Oprócz wpłat finansowanych przez podmiot zatrudniający i samego uczestnika, na jego rachunku PPK znajdą się jednorazowa wpłata powitalna oraz coroczne dopłaty finansowane z budżetu państwa. Aby je otrzymać, trzeba będzie jednak spełnić określone warunki.
Wpłatę powitalną w wartości 250 zł uczestnik PPK może otrzymać tylko raz. Dotyczy to całego okresu jego oszczędzania w tym programie. Jeśli zatem już ją otrzymał, a po pewnym czasie zostanie dla niego utworzony nowy rachunek PPK, w nowej instytucji finansowej (np. po zmianie miejsca zatrudnienia), nie będzie go to uprawniało do otrzymania kolejnej wpłaty powitalnej od państwa.
Jeśli zaś chodzi o dopłatę roczną, to należy pamiętać, że aby ją otrzymać, trzeba uzbierać na rachunku PPK określoną kwotę, wyliczaną na podstawie minimalnego wynagrodzenia za pracę w danym roku.
Przykład 1
Kwota graniczna w 2021 r.
Wynagrodzenie minimalne w 2021 r. będzie wynosić 2800 zł. Aby uczestnik PPK mógł otrzymać dopłatę roczną z budżetu państwa za ten rok, wpłaty na jego rachunek PPK w tym czasie będą musiały wynosić co najmniej 588 zł. Wynika to z wyliczenia:
2800 zł x 6 = 16 800 zł
16 800 zł x 3,5 proc. = 588 zł
W przypadku osób, które na swój wniosek obniżą procent wpłaty podstawowej (będą osiągać miesięczne wynagrodzenie nie przekraczające 120 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę), musi to być co najmniej 25 proc. tej kwoty, czyli 147 zł.
Należy przy tym pamiętać, że kwota wpłat do PPK, warunkująca uprawnienie do dopłaty rocznej, nie ulega zmniejszeniu w związku z tym, że uczestnik PPK rozpoczął oszczędzanie w trakcie roku. To niejedyne ograniczenia. Zgodnie z ustawą o PPK dopłata roczna nie przysługuje (mimo że uczestnik spełnił warunki do jej otrzymania), jeśli:
- podmiot zatrudniający nie finansuje wpłat do PPK ze względu na utworzenie pracowniczego planu emerytalnego (ta sytuacja nie dotyczy jednak budżetówki, w której PPE nie są w ogóle tworzone);
- uczestnik PPK w jakimś miesiącu, w którym wysokość wpłat podstawowych finansowanych przez niego wynosiła mniej niż 2 proc. jego wynagrodzenia, osiągnął łączne miesięczne wynagrodzenie, ze wszystkich źródeł, przekraczające kwotę odpowiadającą 1,2-krotności minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w danym roku kalendarzowym (art. 32 ust. 5 ustawy o PPK);
- uczestnik PPK po ukończeniu 60. roku życia rozpoczął dokonywanie wypłat środków zgromadzonych na jego rachunku PPK (art. 97 ust. 3 ustawy o PPK).
Przykład 2
W czasie zbierania środków
Załóżmy, że pracownik samorządowy, będący uczestnikiem PPK, w marcu 2022 r., po ukończeniu 60. roku życia, rozpocznie wypłatę środków zgromadzonych na jego rachunku PPK, na zasadach opisanych w art. 99 ustawy o PPK (25 proc. środków zgromadzonych na rachunku PPK wypłaci jednorazowo, a resztę rozłoży na 120 miesięcznych rat). Mimo że przed rozpoczęciem wypłat uczestnik ten nabył prawo do dopłaty rocznej za 2021 r., dopłata nie zostanie przekazana na jego rachunek PPK. Artykuł 97 ust. 3 ustawy o PPK wyłącza możliwość jej przekazania, a także dokonywania wpłat do PPK, jeżeli uczestnik rozpoczął wypłatę środków po ukończeniu 60. roku życia – niezależnie od tego, ile rachunków PPK jest prowadzonych dla tego uczestnika (może ich mieć kilka, jeśli ma/miał kilka miejsc pracy i w każdym z nich oszczędza/oszczędzał w PPK). Gdyby jednak uczestnik PPK rozpoczął wypłatę środków z rachunku PPK, np. w maju 2022 r., po ukończeniu 60 lat oraz otrzymaniu dopłaty rocznej za 2021 r., rozpoczęcie wypłaty środków nie wpłynęłoby na jego uprawnienie do już otrzymanej dopłaty rocznej.
