Rodzice, którzy pracują w Irlandii, coraz częściej zabierają tam ze sobą dzieci. Jeśli mają mniej niż 16 lat, powinny zostać zapisane do szkoły. Cała procedura jest prosta i przyjazna, pod warunkiem że rodzice mają wszystkie niezbędne dokumenty.
System oświaty w Irlandii dzieli się na trzy podstawowe etapy: primary school (szkoła podstawowa), secondary school (szkoła średnia) oraz tertiary education (studia). W większości szkół podstawowych i średnich nauka jest bezpłatna. Jednak za egzaminy zewnętrzne, po pierwszym etapie szkoły średniej oraz maturę, rodzice muszą zapłacić.

Przyjazna adaptacja

Nauka w szkole podstawowej trwa sześć lat. Obowiązkowo rozpoczynają ją już sześcioletnie dzieci. W Irlandii siedmiolatki są więc już w drugiej klasie. Dlatego, zabierając do Irlandii dziecko w tym wieku, warto się zastanowić, czy nie lepiej zapisać je do pierwszej klasy. Jeśli chodziło w Polsce do zerówki, przy wsparciu rodziców, powinno sobie dać radę w drugiej klasie. Tę trudną decyzję często jednak pomagają podjąć dyrektorzy szkół. Warto wiedzieć, że w Irlandii praktycznie nie istnieją przedszkola publiczne. Jednak dzieci cztero- czy pięcioletnie można zapisać do Junior i Senior Infants, czyli tzw. klas przedszkolnych w szkołach. Dlatego często mówi się, że szkoła podstawowa w Irlandii trwa osiem lat.
Od pierwszej klasy uczniowie uczą się dwóch języków: irlandzkiego i angielskiego. Jeśli do szkoły będzie zapisywany uczeń mający mniej niż 11 lat, będzie musiał obowiązkowo uczyć się języka irlandzkiego. Z tego obowiązku zwolnieni są uczniowie, którzy do 11 roku życia, uczyli się w innym kraju.
Ponadto wiele szkół irlandzkich, przygotowanych do przyjmowania dzieci cudzoziemców, ma opracowany program adaptacyjny. Często sześciolatek nie musi być aktywny przez pierwsze dwa miesiące. Dostaje jednak listę niezbędnych słów do opanowania i ucznia-opiekuna. Dopiero po zaaklimatyzowaniu się jest wdrażany w szkolne życie. Wiele szkół organizuje też dodatkowe lekcje angielskiego lub irlandzkiego dla cudzoziemców.

Dwa etapy po podstawówce

Irlandzkie szkoły podstawowe dzielą się na trzy główne rodzaje: national schools, multidenominational schools oraz gaelscoileanna. National schools to najbardziej popularne szkoły publiczne, zwykle zarządzane przez Kościół katolicki. Multidenominational Schools to szkoły prowadzone przez podmioty prywatne. Z kolei w Gaelscoil językiem wykładowym jest irlandzki (gaelic).
Szkoła średnia dzieli się na dwa etapy - junior i senior cycle. Pierwszy, podobnie jak polskie gimnazjum, trwa trzy lata i kończy się egzaminem zwanym Junior Certificate. Egzamin odbywa się w czerwcu i jest płatny. Rodzice muszą na niego zarezerwować około 90 euro. Egzamin obejmuje co najmniej trzy przedmioty. Po jego pomyślnym zdaniu uczeń może zdecydować się na naukę w czwartej klasie, ale nie musi. Nauka w Irlandii jest bowiem obowiązkowa do 16 roku życia. Kolejne trzy lata nauki (senior cycle) odpowiadają naszej szkole ponadgimnajzalnej. Ten szkolny okres można zakończyć swego rodzaju maturą, czyli egzaminem uprawniającym do zdawania na studia. Do wyboru uczeń ma The Established Leaving Certificate i The Leaving Certificate Vocational Programme. Można też przystąpić do The Leaving Certificate Applied, egzaminu potwierdzającego gotowość do życia w społeczeństwie, ale nieotwierającego drzwi do uczelni wyższych.

