Mam 32 lata i jestem bardzo chora. Wciąż łączy mnie z pracodawcą umowa o pracę. Obecnie korzystam z zasiłku chorobowego. Niewykluczone, że będę musiała starać się o rentę z tytułu niezdolności do pracy. Jaki staż pracy muszę udowodnić, aby ZUS przyznał mi to świadczenie?

Z uwagi na to, że renta z tytułu niezdolności do pracy nie jest świadczeniem socjalnym, do jej otrzymania konieczne jest spełnienie, oprócz stwierdzenia niezdolności do pracy, następujących warunków:
  •  posiadanie w określonym wymiarze okresów składkowych i nieskładkowych (długość tych okresów zależy od wieku, w którym powstała niezdolność do pracy),
  •  powstanie niezdolności do pracy w ściśle określonych okresach (np. w czasie ubezpieczenia z tytułu umowy o pracę) albo nie później niż w ciągu 18 miesięcy od ich ustania.
Jeżeli niezdolność do pracy powstała w wieku powyżej 30 lat, okres składkowy i nieskładkowy wynosi co najmniej pięć lat. Wprowadzono zastrzeżenie, by wymagany pięcioletni okres przypadał w ciągu ostatniego dziesięciolecia przed zgłoszeniem wniosku o rentę lub przed dniem powstania niezdolności do pracy. Przy ustalaniu stażu trzeba pamiętać, że okresy nieskładkowe uwzględnia się w rozmiarze nie wyższym niż jedna trzecia okresów składkowych.
Od obowiązku spełnienia warunku co do wymiaru okresów składkowych i nieskładkowych są wyjątki. Z uwagi na to, że nie opisała pani dokładnie swojej sytuacji, trzeba wyjaśnić, że spełnienie tego warunku nie jest wymagane od ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy.
Aby uznać zdarzenie za wypadek w drodze do pracy lub z pracy, musi ono spełniać określone cechy. Musi być:
  •  nagłe,
  •  wywołane przyczyną zewnętrzną,
  •  nastąpić w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tutuł ubezpieczenia rentowego (za drogę do pracy lub z pracy uważa się oprócz drogi z domu do pracy lub z pracy do domu również drogę do miejsca lub z miejsca: innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego, zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych, zwykłego spożywania posiłków, odbywania nauki lub studiów),
  •  droga musi być najkrótsza i nieprzerwana (uważa się, że wypadek nastąpił w drodze do pracy lub z pracy, mimo że droga została przerwana, jeżeli przerwa była życiowo uzasadniona i jej czas nie przekraczał granic potrzeby, a także wówczas, gdy droga, nie będąc drogą najkrótszą, była dla ubezpieczonego, ze względów komunikacyjnych, najdogodniejsza).
Kolejne odstępstwo od zasady udokumentowania określonej długości okresów składkowych i nieskładkowych stanowi regulacja, że warunek ten uważa się za spełniony, mimo że ubezpieczony nie osiągnął wymaganego dla grupy wiekowej okresu składkowego i nieskładkowego, jeżeli ubezpieczony został zgłoszony do ubezpieczenia przed osiągnięciem 18 lat albo w ciągu sześciu miesięcy po ukończeniu nauki w szkole ponadpodstawowej lub w szkole wyższej oraz do dnia powstania niezdolności do pracy posiadał okresy składkowe i nieskładkowe bez przerwy lub z przerwami nieprzekraczającymi sześciu miesięcy. Renta przysługuje zatem ubezpieczonemu nawet wówczas, gdy udokumentuje jedynie kilkumiesięczny okres składkowy i nieskładkowy.
Wyjaśnić trzeba, że ubezpieczonemu, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy, ZUS może przyznać świadczenie rehabilitacyjne. Świadczenie to przysługuje przez okres niezbędny do przywrócenia zdolności do pracy, nie dłużej jednak niż przez 12 miesięcy.
ALEKSANDRA CHMIELECKA
specjalista z ubezpieczeń społecznych
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 57, 57a, 57b, 58 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 z późn. zm.).
■ Art. 18 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.).