Gdy wiele rachunków
Uczestnik PPK jest uprawniony do otrzymania jednej dopłaty rocznej, niezależnie od liczby posiadanych rachunków PPK. Jeżeli ma ich więcej, środki te zostaną przekazane na ten z nich, który jest prowadzony na podstawie umowy o prowadzenie PPK zawartej najpóźniej. Gdyby się okazało, że tego samego dnia zawarto, w imieniu uczestnika PPK i na jego rzecz, więcej niż jedną umowę o prowadzenie PPK, dopłata trafi na rachunek, na którym wartość zgromadzonych środków jest większa. Dopłata roczna powinna pojawić się na rachunku uczestnika PPK, który spełnił warunki do jej otrzymania, nie później niż do 15 kwietnia roku następującego po roku, za który przysługuje.
Tabela 1. Tyle otrzymuje się z budżetu
| Częstotliwość | Kwota | Warunki | Termin otrzymania |
| Na powitanie | 250 zł | Trzeba być uczestnikiem PPK przez co najmniej trzy pełne miesiące kalendarzowe oraz wpłaty podstawowe – finansowane przez uczestnika PPK – muszą być dokonane za co najmniej trzy miesiące. | 30 dni po zakończeniu kwartału, w którym uczestnik PPK spełnił warunki ustawowe |
| Co rok | 240 zł | Wpłaty podstawowe i dodatkowe, finansowane przez uczestnika PPK i przez podmiot zatrudniający, w danym roku muszą wynieść co najmniej 3,5 proc. sześciokrotności minimalnego wynagrodzenia w roku, za który dopłata jest należna.Uczestnicy, których wpłaty podstawowe są niższe niż 2 proc. wynagrodzenia (osoby o niższych zarobkach), muszą zgromadzić co najmniej 25 proc. powyższej kwoty. | Nie później niż do 15 kwietnia roku następującego po roku, za który przysługuje |
Przykład 3
Dofinansowanie nawet w okresie przestoju
Załóżmy, że gmina ma udziały w spółce prawa handlowego. Spółka nie jest jednostką sektora finansów publicznych, w związku z czym wdrożyła już PPK, ale chce wprowadzić przestój ekonomiczny. Pracodawca i uczestnik PPK nie finansują co do zasady wpłat do PPK w okresie przestoju ekonomicznego lub obniżonego wymiaru czasu pracy, o których mowa w ustawie z 11 października 2013 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z ochroną miejsc pracy (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 669). Tak wynika z art. 25 ust. 4 pkt 1 ustawy o PPK. Uczestnik PPK może jednak w takiej sytuacji, w deklaracji składanej podmiotowi zatrudniającemu, zadeklarować finansowanie przez siebie wpłaty podstawowej i wpłaty dodatkowej. Bez względu jednak na to, czy we wskazanym wyżej okresie zdecyduje się finansować wpłaty do PPK, czy też wpłat tych nie będzie ponosił, jeśli spełni warunki do otrzymania wpłaty powitalnej lub dopłaty rocznej, to takie dofinansowane od państwa otrzyma.
Uwaga! W tym przykładzie podmiot zatrudniającym jest spoza sektora finansów publicznych (spółka prawa handlowego, ale z udziałem gminy). Przykład ilustruje jedynie skutki przestoju ekonomicznego.
