Pracownicy, którym brakuje nie więcej niż cztery lata do osiągnięcia wieku emerytalnego, jeżeli okres zatrudnienia umożliwia im uzyskanie prawa do emerytury z osiągnięciem tego wieku, objęci są szczególną ochroną trwałości stosunku pracy. Oznacza to, że pracodawca nie może wypowiedzieć im umowy o pracę ani warunków pracy i płacy. Od tej zasady są jednak wyjątki. Kiedy można wypowiedzieć warunki pracy i płacy pracownikowi w wieku przedemerytalnym?
Zgodnie z art. 43 k.p. pracodawca może wypowiedzieć warunki pracy i płacy pracownikowi w wieku przedemerytalnym, jeżeli wypowiedzenie stało się konieczne ze względu na: wprowadzenie nowych zasad wynagradzania dotyczących ogółu pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy lub ich grupy, do której należy taki pracownik (np. pracodawca obniżył wynagrodzenie wszystkim pracownikom z powodu trudności ekonomicznych), lub na stwierdzoną orzeczeniem lekarskim utratę zdolności do wykonywania dotychczasowej pracy albo niezawinioną przez pracownika utratę uprawnień koniecznych do jej wykonywania.
Ponadto, zgodnie z art. 24113 par. 2 k.p. i art. 772 par. 5 k.p. zakaz wypowiadania warunków umowy nie ma zastosowania w sytuacji, gdy dotychczasowe warunki są wypowiadane w wyniku wprowadzenia mniej korzystnych postanowień układu zbiorowego pracy lub regulaminu wynagradzania. W konsekwencji pracodawca będzie uprawniony do wypowiedzenia dotychczasowych warunków i zaproponowania np. niższego dodatku stażowego także pracownikowi w wieku przedemerytalnym, o ile dodatek w niższej wysokości został wprowadzony do układu zbiorowego pracy lub regulaminu wynagradzania. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z 29 września 2006 r., II PZP 3/06 przepisy ograniczające dopuszczalność wypowiadania warunków umowy mają zastosowanie do wypowiedzenia wynikających z układu zbiorowego pracy warunków umowy o pracę także w razie rozwiązania tego układu i niezastąpienia go nowym układem ani regulaminem wynagradzania.
Na podstawie art. 5 ust. 5 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników może wypowiedzieć dotychczasowe warunki umowy pracownikowi w wieku przedemerytalnym w razie konieczności dokonywania zwolnień na podstawie tej ustawy. O ile wypowiedzenie warunków umowy powoduje obniżenie wynagrodzenia, pracownikowi objętemu szczególną ochroną przysługuje dodatek wyrównawczy.