Nawiązując stosunek pracy, pracownik zobowiązuje się wykonywać pracę określonego rodzaju, który wskazany zostaje w umowie o pracę. Czy pracodawca może zmienić w trakcie zatrudnienia rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy?

Jednym z konstytutywnych elementów stosunku pracy jest wykonywanie pracy pod kierownictwem pracodawcy, skąd można by wywodzić uprawnienie pracodawcy do dowolnego powierzania pracownikom różnego rodzaju obowiązków, ich czasowej zmiany czy też uprawnienie do wydawania pracownikom innych poleceń. Z drugiej strony, nawiązując stosunek pracy, pracownik zobowiązuje się wykonywać pracę określonego rodzaju, który wskazany zostaje w umowie o pracę. W związku z tym powstaje pytanie, co należy zrobić w sytuacji, kiedy w zakładzie pracy powstaje konieczność wykonania nowego zadania, a pracodawca nie zamierza zwiększać zatrudnienia, tylko wykorzystać zdolności osób już zatrudnionych i powierzyć im nowe obowiązki.
Należy przed wszystkim rozróżnić sytuację, gdzie nowe obowiązki nie mieszczą się we wskazanym w umowie rodzaju pracy. Ich nakładanie na pracownika jest ograniczone. Wynika to z funkcji ochronnej przepisów prawa pracy, które stabilizują istotne elementy treści stosunku pracy, w tym rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy. Zatem zmiana zakresu obowiązków pracownika, w tym dodanie mu nowych zadań, wymagać będzie zmiany umowy o pracę. Zmiana zakresu obowiązków pracownika może nastąpić w drodze porozumienia stron i zawarcia aneksu do tej umowy. Drugą możliwością jest złożenie pracownikowi wypowiedzenia zmieniającego warunki pracy - w takim wypadku, jeżeli pracownik odmówi przyjęcia zaproponowanych mu warunków pracy, umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia.
Gdy nałożenie na pracownika obowiązków wykraczających poza umówiony rodzaj pracy ma być czasowe, można zastosować instytucję tzw. powierzenia innej pracy. Mianowicie w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, pracownikowi może zostać powierzone wykonywanie innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający trzech miesięcy w roku kalendarzowym. Nie może to jednak powodować obniżenia wynagrodzenia pracownika, a powierzona praca powinna odpowiadać jego kwalifikacjom.
Powyższe rygory nie znajdą zastosowania, gdy nakładane obowiązki mieszczą się w rodzaju pracy wskazanej w umowie czy też są związane z pełnioną przez pracownika funkcją.
BARTŁOMIEJ RACZKOWSKI
partner, Bartłomiej Raczkowski Kancelaria Prawa Pracy
Bartłomiej Raczkowski, partner, Bartłomiej Raczkowski Kancelaria Prawa Pracy / DGP