Przykład 4
Liczy się nabycie prawa
Uczestnik PPK spełnił warunki do otrzymania dopłaty rocznej i niedługo potem zmarł. W związku z tym, że przed śmiercią uczestnik PPK nabył prawo do otrzymania dopłaty rocznej, zostanie ona przekazana na jego rachunek PPK, a następnie na zasadach opisanych w ustawie o PPK (o czym piszemy dalej) trafi do osób uprawnionych do otrzymania oszczędności zgromadzonych przez zmarłego uczestnika PPK.
Zwroty i wypłaty
Środki gromadzone w PPK stanowią prywatną własność uczestnika tego programu. Może on z nich skorzystać w każdym momencie, według swego uznania. Zasadniczo jednak najkorzystniej, bo bez żadnych pomniejszeń, może je wypłacić po osiągnięciu 60. roku życia i po spełnieniu warunków określonych w ustawie o PPK – np. w wariancie 25 proc. środków jednorazowo, a 75 proc. środków w co najmniej 120 miesięcznych ratach (art. 99 ustawy o PPK). Ze środków zgromadzonych na rachunku PPK można też skorzystać, bez żadnych negatywnych konsekwencji, w szczególnie trudnej życiowej sytuacji, np. choroby własnej lub bliskiej osoby (małżonka albo dziecka), oraz gdy chce się z nich sfinansować wkład własny przy zakupie mieszkania z kredytu hipotecznego – to jednak jednorazowa oferta dla osób poniżej 45. roku życia i wymagająca późniejszej spłaty. Środki z PPK można również wycofać z innego powodu, przed osiągnięciem 60. roku życia – mamy wówczas do czynienia ze zwrotem, o którym mowa w art. 105 ustawy o PPK, z konsekwencjami, o których mowa w tym przepisie. Poniżej odpowiedzi na najczęściej zadawane w tej kwestii pytania.
▶ Czy dopuszczalna jest egzekucja z rachunku PPK?
Nie, środki zgromadzone na rachunku PPK nie podlegają egzekucji sądowej ani administracyjnej. Ograniczenia te nie mają zastosowania tylko do egzekucji mającej na celu zaspokojenie roszczeń alimentacyjnych, w tym należności budżetu państwa powstałych z tytułu świadczeń wypłaconych w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów (art. 95 ustawy o PPK). Oprócz nich ochronie podlegają wszystkie środki zgromadzone na rachunku PPK danego uczestnika, bez względu na źródło ich pochodzenia, a więc niezależnie od tego, czy pochodzą z wpłat uczestnika PPK (podstawowych i dodatkowych), wpłat podmiotu zatrudniającego (podstawowych i dodatkowych), czy też z wpłaty powitalnej i dopłat rocznych sfinansowanych przez państwo.
Przykład 5
Upadłość konsumencka
Zleceniobiorca, zatrudniony w gminnej instytucji kultury (będący „osobą zatrudnioną” w rozumieniu ustawy o PPK), ma wątpliwości, czy oszczędzanie w PPK będzie dla niego dobrym rozwiązaniem, z uwagi na grożącą mu upadłość konsumencką. Jego obawy są nieuzasadnione, bo środki zgromadzone na rachunku PPK nie wejdą do masy upadłości, co wynika m.in. z art. 63 ust. 1 pkt 1 ustawy z 28 lutego 2003 r. – Prawo upadłościowe (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1228), który wskazuje, że do masy upadłości nie wchodzi mienie, które jest wyłączone od egzekucji według przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Do masy upadłości nie wchodzą także te składniki majątku upadłego, które podlegają wyłączeniu na mocy przepisów szczególnych – tu jest nim wskazany wyżej art. 95 ustawy o PPK.
▶ Jakie są skutki wycofania środków z PPK przed 60. rokiem życia?