Zapisy krok po kroku

Jeśli dziecko ma rozpocząć naukę od września, już teraz warto rozejrzeć się za dobrą szkołą. Pomocny w tym będzie irlandzki odpowiedni naszego Ministerstwa Edukacji. Na jego stronie internetowej znajduje się bowiem wyszukiwarka szkół: www.education.ie
W formularzu wystarczy wpisać miasto, a na monitorze pojawią się wszystkie funkcjonujące w nim szkoły wraz z danymi teleadresowymi i podstawowymi informacjami o rodzaju placówki.
Następnie najlepiej jest skontaktować się z wybraną placówką - pobrać odpowiednie formularze, zapoznać się z kryteriami przyjęć i przygotować wymagane dokumenty. Warto pamiętać, że część szkół średnich przyjmuje uczniów z określonej szkoły podstawowej, niektóre przeprowadzają dodatkowe, odpłatne egzaminy. Wszystkie informacje dotyczące zasad rekrutacji można uzyskać w szkolnych sekretariatach.
Zapisanie dziecka do szkoły może jednak nastąpić w dowolnym momencie roku szkolnego, o ile zezwala na to regulamin szkoły i są wolne miejsca. Generalnie w Irlandii oddziały nie przekraczają 25 osób.
Wyjeżdżając z Polski, warto zadbać o zabranie wszystkich niezbędnych dokumentów. Zwykle potrzebny jest akt urodzenia dziecka. Nie zawsze wymagany jest przy zapisywaniu do szkoły, ale często okazuje się przydatny w innych okolicznościach. Jeśli do Irlandii emigruje starsze dziecko, warto zabrać świadectwa ukończenia klasy lub szkoły, a także wyniki uzyskane na sprawdzianie szóstoklasistów czy egzaminie gimnazjalnym. Wszystkie dokumenty powinny być przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego na język polski i zalegalizowane.
Świadectwa, dyplomy wydawane przez polskie szkoły podstawowe, gimnazja i szkoły ponadgimnazjalne legalizuje kurator oświaty właściwy ze względu na siedzibę szkoły. Pozostałe dokumenty, czyli świadectwa dojrzałości, aneksy do nich, dyplomy potwierdzające kwalifikacje zawodowe oraz zaświadczenia wydawane przez komisje okręgowe oraz świadectwa wydawane przez szkoły przy przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych i przedstawicielstwach wojskowych legalizuje minister właściwy do spraw oświaty i wychowania. Jeśli dokumenty składają się z kilku stron, należy je zszyć. Za legalizację pobierana jest opłata w wysokości 26 zł. Nie można jej wnieść w formie znaczków skarbowych. Dokumenty nie muszą być składane osobiście, można przesłać je pocztą. Zawsze jednak trzeba dołączyć do nich dowód wpłaty.
INNY SYSTEM OCENIANIA
W Irlandii nie stawia się stopni, ale literki. Skala ocen jest bardziej rozpięta niż w Polsce, a do każdej litery przypisany jest określony procent posiadanej wiedzy. Uczniowie zwykle mogą otrzymać takie oceny:
• od A1do A2 (za 85-100 proc. wymaganej wiedzy)
• od B1 do B3 (za 70-84 proc. wymaganej wiedzy)
• od C1 do C3 (za 55-69 proc. wymaganej wiedzy)
• od D1do D3 (za 40-54 proc. wymaganej wiedzy)
• E (za 25-39 proc. wymaganej wiedzy)
• F (za10-24 proc. wymaganej wiedzy)
Za znajomość materiału w stopniu mniejszym niż 10 proc., nauczyciel przyznaje: no grade, czyli odpowiednik naszej jedynki.
Ważne!
Jeśli dziecko uczyło się za granicą i wraca do Polski, należy pamiętać o zalegalizowaniu uzyskanych tam dokumentów, np. świadectwa ukończenia klasy, czyli uzyskaniu tzw. apostille. Zwykle czynności tej dokonuje polski konsul
POLSKA SZKOŁA NA ZIELONEJ WYSPIE
W Dublinie funkcjonuje także weekendowa polska szkoła mająca charakter państwowej szkoły publicznej. Nadzorowana jest przez polskie Ministerstwo Edukacji Narodowej i działa pod patronatem Ambasady RP w Dublinie. Nauka w niej jest bezpłatna. Na odbywające się w weekendy zajęcia można zapisać uczniów w wieku od 7 do 18 lat pobierających naukę w szkole irlandzkiej. Edukacja odbywa się na etapie szkoły podstawowej, gimnazjum oraz liceum. Szkoła wystawia świadectwa, a także przeprowadza egzaminy.
MUNDURKI I INNE KOSZTY
Generalnie nauka w publicznych szkołach jest bezpłatna. Rodzice jednak muszą przygotować pieniądze na:
• książki
• opłaty egzaminacyjne
• komitet rodzicielski
• mundurki
• obuwie
Rodzice o niskich dochodach mogą ubiegać się o pomoc na zakup mundurków (Back to School Clothing & Footwear Scheme) oraz podręczników (Back to School Clothing & Footwear Scheme). Program Back to School Clothing & Footwear Scheme jest uruchamiany 1 czerwca i trwa do 30 września każdego roku. Prowadzą go lokalne oddziały HSE (Health Service Executive). Natomiast o pomoc w zakupie podręczników należy dowiadywać się bezpośrednio w szkole.