Jeszcze w tym tygodniu do konsultacji międzyrządowych i społecznych skierowany zostanie przygotowany przez resort edukacji projekt nowelizacji ustawy o systemie oświaty i ustawy Karta Nauczyciela, zakładający m.in. obniżenie wieku obowiązku szkolnego oraz zmianę zasad wynagradzania nauczycieli.

Jak przypomniała minister edukacji Katarzyna Hall na poniedziałkowej konferencji prasowej, zgodnie z projektem, obniżenie wieku obowiązku szkolnego ma nastąpić od września 2009 i ma być rozłożone na trzy lata; w tym czasie do pierwszej klasy szkół podstawowych będą trafiały dzieci z dwóch różnych roczników.

Zgodnie z harmonogramem, w roku szkolnym 2009/2010 do szkół trafią dzieci urodzone w 2002 r. oraz urodzone od początku stycznia do końca kwietnia 2003 r. W roku szkolnym 2010/2011 w klasach pierwszych będą uczniowie urodzeni od maja do grudnia 2003 r. oraz od stycznia do końca sierpnia 2004 r. W roku 2011/2012 do szkół trafi cały rocznik 2005 oraz dzieci urodzone od września do grudnia 2004 r.

Rodzice dzieci sześcioletnich urodzonych w 2003 i 2004 r. będą mogli sami zdecydować, czy ich dzieci pójdą wcześniej do szkoły, czy też nie.

Nowelizacja ma stworzyć możliwość realizacji w polskich szkołach międzynarodowych programów nauczania

Przez pierwsze dwa lata dla sześciolatków, które nie pójdą do szkoły, będą obowiązkowe zerówki, czyli roczne obowiązkowe wychowanie przedszkolne. We wrześniu 2010 r. wprowadzone zostaną obowiązkowe zerówki dla pięciolatków.

Nowelizacja ustawy wprowadza także reformę podstaw programowych nauczania. Zmiany mają być wprowadzane przez kilka lat, począwszy od roku szkolnego 2009/2010, wtedy zreformowane nauczanie rozpocznie się w I klasie podstawówki i I klasie gimnazjum; co roku obejmować będzie kolejną klasę, by zakończyć się w roku 2015/2016.

W projekcie zapisano także wspieranie integracji uczniów cudzoziemców w polskim systemie oświaty, m.in. poprzez zatrudnianie nauczycieli-asystentów władających językiem ojczystym uczniów. Z danych MEN wynika, że w ubiegłym roku do polskich szkół chodziło około 4 tys. uczniów-cudzoziemców, z czego około 500 dzieci pochodziło z krajów Unii Europejskiej, pozostałe były najczęściej narodowości ormiańskiej, wietnamskiej, białoruskiej i ukraińskiej.

Samorządy będą mieć większy wpływ na obsadę stanowisk dyrektorów szkół, poprzez zwiększenie liczby ich przedstawicieli w komisjach konkursowych

Nowelizacja ma również stworzyć możliwość realizacji w polskich szkołach międzynarodowych programów nauczania, takich jak np. program międzynarodowej matury - International Baccalaureate (IB). Jak podkreśliła Hall, wszystkie szkoły chcące realizować międzynarodowe programy będą musiały zgłosić to w MEN, a uczniowie realizujący takie program w szkole podstawowej i gimnazjum będą musieli obowiązkowo przystępować do polskich egzaminów zewnętrznych - sprawdzianu dla szóstoklasistów i egzaminu gimnazjalnego; uczniowie szkół ponadgimnazjalnych będą mieli wybór czy chcą, czy nie zdawać polską maturę.

W projekcie zapisano także zmniejszenie biurokratycznych obowiązków kuratoriów, tak by - jak mówiła minister - "miały one więcej czasu na poprawę jakości nadzoru pedagogicznego i większy wpływ na jakość kształcenia". Kuratoria nie będą musiały np. opiniować arkuszy organizacyjnych pracy szkół; nie będą też opiniować decyzji samorządów w sprawie likwidacji szkół. "Wystarczy zwykła kontrola" - zaznaczyła Hall.

Samorządy będą mieć większy wpływ na obsadę stanowisk dyrektorów szkół, poprzez zwiększenie liczby ich przedstawicieli w komisjach konkursowych.

Z kolei wiceminister edukacji Krystyna Szumilas przypomniała, że płace nauczycieli mają być w przyszłym roku zwiększone dwa razy po 5 proc. - w styczniu i we wrześniu.

W Karcie Nauczyciela ma być podniesiona wysokość kwoty bazowej dla nauczycieli stażystów oraz zmienione relacje między wynagrodzeniem nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego.

MEN proponuje zmianę przepisów dotyczących tygodniowego pensum nauczycieli, czyli obowiązkowych tzw. godzin tablicowych

Zgodnie z projektem, średnie wynagrodzenie nauczycieli stażystów ma wynieść 100 proc. kwoty bazowej określonej w ustawie budżetowej, nauczycieli kontraktowych - 111 proc., mianowanych - 144 proc., a dyplomowanych - 184 proc.

Średnie wynagrodzenie stażystów ma wzrosnąć - obecnie wynosi 82 proc. kwoty bazowej. Jednocześnie zmniejszona ma być procentowa wysokości średniego wynagrodzenia nauczycieli na wyższych stopniach awansu, np. obecnie średnie wynagrodzenie nauczycieli dyplomowanych wynosi 225 proc. kwoty bazowej

MEN proponuje także zmianę przepisów dotyczących tygodniowego pensum nauczycieli, czyli obowiązkowych tzw. godzin tablicowych. Zgodnie z nią, samorządy mogłyby zwiększyć wymiar pensum z 18 godzin do maksymalnie 22, uwzględniając m.in. lokalne uwarunkowania i liczbę uczniów w klasie.

Propozycje zmian w Karcie Nauczyciela strona rządowa przedstawiła związkom zawodowym podczas trwających od końca maja negocjacji. Związkowcy skrytykowali je. Chcą 50-proc. podwyżki dla nauczycieli do 2010 r. Związkowcy popierają wprawdzie zwiększenie wynagrodzenia stażystom, ale nie - jak zaznaczają - kosztem nauczycieli z większym doświadczeniem i dorobkiem. Przeciwni są też możliwości zwiększenia pensum.