Można to zrobić na wniosek uczestnika PPK. W takiej sytuacji musi się on liczyć z tym, że nie otrzyma wszystkich pieniędzy zgromadzonych na rachunku PPK. Zostaną one pomniejszone o 30 proc. środków pochodzących z wpłat finansowanych przez pracodawcę (informacja o tej kwocie zostanie zaewidencjonowane na koncie pracownika w ZUS jako składka na ubezpieczenie emerytalne) oraz o środki pochodzące z wpłaty powitalnej i dopłat rocznych finansowanych przez państwo (zostają one przekazane na rachunek bankowy wskazany przez ministra właściwego do spraw pracy, kwota ta stanowi przychód Funduszu Pracy). Takie rozwiązania wynikają z tego, że wpłaty do PPK finansowane pracownikowi przez pracodawcę nie były oskładkowane składkami ZUS. Natomiast wpłata powitalna i dopłaty roczne od państwa stanowiły zasadniczo zachętę do długoterminowego oszczędzania.
Jednak to nie wszystko. Pozostałe 70 proc. środków pochodzących z wpłat finansowanych przez pracodawcę oraz środki z wpłat finansowanych przez uczestnika PPK zostaną pomniejszone o zryczałtowany podatek dochodowy w wysokości 19 proc. (podatek od zysków kapitałowych) – pobierze go instytucja finansowa zarządzająca kontem uczestnika PPK. Wynika to z art. 30a ust. 1 pkt 11d ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1426; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 2123; dalej: ustawa o PIT).
Uwaga! Nie jest dopuszczalny częściowy zwrot środków z PPK. Jeśli uczestnik PPK zdecyduje się na takie rozwiązanie, to konieczny będzie zwrot całości zgromadzonych środków, co nie uniemożliwia jednak dalszego oszczędzania w PPK.
▶ Czy jeśli w trakcie oszczędzania poważnie zachoruję i będę potrzebować środków finansowych, to będę mógł wypłacić pieniądze z PPK?
Tak, do 25 proc. środków zgromadzonych na rachunku PPK, ale tylko w przypadku poważnego zachorowania. tabela 2 Wniosek o wypłatę należy złożyć do instytucji finansowej. Podobny wniosek uczestnik PPK może złożyć, gdy zachoruje jego małżonek albo dziecko.
Tabela 2. Nie każde schorzenie brane pod uwagę
| Poważne zachorowanie (według ustawy o PPK) | Sposób udokumentowania przy składaniu wniosku o wypłatę środków |
| Całkowita niezdolność do pracy w rozumieniu ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 53; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1578), ustalona w formie orzeczenia przez lekarza orzecznika lub komisję lekarską ZUS na okres co najmniej dwóch lat | Orzeczenie lekarza orzecznika lub komisji lekarskiej ZUS |
| Umiarkowany lub znaczny stopień niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 426; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 875), ustalony w formie orzeczenia przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności na okres co najmniej dwóch lat | Orzeczenie zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności |
| Niepełnosprawność osoby, która nie ukończyła 16 lat, w rozumieniu ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, ustalona w formie orzeczenia przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności | Orzeczenie zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności |
| Zdiagnozowanie u osoby dorosłej jednej z następujących jednostek chorobowych: amputacja kończyny, bakteryjne zapalenie mózgu lub opon mózgowo-rdzeniowych, wirusowe zapalenie mózgu, choroba Alzheimera, choroba Leśniowskiego-Crohna, choroba neuronu ruchowego (stwardnienie zanikowe boczne), choroba Parkinsona, dystrofia mięśniowa, gruźlica, niewydolność nerek, stwardnienie rozsiane, choroba wywołana przez ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV), kardiomiopatia, nowotwór złośliwy, toczeń trzewny układowy, udar mózgu, utrata mowy, słuchu lub wzroku, wrzodziejące zapalenie jelita grubego lub zawał serca | Zaświadczenie lekarza medycyny potwierdzające diagnozę poważnego zachorowania |
| Zdiagnozowanie u dziecka jednej z następujących jednostek chorobowych: poliomyelitis (choroba Heinego-Medina), zapalenie opon mózgowych, zapalenie mózgu, anemia aplastyczna, przewlekłe aktywne zapalenie wątroby, padaczka, gorączka reumatyczna, nabyta przewlekła choroba serca, porażenie (paraliż), utrata wzroku, głuchota (utrata słuchu), potransfuzyjne zakażenie wirusem HIV, schyłkowa niewydolność nerek, tężec, cukrzyca, łagodny guz mózgu, przeszczepienie narządów, zabieg rekonstrukcyjny zastawek, zabieg rekonstrukcyjny aorty lub nowotwór złośliwy | Zaświadczenie lekarza medycyny potwierdzające diagnozę poważnego zachorowania |
Uwaga! Zgodnie z ustawą o PPK za dziecko uczestnika PPK uznaje się jego własne dziecko, dziecko jego małżonka, dziecko przysposobione przez uczestnika PPK lub jego małżonka, a także dziecko, w sprawie którego toczy się – z wniosku uczestnika PPK lub jego małżonka – postępowanie o przysposobienie, bądź dziecko, nad którym uczestnik PPK lub jego małżonek sprawuje opiekę. Ustawa o PPK nie zawiera definicji małżonka. O tym, kiedy zostaje zawarte małżeństwo, rozstrzygają przepisy ustawy z 25 lutego 1964 r. ‒ Kodeks rodzinny i opiekuńczy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1359).
