ZMIANA PRAWA Jest już przesądzone, że prawie 10 milionów emerytów i rencistów będzie otrzymywało wyższe świadczenia od 1 marca 2008 r.
Senat nie zgłosił poprawek do uchwalonych przez Sejm 7 września dwóch nowelizacji ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Nie zmienił więc uchwalonych przez posłów zmian przesądzających o nowych zasadach waloryzacji świadczeń, o zmianach w sposobie likwidacji starego portfela oraz o wydłużeniu obowiązywania obecnych zasad przechodzenia na emerytury.
Dłużej z przywilejami
Przedłużenie o kolejny rok obowiązujących obecnie zasad przechodzenia na wcześniejsze emerytury przewiduje pierwsza z uchwalonych nowelizacji. Według niej, do końca 2008 roku, a nie 2007 roku, zatrudnieni w szczególnych warunkach i charakterze będą musieli spełnić warunki dające im prawo do skorzystania z wcześniejszego przejścia na emeryturę. Będą mogli skorzystać z tego świadczenia (nawet po tej dacie) pod warunkiem, że do końca przyszłego roku spełnią warunki wymaganego wieku i stażu pracy.
Na nowych rozwiązaniach zyskają też kobiety urodzone w 1953 roku, które w 2008 roku skończą 55 lat. Będą mogły zrezygnować z aktywności zawodowej, jeśli dodatkowo będą się legitymować 30 latami okresów składkowych i nieskładkowych. Na emerytury przejdą też m.in. 55-letnie kobiety z 20-letnim stażem pracy, jeśli posiadają orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy.
O rok dłużej na wcześniejszą emeryturę będą też mogli przechodzić nauczyciele. W zależności od rodzaju wykonywanej pracy obowiązuje ich zróżnicowany wiek emerytalny i liczba przepracowanych lat. Rodzaje tych prac wymienione są w załączniku do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub charakterze (Dz.U. nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Wykazy wymieniają około 350 ich rodzajów, które uprawniają do przejścia na emeryturę w wieku niższym o 5, 10 a nawet 15 lat od powszechnego wieku emerytalnego. Prawo do korzystania z przywilejów reguluje też Karta Nauczyciela.
Coroczne podwyżki od 1 marca
W drugiej ustawie Sejm zdecydował, że emerytury i renty będą corocznie waloryzowane od 1 marca. Wskaźnik inflacji, który decyduje o wysokości podwyżki, uwzględni wzrost cen oraz co najmniej 20 proc. realnego wzrostu wynagrodzeń.
Ponadto w ramach negocjacji w Komisji Trójstronnej wskaźnik ten może być zwiększony ponad zapisane w ustawie minimum. Obecnie wskaźnik waloryzacji uwzględnia obligatoryjnie jedynie wzrost cen, choć może być powiększony o jakąś część wzrostu płac.
Wyższe świadczenia otrzymają nie tylko emeryci i renciści ZUS, ale również osoby pobierające zasiłki i świadczenia przedemerytalne, renty socjalne, świadczeniobiorcy KRUS i systemów emerytalno-rentowych tzw. służb mundurowych. W sumie 9,8 mln osób.
W marcu 2008 r. świadczenia emerytów i rencistów, ze względu na brak waloryzacji w 2007 roku, zostaną podwyższone o wskaźnik wzrostu płac i cen z lat 2006- -2007. Biorąc pod uwagę ubiegłoroczny i prognozowany na ten rok poziom inflacji i wzrostu wynagrodzeń, emeryci i renciści mogą liczyć, że ich świadczenia wzrosną od marca o około 5,5 proc. Taka podwyżka oznacza, że średnia emerytura wypłacana przez ZUS wzrośnie o około 70 zł.
Krócej ze starym portfelem
ZUS wyrównuje obecnie emerytury i renty przyznane z zaniżoną kwotą bazową. Problem tzw. starego portfela powstał w latach 90. Jest konsekwencją tego, że w latach 1993-1998 obowiązywała różna, niższa jednak niż 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia, kwota bazowa, która ma istotne znaczenie przy ustalaniu wysokości świadczeń. Spowodowało to, że dwie osoby o dokładnie takim samym stażu pracy i uzyskiwanym w jej trakcie wynagrodzeniu mają różną wysokość emerytury lub renty - w zależności od momentu zakończenia kariery zawodowej.
W pierwszej kolejności podwyżki świadczeń otrzymały osoby pobierające świadczenia ze starego portfela, urodzone przed 1 stycznia 1930 r. - czyli takie, które do 31 grudnia 2004 r.miały lub ukończyły 75 lat. Podwyżka emerytur i rent osób w tej grupie wiekowej była rozłożona na lata 2005- -2006.
Następnie w latach 2007-2010 podwyżki mieli otrzymywać młodsi świadczeniobiorcy. Sejm postanowił jednak (Senat nie zgłosił poprawek), żeby ZUS jednorazowo od 1 marca 2008 r. podwyższył świadczenia emerytom i rencistom urodzonym po 31 grudnia 1929 r., którzy mieli przyznane je w latach 90. z zaniżoną kwotą bazową. Na nowelizacji skorzysta około 3 mln emerytów i rencistów, którzy zamiast otrzymywać wyrównanie w latach 2008-2010, otrzymają je jednorazowo w przyszłym roku.
Obie nowelizacji trafią teraz do popisu prezydenta.
5,6 proc. wyniesie zgodnie z prognozami Ministerstwa Finansów wskaźnik waloryzacji w 2008 roku
Agnieszka Rosa