Nasza spółka zawarła umowę z inną spółką na wykonanie usług, które dotychczas wykonywali nasi pracownicy. Teraz wykonują dla nas usługi na podstawie umowy zlecenia. ZUS uznał jednak, że to my powinniśmy opłacać składki także od zleceń. Czy możemy bronić się argumentem, że pracownicy nie są pokrzywdzeni – nie obchodzimy w ten sposób przepisów o nadgodzinach, bo dodatkowo pracują tylko ci, którzy się zgłosili?
Nie, taki argument w tego typu sprawach nie będzie miał znaczenia.
Zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych za pracownika uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy.
Przepis ten zostały wprowadzony, aby zapobiec obchodzeniu prawa przez pracodawców, czasami działających w porozumieniu z pracownikami, którzy część wynagrodzenia wypłacali w formie wynagrodzenia za umowy zlecenia. A to powodowało, że nie musieli opłacać od tej części składek. Podobnie zjawisko występowało w przypadku formalnego zawarcia umowy zlecenia z zewnętrznym podmiotem i outsourcingu usług, w ramach którego zleceniobiorca/pracownik wykonywał umowę na rzecz swojego podstawowego pracodawcy. Zastosowanie ww. przepisu oznacza, że w pierwszym przypadku pracodawca musi opłacać składki także od wynagrodzenia ze zlecenia, w drugim zaś – także od wynagrodzenia ze zlecenia zawartego z podmiotem trzecim.
Na zastosowanie art. 8 ust. 2a nie wpłynie zdanie samych pracowników/zleceniobiorców i to, czy są oni rzeczywiście „pokrzywdzeni” zawarciem dodatkowych zleceń. Tak też wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z 28 lutego 2020 r., sygn. akt III AUa 981/19. Zdaniem sądu nie ma znaczenia dla zastosowania art. 8 ust. 2a to, czy pracodawca korzysta z pracy swoich pracowników na podstawie umowy z osobą trzecią, dlatego że działa na ich niekorzyść, zmniejszając uprawnienia (np. obchodząc przepisy o czasie pracy, godzinach nadliczbowych itd.), czy też dlatego, że ma określoną wizję outsourcingu, w ramach której określone prace zleca podmiotowi zewnętrznemu. W obu tych przypadkach musi się liczyć z bezwzględnie obowiązującymi przepisami prawa ubezpieczeń społecznych, a jednym z nich jest art. 8 ust. 2a.
Pracownicy/zleceniobiorcy muszą się liczyć z tym, że jeśli płatnik będzie zmuszony zapłacić zaległe składki od zleceń, które dotychczas nie były odprowadzone do ZUS, to także sam ubezpieczony będzie musiał zapłacić swoją część. Nie będzie musiał jej przekazywać do ZUS, ale samemu pracodawcy, jeśli ten się do niego o to zwróci.
Podstawa prawna:
• art. 8 ust. 2a ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 266; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 695).