W przypadku poważnego zachorowania wypłata może być, w zależności od wniosku uczestnika PPK, dokonywana jednorazowo albo w ratach. Wypłata ta jest zwolniona z podatku dochodowego. Wynika to z art. 21 ust. 1 pkt 58c lit. b ustawy o PIT. W takim przypadku pracownik nie ma obowiązku zwrócenia wypłaconych środków na swój rachunek PPK.
▶ Co w sytuacji, gdy zachoruję na inną chorobę, a wcześniej już skorzystałem z możliwości wypłaty z PPK części środków? Czy będę mógł zrobić to jeszcze raz?
Tak, zarówno w sytuacji kolejnej choroby uczestnika PPK, jak i choroby jego małżonka albo dziecka, jest możliwa ponowna wypłata do 25 proc. zgromadzonych środków. Wypłacenie z PPK środków w razie poważnego zachorowania (jednorazowo bądź w ratach) nie jest też przeszkodą do wnoszenia kolejnych wpłat do PPK.
▶ Czy jest jakiś obowiązujący termin, do którego można złożyć wniosek o wypłatę na wkład własny przy zakupie mieszkania?
Na podstawie umowy zawartej z instytucją finansową uczestnik PPK może jednorazowo wypłacić do 100 proc. wartości środków zgromadzonych na jego rachunku PPK w celu pokrycia wkładu własnego. Będzie jednak musiał zwrócić wypłacone środki na swój rachunek PPK, w wartości nominalnej. Umowa zawarta z instytucją finansową będzie określać oznaczenie inwestycji, która ma być sfinansowana z kredytu, a także zasady i terminy wypłaty środków oraz ich zwrotu. Termin zwrotu nie będzie mógł rozpocząć się później niż pięć lat od dnia wypłaty środków i nie będzie mógł trwać dłużej niż 15 lat od dnia wypłaty. Zastrzeżono także, że z wnioskiem o zawarcie takiej umowy z instytucją finansową nie może wystąpić uczestnik PPK, który w dniu złożenia tego wniosku ma ukończone 45 lat.
Co ważne, wypłata do 100 proc. środków zgromadzonych w PPK na pokrycie wkładu własnego jest zwolniona z podatku dochodowego, jeśli środki te zostaną – w terminie określonym w umowie z instytucją finansową – zwrócone na rachunek PPK. Jednak dochody od wypłat na pokrycie wkładu własnego w zakresie, w jakim wypłacone środki nie zostały zwrócone na rachunek PPK, będą podlegać opodatkowaniu (art. 30a ust. 1 pkt 11a ustawy o PIT). Dochód powstanie w dniu następującym po dniu, w którym upłynął termin zwrotu wypłaconych środków. Dochód ten podlega opodatkowaniu podatkiem od zysków kapitałowych.
