Pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę w okresie ciąży pracownicy, chyba że zachodzą wyjątkowe, określone przepisami okoliczności. Zakaz rozwiązania przez pracodawcę umowy o pracę w okresie ciąży obowiązuje także wtedy, gdy pracownica zaszła w ciążę już po złożeniu jej przez pracodawcę wypowiedzenia, ale przed dniem rozwiązania umowy o pracę. Co w sytuacji, gdy wypowiedzenie, nie wiedząc o swojej ciąży, złożyła sama kobieta?

Przepisy prawa nie wykluczają sytuacji, gdy do rozwiązania umowy o pracę w okresie ciąży dojdzie z inicjatywy kobiety, która złoży wypowiedzenie umowy o pracę lub też zawrze z pracodawcą porozumienie o rozwiązaniu umowy o pracę. Jest to oczywiście dopuszczalne - to pracodawca nie może zwolnić kobiety w ciąży - jednak stan ciąży nie może ograniczać jej samej w decyzji o zwolnieniu się z pracy. Jednak tego rodzaju decyzja ciężarnej podlega szczegółowej ocenie z punktu widzenia prawa.
Sąd Najwyższy zwrócił uwagę, że pracownica w ciąży rozwiązująca stosunek pracy powinna mieć świadomość, iż rezygnuje ze swoich uprawnień pracowniczych związanych z ciążą. Ciąża skutkuje bowiem powstaniem nowych obowiązków po stronie pracodawcy i zwiększeniem uprawnienia pracownicy. W związku z urodzeniem dziecka przysługuje jej urlop i zasiłek macierzyński. Jest ona uprawniona do urlopu wychowawczego itd. Powinna zatem, wypowiadając lub rozwiązując za porozumieniem umowę o pracę, zdawać sobie sprawę z tego, że jest w ciąży i świadomie godzić się na utratę wszystkich przywilejów z tym związanych. Jeżeli kobieta nie miała wiedzy o tym, że jest w ciąży, będzie mogła skutecznie uchylić się od skutków swojego oświadczenia o wypowiedzeniu lub rozwiązaniu umowy o pracę z powołaniem się na błąd co do stanu ciąży. W takim wypadku stosunek pracy z dotychczasowym pracodawcą będzie kontynuowany. Pogląd ten jest z perspektywy przepisów kodeksu cywilnego o wadach oświadczenia woli dyskusyjny. Jednak jest to aktualne stanowisko SN.
Prawo do uchylenia się od skutków oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu może być realizowane w okresie roku od wykrycia błędu. W omawianym przypadku jednak Sąd Najwyższy wskazał, iż uchylenie się od skutków złożonego przez kobietę w ciąży oświadczenia o rozwiązaniu umowy o pracę winno nastąpić w terminie przewidzianym do zgłoszenia gotowości podjęcia pracy po przywróceniu do pracy liczonego od chwili wykrycia błędu, czyli w ciągu siedmiu dni od chwili dowiedzenia się przez kobietę, iż jest w ciąży.
BARTŁOMIEJ RACZKOWSKI
partner, Bartłomiej Raczkowski Kancelaria Prawa Pracy
Bartłomiej Raczkowski, partner, Bartłomiej Raczkowski Kancelaria Prawa Pracy / DGP