W przypadku członka zarządu zatrudnionego na umowę o pracę mamy do czynienia z dwoma stosunkami prawnymi: stosunkiem członkostwa w zarządzie oraz stosunkiem pracy. Dostrzega to art. 203 par. 1 i art. 370 par. 1 k.s.h., stanowiąc, iż członek zarządu może być w każdym czasie odwołany uchwałą wspólników. Nie pozbawia go to roszczeń ze stosunku pracy lub innego stosunku prawnego dotyczącego pełnienia funkcji członka zarządu. Jakie roszczenia pracownicze mu przysługują?
Pracownicy, z którymi umowę o pracę rozwiązano z naruszeniem prawa, mogą wystąpić do sądu o uznanie wypowiedzenia za bezskuteczne, o przywrócenie do pracy oraz o odszkodowanie (art. 45 k.p. i nast.). Wydaje się, że wynika z tego, że członkowi zarządu, w razie odwołania, przysługują roszczenia, jakie kodeks pracy przyznaje pracownikom. Nic bardziej mylnego. Jak pokazała bowiem praktyka, mechaniczne zastosowanie tego przepisu okazało się problematyczne.
Zasadniczo rozwiązanie umowy o pracę pozostaje bez wpływu na pełnienie funkcji członka zarządu, a wygaśnięcie mandatu nie musi (choć może) powodować wygaśnięcia stosunku pracy. Uznaje się jednak, że odwołanie jest przyczyną uzasadniającą wypowiedzenie umowy o pracę, jeśli nie zostało skutecznie podważone w trybie przepisów k.s.h. (wyrok SN z 26 stycznia 2000 r., I PKN 479/00). Jednak fakt, że odwołanie uzasadnia wypowiedzenie umowy, nie oznacza, iż umowy nie rozwiązano z naruszeniem prawa, stanowiącym podstawę dochodzenia odszkodowania. Roszczenie członka zarządu o odszkodowanie uzależnione jest jednak od tego, czy mandat wygasł wskutek uchwały zgromadzenia wspólników (walnego zgromadzenia) czy rady nadzorczej.
Były członek zarządu, nie posiadając legitymacji do zaskarżenia uchwał zgromadzenia wspólników (walnego zgromadzenia), skorzysta z roszczeń określonych w art. 203 (370 par. 1) k.s.h., jedynie jeśli nie opiera ich na zarzucie nieważności uchwały. W przeciwnym razie będą mu one przysługiwały wyłącznie, jeśli uchwała wskutek powództwa wniesionego przez podmiot legitymowany zostanie uznana za nieważną wyrokiem sądu. W praktyce zatem, wbrew art. 203 par. 1 i 370 par. 1 k.s.h., odwołanie członka zarządu może pozbawić go roszczeń ze stosunku pracy. Jedynie gdy odwołanie nastąpi w drodze uchwały rady nadzorczej spółki, odwołany członek zarządu będzie mógł samodzielnie podważyć uchwałę i dochodzić roszczeń ze stosunku pracy. Zatem dla realnego zabezpieczenia swoich interesów osoby powoływane w skład zarządu powinny współpracę ze spółką regulować, w innej niż umowa o pracę formie.