▶ Czy jeśli jestem zatrudniony u kilku pracodawców z sektora publicznego i u każdego z nich zostanę zapisany do PPK, to za parę lat będę mógł skorzystać ze środków zgromadzonych na rachunkach PPK w kilku różnych instytucjach finansowych, by pokryć wkład własny na mieszkanie?
Jeśli do pokrycia wkładu własnego przy kredycie hipotecznym na zakup mieszkania nie wystarczy wypłata 100 proc. środków zgromadzonych na rachunku PPK w jednej instytucji finansowej, to można zawrzeć umowy o wypłatę środków także z pozostałymi instytucjami finansowymi, z którymi uczestnika łączą umowy o prowadzenie PPK. Skorzystanie z tej możliwości nie pozbawi go też uprawnienia do dalszego oszczędzania w PPK.
▶ Jak najkorzystniej wypłacić środki z PPK po ukończeniu 60. roku życia?
W tym przypadku wypłata nie będzie się już wiązać z pomniejszeniami przewidzianymi przy zwrocie środków przed 60. rokiem życia. Aby jednak nie powstał obowiązek zapłaty podatku dochodowego, muszą być spełnione warunki określone w ustawie o PPK.
Podatku dochodowego (od zysków kapitałowych) nie zapłaci m.in. osoba, która wypłaci 25 proc. środków jednorazowo (bądź w ratach), a pozostałą część w co najmniej 120 miesięcznych ratach. Przy czym zadeklarowaną liczbę rat można zmienić. Jeżeli jednak – na podstawie zadeklarowanej liczby rat – wypłata środków ma trwać co najmniej 10 lat, uczestnik nie może zmienić zadeklarowanej liczby rat w ten sposób, że po tej zmianie wypłata ratalna środków będzie trwała krócej niż 10 lat. Oznacza to, że jeśli ktoś zdecydował się wypłacać środki przez 10 lat, to nie może skrócić tego okresu.
Istnieje także możliwość wypłaty środków w formie świadczenia małżeńskiego. Z tego rozwiązania można skorzystać, jeśli małżonkowie mają umowy o prowadzenie PPK z tą samą instytucją finansową i oboje osiągnęli 60. rok życia. Jeśli zwrócą się o to do instytucji finansowej, to otworzy ona dla nich wspólny rachunek PPK (rachunek małżeński). Świadczenie małżeńskie jest wypłacane w co najmniej 120 miesięcznych ratach.
▶ Czy w przypadku rozwodu część zgromadzonych przeze mnie środków w PPK przejdzie na byłego małżonka, jeśli były objęte małżeńską wspólnością majątkową?
Tak, były małżonek w związku z podziałem majątku wspólnego może otrzymać część zgromadzonych w PPK środków. Pieniądze gromadzone na rachunku PPK uczestnika tego systemu w czasie trwania małżeństwa co do zasady stanowią majątek wspólny małżonków. Wraz z podziałem tego majątku podziałowi podlegają także środki w PPK. W takim przypadku nastąpi wypłata transferowa na rachunek PPK byłego małżonka uczestnika. Wypłata transferowa spowoduje przeniesienie środków między rachunkami PPK byłych małżonków, w części przypadającej każdemu z nich. Jeśli były małżonek nie jest uczestnikiem PPK, to środki mogą zostać przekazane mu w formie wypłaty transferowej na wskazany przez niego rachunek terminowej lokaty oszczędnościowej (lub rachunek lokaty terminowej prowadzony w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej), pod warunkiem wypłaty tych środków po osiągnięciu przez byłego małżonka uczestnika PPK 60. roku życia.
Innym dopuszczalnym sposobem przekazania środków byłemu małżonkowi w sytuacji, gdy nie jest on uczestnikiem PPK, jest „zwrot w formie pieniężnej”. Oznacza to, że przysługująca mu kwota zostanie przekazana na jego rachunek bankowy z możliwością swobodnego dysponowania. Jeśli były małżonek nie ukończył jeszcze 60 lat, w takim przypadku będą jednak miały miejsce analogiczne pomniejszenia jak przy wycofaniu środków przez uczestnika PPK przed 60. rokiem życia.
