Kodeks pracy zawiera regulację, zgodnie z którą umowa o pracę na czas określony może zostać automatycznie przekształcona w umowę na czas nieokreślony.
Artykuł 251 par. 1 kodeksu pracy stanowi, że zawarcie kolejnej umowy o pracę na czas określony jest równoznaczne w skutkach prawnych z zawarciem umowy o pracę na czas nieokreślony, jeżeli poprzednio strony dwukrotnie zawarły umowę o pracę na czas określony na następujące po sobie okresy. Jest to przepis bezwzględnie obowiązujący, co oznacza, że strony nie mogą uregulować swoich relacji odmiennie i zawierać nieograniczonej liczby następujących po sobie umów o pracę na czas określony.
Ustawodawca uzależnił jednak przekształcenie trzeciej umowy na czas określony w umowę na czas nieokreślony od kilku warunków. Po pierwsze, przerwa między rozwiązaniem poprzedniej a nawiązaniem kolejnej umowy o pracę nie może być dłuższa niż miesiąc. Po drugie, omawiana regulacja dotyczy wyłącznie umów o pracę na czas określony, a więc nie będzie miała zastosowania w przypadku np. zawarcia umowy na okres próbny, a następnie dwukrotnego zawarcia umowy na czas określony. Kodeks pracy wykluczył również działanie omawianej instytucji w przypadku umów zawieranych w celu zastępstwa pracownika w czasie jego usprawiedliwionej nieobecności w pracy oraz umów w celu wykonywania pracy o charakterze dorywczym lub sezonowym albo zadań realizowanych cyklicznie.
Stosując omawiany przepis należy pamiętać również o tym, że pierwszą umowę na czas określony należy liczyć począwszy od dnia 1 maja 2004 r., czyli od momentu, kiedy art. 251 k.p. wszedł w życie po okresie zawieszenia jego stosowania. A zatem umów obowiązujących przed tą datą nie należy uwzględniać.
Trzeba także zwrócić uwagę na to, że w świetle art. 251 k.p. nie jest przez ustawodawcę akceptowana sytuacja, kiedy strony wydłużają okres obowiązywania już zawartej umowy o pracę na czas określony. Kodeks pracy wyraźnie przewiduje bowiem, że każde przedłużenie umowy jest traktowane jako zawarcie kolejnej umowy na czas określony.
W orzecznictwie wskazano, że omawiana regulacja znajdzie zastosowanie również wtedy, gdy strony zawrą między sobą faktyczną umowę o pracę na czas określony, pomimo tego, że nadadzą tej umowie inną nazwę, na przykład umowa zlecenia czy też umowa o świadczenie usług. Opisane tu przepisy mają na celu ograniczenie stosowania umów o pracę na czas określony i promocję zatrudnienia na czas nieokreślony. Wprowadzenie takich przepisów do polskiego prawa było wymagane przez prawo europejskie.
Bartłomiej Raczkowski
partner, Bartłomiej Raczkowski Kancelaria Prawa Pracy
/>