Wystąpiłem do sądu z pozwem przeciwko pracodawcy o odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy. Sąd częściowo uwzględnił powództwo i w punkcie I wyroku zasądzającym kwotę odszkodowania nadał wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności. Pracodawca złożył apelację od wyroku I instancji. Czy powinienem żądać od pracodawcy zapłaty odszkodowania pomimo nieprawomocności orzeczenia?
Gdy sąd, zasądzając jakąś kwotę na rzecz powoda, nada wyrokowi rygor natychmiastowej wykonalności, warto z tego skorzystać. Rygor ten stanowi wyjątek od zasady, że wykonalne są dopiero wyroki prawomocne. Przepisy procedury cywilnej umożliwiają sądowi nadanie niektórym wyrokom (w całości lub w części) rygoru natychmiastowej wykonalności. Ten rygor zamieszczany jest przez sąd w samej treści (sentencji) orzeczenia.
Sąd pracy może nadać taki rygor zarówno na wniosek strony (zamieszony w pozwie lub dalszych pismach procesowych albo zgłoszony przez stronę na rozprawie i zamieszczony w jej protokole), jak i bez takiego wniosku (z urzędu). Jedną z odrębności postępowania w sprawach z zakresu prawa pracy jest obowiązek sądu pracy (nawet bez wniosku strony) nadania rygoru natychmiastowej wykonalności wyrokowi zasądzającemu należność na rzecz pracownika w części nieprzekraczającej jego pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia. Poza tym sąd pracy nada z urzędu rygor natychmiastowej wykonalności (całemu wyrokowi, nie tylko w zakresie jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika), gdy zasądza roszczenie uznane przez pozwanego albo gdy wyrok uwzględniający powództwo jest zaoczny. Sąd pracy może również na wniosek strony nadać wyrokowi nadającemu się do wykonania w drodze egzekucji rygor natychmiastowej wykonalności, gdyby opóźnienie uniemożliwiało lub znacznie utrudniało wykonanie wyroku albo narażało powoda na szkodę.
W rygor natychmiastowej wykonalności może być zaopatrzony jedynie wyrok, który ze względu na swoją treść nadaje się do wykonania w drodze egzekucji. Nie można zatem nadać rygoru np. wyrokowi ustalającemu, że strony pozostają w stosunku pracy.
Jeśli zatem wyrokowi taki rygor został nadany, strona może niezwłocznie po wydaniu wyroku złożyć w sądzie wniosek o doręczenie tytułu wykonawczego (wyroku zawierającego klauzulę wykonalności) w części, w której rygor został nadany. Taki tytuł wykonawczy uprawnia do wszczęcia egzekucji komorniczej. Szczególną odmianą rygoru natychmiastowej wykonalności jest sytuacja, w której uznając wypowiedzenie umowy o pracę za bezskuteczne, sąd na wniosek pracownika może w wyroku nałożyć na pozwanego pracodawcę obowiązek dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego rozpoznania sprawy.
ANDRZEJ WARCZYŃSKI
ekspert z zakresu prawa pracy
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 333-338 ustawy z 1 grudnia 1964 r. z Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. nr 43, poz. 296 z póżn. zm.).