Praca w ramach stosunku pracy wykonywana jest pod kierownictwem pracodawcy, który uprawniony jest do wydawania pracownikowi wiążących poleceń. Kiedy pracownik może i powinien odmówić wykonania polecenia przełożonego?
Zgodnie z art. 100 par. 1 k.p. pracownik jest obowiązany wykonywać pracę sumiennie i starannie oraz stosować się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy, jeżeli nie są one sprzeczne z przepisami prawa lub umową o pracę. Oznacza to, że pracownik nie ma obowiązku wykonania polecenia służbowego, o ile polecenie to nie dotyczy pracy, jest sprzeczne z rodzajem umówionej pracy lub z prawem.
Poleceniem sprzecznym z przepisami prawa jest np. nakazanie pracownicy w ciąży pracy w godzinach nadliczbowych. W sytuacji gdy wykonanie polecenia służbowego narusza przepisy prawa, w szczególności prawa karnego, pracownik ma nie tylko prawo, ale i obowiązek odmowy wykonania takiego polecenia. Wykonując polecenie sprzeczne z prawem karnym, np. przerabiając dokumenty, pracownik naraża się na odpowiedzialność karną.
Wyjątkiem od zasady, że polecenie służbowe musi być zgodne z rodzajem umówionej pracy jest powierzenie innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający trzech miesięcy w roku kalendarzowym.
Bezkrytyczne wykonanie przez pracownika bezprawnych poleceń przełożonych może uzasadniać wypowiedzenie umowy o pracę (tak np. wyrok Sądu Najwyższego z 4 kwietnia 2006 r., I PK 161/05). Wydawanie poleceń przez przełożonego nie zwalnia bowiem pracownika od obowiązku starannego i sumiennego wykonywania pracy. Ocena, czy otrzymane polecenie służbowe jest zgodne z prawem, powinna być dokonana w oparciu o doświadczenie i wiedzę, jakiej można spodziewać się od konkretnego pracownika. W sytuacji gdy pracownik ma wątpliwości co do zgodności polecenia z prawem powinien poprosić swojego przełożonego o wydanie polecenia na piśmie i swoją ewentualną odmowę wykonania takiego polecenia odpowiednio uzasadnić.
Pracownik nie ma prawa odmówić wykonania polecenia, które spełnia kryteria określone
w art. 100 par. 1 k.p., ale które w ocenie pracownika jest nieprawidłowe np. z punktu widzenia przydatności dla pracodawcy. Takie działanie pracownika może być uznane za przekroczenie granic dopuszczalnej krytyki pracodawcy i uzasadniać wypowiedzenie, a nawet rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia przez pracodawcę (por. wyrok SN z 17 grudnia 1997 r., I PKN 433/97). W przypadku gdy odmowa wykonania polecenia jest przyczyną wypowiedzenia umowy o pracę, sąd oceniający zasadność wypowiedzenia bada słuszność tej odmowy (wyrok SN z 13 maja 1998 r., I PKN 108/98).
Komentarze(8)
Pokaż:
NajnowszePopularneNajstarszeSędzia zawodowy - przeważnie przewodniczący wydziału pracy i przewodniczący posiedzenia w I instancji - wraz z dodakiem funkcyjnym min. 5000zł na rączkę , sędzia zawodowy w II instancji (skład orzekający trzech sędziów zawodowych ) - min. 6000 zł . na rączkę ,
Ławnicy - Kadencja 4 lata wynagrodzenie za dzienne posiedzenie z kosztami dojazdu ~ 65 zł i maksymalnie możliwość uczestniczenia w 12 posiedzeniach w ciągu roku (prawnie nigdy w stosunku do wszystkich nie zrealizowane ).
Skład orzekający w I instancji - Sędzia zawodowy - przewodniczący posiedzenia i dwóch ławników z tym , że UWAGA! - jeden jest przeważnie powołany do orzekania z grupy ławników zgłoszonych przez terenowe organy administracji rządowej albo oraganizacje pracodawców - jest nim przeważnie pracownik lub urzędnik urzedu miasta , gminy , starostwa powiatowego lub ZUS-u albo jakiś wyżej postawiony pracownik pracodawcy , natomiast drugi ławnik jest ławnikiem zgłoszonym przez związki zawodowe. Zatem skład orzekający w I instancji jest skladem reprezentującym w większości sferę budżetową(2:1) , natomiast w II instancji i w SN cały skład orzekający (sędziowie zawodowi ) reprezentuje sferę budżetową (3:0 , 7:0 , 11:0 ) .
Sędzia jest nie usuwalny z urzędu a jego oczywista obraza przepisów prawa prawie nidgy nie spotyka się z decyzją sądu dyscyplinarnego o zdjęciu sędziego z urzędu.
Oto powyższa przyczyna powodująca , że pracownik , a szczególnie pracownik bezpośrednio produkcyjny w sferze gospodarki materialnej , ma nikłe szanse obrony swych praw i interesów , gdyż pozostają one w sprzeczności z interesami składów orzekajacych sądów, gdzie prawo ( zasady prawne ) bardzo często jest interpretowane sprzecznie z jego wyraźnym brzmieniem a dowody oceniane dowolnie .
Dział X - Bezpieczeństwo i higiena pracy , rozdzial II - prawa i obowiązki pracownika - art. 211 K.p. " Przestrzeganie przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy jest p o d s t a w o w y m obowiązkiem pracownika . W szczególności ... " ;
Dział II - stosunek pracy , rozdzial II - umowa o pracę - art. 52 paragraf 1 pkt1
"Pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika w razie ; 1) ciężkiego naruszenia przez pracownika p o d s t a w o w y c h obowiązków pracowniczych ". Ciężki wg doktryny znaczy świadomy i celowy .
Ustawodawca w art. 211 K.p. dokonuje autentycznej wykładni w zakresie , co to są p o d s t a w o w e obowiązki i w żaden sposób nie wolno utożsamiać ich z obowiązkami pracownika wg art. 100 K.p. a w razie zaistnienia przesłanek niedostosowania się pracownika do tego przepisu art. 100 K.p. nie wolno go z tego tytułu zwolnić w trybie natychmiastowym na podstawie art. 52 paragraf 1 pkt1 K.p. . Niestety sądy pracy (zawodowi sędziowie ) włącznie z SN interpretują wskazane art. 100 K.p i art. 211 K.p. spzecznie z ich wyraźnym brzmieniem , dokonując wykladni przeciw prawu ( contra legem ) , dopuszczjąc się w ten sposób oczywistej obrazy przepisów prawa i w związku z tym wydają niesprawiedliwe , niezgodne z prawem orzeczenia . Udowodnienie im tego przed sędziami - zawodowymi kolegami , zgodnie z możliwością jakie dają aktualne przepisy kpc , jest poprostu nieosiągalne (pozorne , fikcyjne)
Wiem, że będzie to wyjazd od wczesny godzin porannych do późnego wieczoru, a na umowie mam wymiar pracy 8 godzin. Czy należą mi się nadgodzinny?