Przykład 6
Na konto w ZUS lub na rachunek bankowy
Były małżonek uczestnika PPK nie jest uczestnikiem PPK, ale chce otrzymać środki z PPK przypadające mu po rozwodzie i podziale majątku wspólnego. Nie ma jeszcze ukończonych 60 lat. W takim przypadku, jeśli ma konto ubezpieczonego w ZUS, na rachunek wskazany przez ZUS zostanie przekazane 30 proc. środków pochodzących z wpłat sfinansowanych przez pracodawcę uczestnika PPK (w części przypadającej w wyniku podziału majątku wspólnego), pozostałe 70 proc. zostanie zaś pomniejszone o należny podatek dochodowy od osób fizycznych. Informacja o tych 30 proc. zostanie zaewidencjonowana na koncie ubezpieczonego w ZUS.
Jeśli były małżonek uczestnika PPK nie posiada konta ubezpieczonego w ZUS, to środki w wysokości 30 proc. z wpłat sfinansowanych przez pracodawcę zostaną przekazane na rachunek bankowy wskazany przez ministra właściwego do spraw pracy. Również środki z wpłaty powitalnej i dopłat rocznych, w części przypadającej w wyniku podziału majątku wspólnego na byłego małżonka uczestnika PPK, zostaną przekazane na rachunek bankowy wskazany przez tego ministra.
Natomiast – oprócz 70 proc. środków z wpłat sfinansowanych przez pracodawcę – środki z wpłat sfinansowanych przez uczestnika PPK, w części przypadającej w wyniku podziału majątku wspólnego zostaną przekazane byłemu małżonkowi uczestnika PPK na rachunek bankowy. Kwota zwrotu zostanie pomniejszona o 19 proc. podatku od zysków kapitałowych, wypracowanych przez zwracane środki. Pomniejszenia te nie miałyby miejsca w przypadku, gdyby były małżonek uczestnika PPK, uprawniony do otrzymania zwrotu, nabył prawo do emerytury.
Opisane wyżej zasady dotyczące podziału środków z PPK po ustaniu małżeństwa stosuje się odpowiednio w razie ustania wspólności majątkowej w czasie trwania małżeństwa uczestnika PPK albo umownego wyłączenia lub ograniczenia wspólności ustawowej między uczestnikiem PPK a jego małżonkiem.
▶ Czy środki z pracowniczego planu kapitałowego podlegają dziedziczeniu?
Tak, bo te pieniądze są prywatną własnością uczestnika PPK i może on zdecydować, co się z nimi stanie w razie jego śmierci. Uczestnik PPK może wskazać, w formie pisemnej, instytucji finansowej imiennie jedną lub więcej osób, które jako osoby uprawnione mają po jego śmierci otrzymać środki zgromadzone na jego rachunku PPK. W każdym czasie może również zmienić to wskazanie. Jeśli posiada kilka rachunków PPK, to do otrzymania środków z każdego z nich może wskazać inne osoby uprawnione (lub te same). Jeśli uczestnik nie wskaże takiej osoby, to osobami uprawnionymi do otrzymania środków z rachunku PPK będą jego spadkobiercy. W takim przypadku zastosowanie znajdą właściwe przepisy dotyczące dziedziczenia.
Wyjątkiem od wskazanej wyżej zasady jest sytuacja, gdy w chwili śmierci uczestnik PPK pozostawał w związku małżeńskim, a środki zgromadzone na jego rachunku PPK stanowiły przedmiot małżeńskiej wspólności majątkowej. Wówczas, niezależnie od wskazania przez uczestnika PPK osoby lub osób uprawnionych, połowa tych środków zostanie przekazana małżonkowi zmarłego uczestnika.
Kwoty otrzymane przez małżonka zmarłego uczestnika PPK lub osoby uprawnione są zwolnione z podatku dochodowego, nie podlegają także podatkowi od spadków i darowizn.