Podleganie ubezpieczeniom społecznym zależy od rodzaju zawartej umowy cywilnoprawnej. Istotne jest też to, czy umowa ta stanowi dla zatrudnionego na jej podstawie jedyny tytuł do ubezpieczeń oraz jaki jest status podpisującego taką umowę - czy jest uczniem, studentem, emerytem czy rencistą.

Czy zleceniobiorca podlega ubezpieczeniom

Od trzech miesięcy szukam pracy. Zaproponowano mi zawarcie umowy zlecenia. Czy od umowy tej mogą być opłacane wszystkie składki na ubezpieczenia, tak jak za pracownika?
Tak
Gdy będzie pan wykonywał pracę w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności przez zleceniodawcę oraz przystąpi pan do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, będą za pana opłacane takie składki, jak za pracownika.
Pracownik podlega obowiązkowo wszystkim ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym, chorobowemu, wypadkowemu) i ubezpieczeniu zdrowotnemu. Jeśli umowa zlecenia stanowi jedyny tytuł do ubezpieczeń, zleceniobiorca podlega z tytułu jej zawarcia obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, wypadkowemu - gdy praca jest wykonywana w siedzibie lub miejscu prowadzenia działalności przez zleceniodawcę oraz zdrowotnemu. Dobrowolne jest wówczas tylko ubezpieczenie chorobowe. Zleceniobiorca może być nim objęty po złożeniu wniosku. Składa się go do płatnika składek (zleceniodawcy), który przekazuje go na formularzu ZUS ZUA do ZUS.
Podstawa prawna
• Art. 6 ust. 1 pkt 4, art. 11 ust. 2, art. 12 ust. 3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).
• Art. 81 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. nr 210, poz. 2135 z późn. zm.).

Czy opłacać składki od umowy o dzieło

Korzystam z urlopu wychowawczego. Mój pracodawca zaproponował mi zawarcie umowy o dzieło. Czy od umowy tej będą opłacane składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne?
Nie
Od umowy o dzieło zawartej z własnym pracodawcą podczas korzystania przez pracownika z urlopu wychowawczego nie opłaca się żadnych składek.
Umowa o dzieło nie stanowi tytułu do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Od przychodu uzyskiwanego z tej umowy istnieje obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia tylko wówczas, gdy umowa taka została zawarta z własnym pracodawcą albo jest wykonywana na jego rzecz. Wyjaśnić jednak trzeba, że statusu własnego pracownika nie ma osoba przebywająca na urlopie wychowawczym. Zatem w analizowanej sytuacji pracodawca nie będzie pani zgłaszał do ubezpieczeń i od wypłaconego wynagrodzenia nie będzie płacił składek ani na ubezpieczenia społeczne, ani zdrowotne.
Podstawa prawna
• Art. 6, 8 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).
• Art. 81 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. nr 210, poz. 2135 z późn. zm.).

Czy można wybrać tytuł do ubezpieczeń

Prowadzę pozarolniczą działalność. Chcę też zawrzeć umowę zlecenia. Umowa ta nie będzie wykonywana w ramach prowadzonej działalności. Czy mogę opłacać składki na ubezpieczenia społeczne tylko od zlecenia?
Tak
Jeśli podstawa wymiaru składek ze zlecenia będzie równa lub wyższa od minimalnej podstawy wymiaru składek z działalności, będzie pan miał prawo wyboru tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń.
W przypadku jednoczesnego prowadzenia działalności gospodarczej i wykonywania umowy zlecenia, ustalając czy istnieje prawo wyboru tytułu ubezpieczenia, trzeba sprawdzić, jaki przychód osiągnął w danym miesiącu zleceniobiorca. Gdy przychód stanowiący podstawę wymiaru składek będzie w danym miesiącu niższy niż obowiązująca tę osobę minimalna podstawa wymiaru składek z działalności, to tytułem do obowiązkowych ubezpieczeń musi być prowadzona działalność. Wówczas z umowy zlecenia ubezpieczenia emerytalne i rentowe są dobrowolne, a obowiązkowa wyłącznie składka na ubezpieczenie zdrowotne. Jeśli natomiast podstawa wymiaru składek ze zlecenia jest równa lub wyższa od minimalnej podstawy wymiaru składek z działalności, przysługuje prawo wyboru tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń. Wówczas jako tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń można wybrać umowę zlecenia, a z działalności opłacać wyłącznie składkę na ubezpieczenie zdrowotne.
Podstawa prawna
• Art. 9 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).

