Górnicy otrzymują dodatkowe wynagrodzenia, kolejarze mają prawo do deputatów węglowych, a pracownicy energetyki wywalczyli sobie gwarancję zatrudnienia.
Dzięki obowiązującym od kilkudziesięciu lat przepisom prawa pracy, część pracowników nadal korzysta z przywilejów, których pozbawiona jest zdecydowana większość pracujących. Najbardziej uprzywilejowaną grupą zawodową są górnicy. Ze względu na pracę w szczególnych warunkach przysługuje im prawo do wcześniejszej emerytury. Warunkiem skorzystania z tego przywileju jest ukończenie 55 lat oraz legitymowanie się okresem pracy wynoszącym łącznie z okresami pracy równorzędnej co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn (w tym co najmniej dziesięć lat pracy pod ziemią). Innym przywilejem są dodatkowe wynagrodzenia. Górnicy otrzymują bowiem 14 pensji w ciągu roku. Oprócz 12 wypłacanych co miesiąc mają też prawo do nagrody na święto górnika, czyli tzw. barbórkowego, oraz nagrody z zysku, czyli tzw. czternastki. Pracownikom kopalń przysługuje też prawo do nagród jubileuszowych oraz bezpłatnych biletów kolejowych na wyjazdy urlopowe.
Prawo do dodatkowej, trzynastej, pensji oraz nagród jubileuszowych przysługuje również pracownikom gazownictwa. Z kolei osoby zatrudnione przez Pocztę Polską przy obsłudze kasowo-finansowej otrzymują specjalny dodatek funkcyjny (tzw. kasowe).
- Otrzymują je więc np. listonosze roznoszący emerytury - mówi Bogumił Nowicki, przewodniczący NSZZ Solidarność Pracowników Poczty Polskiej.
Podobnie jak górnicy, pocztowcy mają też prawo do nagród jubileuszowych. Pierwsza przysługuje po 15 latach pracy i wynosi 150 proc. podstawowej płacy. Jeżeli pracownik był zatrudniony w tym czasie także poza pocztą, otrzyma 150 proc. najniższego wynagrodzenia.
Pracownicy branży energetycznej, dzięki zawartej w 2005 roku umowie społecznej w Grupie Energa, przez dziesięć lat nie muszą obawiać się utraty zatrudnienia. Podobne gwarancje wprowadzono na mocy innych umów podpisanych w 2004 roku przez trzy inne grupy energetyczne: Energia Pro, Enion i Enea. Z kolei na mocy pakietu uzgodnionego w 2000 roku w Południowym Koncernie Energetycznym zwalniani z pracy mają zapewnioną wypłatę 36-krotności wynagrodzenia.
Dodatkowo zatrudnieni w branży energetycznej mogą też liczyć na nagrody jubileuszowe oraz dodatki funkcyjne. Z kolei pracownicy kolei otrzymują deputaty węglowe (mogą je wymienić na ekwiwalent pieniężny) oraz nagrody jubileuszowe.
Eksperci podkreślają, że przywileje poszczególnych grup zawodowych przysługują pracownikom na podstawie przepisów obowiązujących od kilkudziesięciu lat.
- W firmach państwowych pracodawcy i przedstawiciele pracowników powinni wynegocjować nowe układy ponadzakładowe, które dostosują uprawnienia pracownicze do obecnych możliwości finansowych zakładu - mówi Witold Polkowski z Konfederacji Pracodawców Polskich.
