Od pół roku firma, chcąc zatrzymać pracowników, wypłaca im podwyższone pensje. Żaden pracownik nie otrzymał jednak na piśmie informacji na ten temat, ale wszyscy otrzymują więcej pieniędzy. W związku z tym pracownicy zastanawiają się, czy pracodawca dał im podwyżki oraz czy może po jakimś czasie znowu płacić mniej.
Można rozważyć cztery warianty otrzymywania przez pracowników wyższych wypłat: dorozumianą podwyżkę, przyznanie nagrody, przyznanie premii uznaniowej, wreszcie pomyłkę pracodawcy.
Najmniej prawdopodobna jest oczywiście pomyłka pracodawcy, zwłaszcza że podwyższone wypłaty trwały przez długi czas i dotyczyły wszystkich pracowników.
Przy czym, nawet w takim wypadku, zastosowanie znajdzie pogląd Sądu Najwyższego wyrażony w uzasadnieniu wyroku z 9 stycznia 2007 r. w sprawie II PK 138/06 (publ. OSNP 2008/3-4/38), że pracownik ma prawo uważać, że świadczenie wypłacane przez pracodawcę posługującego się wyspecjalizowanymi służbami jest spełniane zasadnie i zgodnie z prawem. Pracodawca nie mógłby więc żądać jego zwrotu, gdyby nie udowodnił, iż pracownik wiedział, że jest to świadczenie bezpodstawne.
Częstą praktyką występującą w gospodarce jest za to zamieszczanie w regulaminach wynagradzania premii uznaniowych. Co do charakteru takich premii w doktrynie prawa pracy przyjmuje się zwykle, że są to nagrody w rozumieniu kodeksu pracy. Ewentualnie, jeśli tak wynika z okoliczności sprawy, mogą to być, wbrew nazwie, premie regulaminowe. W takim przypadku jest to po prostu składnik wynagrodzeń.
Jeśli jednak wszyscy pracownicy dostawali podwyższone wypłaty, zwłaszcza przez pół roku, najbardziej prawdopodobne jest udzielenie podwyżki przez pracodawcę. Zgodnie z art. 60 k.c. (z zastrzeżeniem przewidzianych w ustawie wyjątków) wola osoby dokonującej czynności prawnej może być wyrażona przez każde zachowanie się tej osoby, które ujawnia jej wolę w sposób dostateczny. Kodeks pracy nie zastrzega dla umowy o pracę formy pisemnej pod rygorem nieważności, dlatego jej modyfikacja na korzyść pracownika, poprzez okoliczności dorozumiane, jest możliwa. Pracownicy mogą się więc domagać ustalenia wyższego wynagrodzenia przez sąd pracy, w związku z działaniem pracodawcy.
O ile sąd ustali, że pracodawca dokonał podwyżek, ewentualnego obniżenia wynagrodzeń będzie można dokonać jedynie w formie wypowiedzenia zmieniającego lub porozumienia stron umowy o pracę.