Czy emeryt musi płacić składki od dwóch umów

Mam ustalone prawo do wcześniejszej emerytury. Jestem zatrudniony na podstawie umowy o pracę na 1/3 etatu z wynagrodzeniem miesięcznym w wysokości 400 zł. Od połowy sierpnia chcę podjąć pracę na podstawie umowy zlecenia w innej spółce. Czy od umowy zlecenia będą opłacane składki na ubezpieczenia społeczne?
Nie
Z umowy zlecenia będzie pan podlegał tylko ubezpieczeniu zdrowotnemu z uwagi na pozostawanie z innym podmiotem niż zleceniodawca w stosunku pracy.
W przypadku osoby mającej ustalone prawo do emerytury lub renty zatrudnionej na podstawie umowy o pracę i wykonującej umowę zlecenia na rzecz innego podmiotu niż pracodawca na ustalenie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym nie ma wpływu wysokość przychodu z umowy o pracę (a więc inaczej niż w przypadku osób nieuprawnionych do emerytury i renty). Ubezpieczenia emerytalne i rentowe z umowy zlecenia mają w takiej sytuacji charakter dobrowolny bez względu na wysokość wynagrodzenia otrzymywanego z umowy o pracę.
Przypomnieć trzeba, że przychody z umowy o pracę i zlecenia mogą mieć wpływ na wysokość wypłacanej przez ZUS emerytury - mogą spowodować jej zmniejszenie, a nawet zawieszenie. Prawo do emerytury ulega zawieszeniu w razie osiągania przychodu w kwocie wyższej niż 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy (od 1 czerwca 2008 r. - 3879,20 zł). Natomiast w razie osiągania przychodu w kwocie przekraczającej 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za kwartał kalendarzowy (od 1 czerwca 2008 r. - 2088,80 zł), nie wyżej jednak niż 130 proc. tej kwoty, świadczenie ulega zmniejszeniu o kwotę przekroczenia, nie większą jednak niż kwota maksymalnego zmniejszenia. O uzyskiwanych przychodach musi pan powiadomić oddział ZUS wypłacający emeryturę.
Podstawa prawna
• Art. 9 ust. 4a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).
• Art. 104 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).

Czy zgłosić studenta do ubezpieczeń

Zatrudniam na podstawie umowy zlecenia studenta. Wykonuje on pracę w mojej siedzibie. 10 sierpnia 2008 r. ukończy on 26 lat. Nie skończył jeszcze studiów. Czy od umowy z nim zawartej konieczne będzie opłacanie składek?
Tak
Student - zleceniobiorca od daty ukończenia 26 lat powinien być zgłoszony do ubezpieczeń społecznych i zdrowotnego.
Obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne nie dotyczy umów zlecenia zawieranych ze studentami do ukończenia przez nich 26 lat. Jednakże od ukończenia 26 lat, tj. w analizowanej sytuacji od 10 sierpnia 2008 r., zleceniodawca musi zgłosić zleceniobiorcę do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych, wypadkowego, zdrowotnego oraz ewentualnie do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego. Na powstanie obowiązku opłacania składek nie ma wpływu fakt, iż student nie ukończył jeszcze studiów, istotne jest osiągniecie wieku - 26 lat.
W imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA składanym za sierpień w podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne płatnik powinien uwzględnić wynagrodzenie z umowy zlecenia wypłacone zleceniobiorcy w sierpniu za okres od 10 sierpnia.
Podstawa prawna
• Art. 6 ust. 4 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).
• Art. 81 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. nr 210, poz. 2135 z późn. zm.).

Czy zsumować przychody z obu umów

Jestem zatrudniona na podstawie umowy o pracę. Otrzymuję wynagrodzenie w wysokości 1,5 tys. zł. W sierpniu będę wykonywała umowę zlecenia zawartą z własnym pracodawcą na kwotę 1 tys. zł. Jej przedmiotem będą czynności należące do zakresu obowiązków mojej koleżanki, która w tym czasie będzie korzystała z urlopu. Czy od umowy zlecenia będą opłacane składki?
Tak
Pracodawca od łącznego przychodu z umowy o pracę i zlecenia będzie musiał opłacić składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne.
Zgodnie z ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych za pracownika uważa się nie tylko osobę wykonującą pracę na podstawie umowy o pracę, ale także wykonującą umowę zlecenia, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.
Z uwagi na powyższą definicję pracodawca, który zatrudni na podstawie umowy zlecenia własnego pracownika, od przychodu uzyskiwanego przez tego pracownika z tej umowy jest zobowiązany opłacać składki na ubezpieczenia społeczne oraz zdrowotne. Przychód z umowy zlecenia wykazuje łącznie z przychodem z umowy o pracę w imiennym raporcie miesięcznym ZUS RCA składanym z kodem 01 10 XX. Zatem pracodawca będzie musiał wykazać podstawę wymiaru składek w wysokości 2,5 tys. zł i od tej podstawy naliczyć składki na ubezpieczenia społeczne. Natomiast podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie zdrowotne będzie wynosiła 2157,25 po odliczeniu od łącznego przychodu kwoty składek na ubezpieczenia społeczne finansowanych ze środków ubezpieczonego (2500 zł x 13,71 proc. = 342,75; 2500 zł - 342,75 zł = 2157,25).
Podstawa prawna
• Art. 8 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.).
• Art. 81 ust. 6 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. nr 210, poz. 2135 z późn. zm.).