Wydłużenie prac nad ustawą branżową spowodowało, że już w momencie wejścia w życie będzie ona wymagać pilnej zmiany. Upłynął bowiem termin na złożenie wniosków o zwolnienie ze składek dla nowych beneficjentów.
Ulga w należnościach do ZUS za lipiec, sierpień i wrzesień 2020 r. to jedno z narzędzi wsparcia przedsiębiorców przewidzianych w art. 31zo ust. 8 tzw. tarczy dla turystyki, czyli ustawie z 17 września 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1639).
Krąg podmiotów uprawnionych do tej formy pomocy (za analogiczny okres) ma rozszerzyć tarcza branżowa dla firm, czyli nowelizacja ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw, która po poprawkach Senatu trafiła z powrotem do Sejmu. Nowelizuje ona wspomniany art. 31zo ust. 8.
O przyznaniu tej formy pomocy mają decydować różne przesłanki, z których kluczowe jest prowadzenie firmy pod określonym kodem PKD. Rozszerzenie ich listy zaproponował w swoich poprawach Senat (patrz ramka). Jak ustalił DGP, posłowie mają się zająć nimi jeszcze w tym tygodniu.

Kłopotliwy termin

Problem w tym, że w art. 1 pkt 26 ustawy procedowanej w Sejmie zapisano, że wniosek o zwolnienie z obowiązku opłacania należności do ZUS dla wszystkich beneficjentów (czyli także nowych uprawnionych, z wyjątkiem przedsiębiorców działających pod kodami: 55.10.Z i 79.12.Z) upływa 30 listopada, czyli dzisiaj.
– Wiele wskazuje na to, że ustawodawcy umknęła konieczność wydłużenia terminów. To zresztą chyba pięta achillesowa tarczy, gdyż jej poprzednie wersje również zdążyły narobić sporego zamieszania w kwestii terminów – mówi adwokat Paweł Matyja.
Podobnie uważa dr Tomasz Lasocki z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. – Wygląda na to, że dodając kolejnych uprawnionych do ulgi, zapomniano o wydłużeniu dla nich terminu na złożenie wniosku. Nawet jeżeli tarcza zostałaby opublikowana w poniedziałek, to zgodnie z przepisem przejściowym weszłaby w życie już po terminie składania wniosków. Dlatego uprawnieni nie mogliby skorzystać ze zwolnienia ze składek – tłumaczy.
Błąd w regulacji ustalającej termin mógłby zostać ominięty przez przepisy przejściowe. Jednak zgodnie z art. 7 ustawy nowelizującej wchodzi ona w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, z wyjątkiem m.in. art. 1 pkt 26, który zaczyna obowiązywać po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia. – Ten ostatni przepis określa termin składania wniosków o zwolnienie dla konkretnej grupy beneficjentów (tj. 30 listopada). Wszedłby on zatem w życie już po tej dacie – tłumaczy dr Lasocki.

Potrzebne zmiany

Zdaniem Tomasza Lasockiego najprościej byłoby wydłużyć czas na składanie wniosków dla nowych beneficjentów. Problem w tym, że Sejm po poprawkach Senatu nie może wnieść już żadnych zmian.
– Posłowie mogą tylko przyjąć lub odrzucić poprawki zaproponowane przez Senat. Nie mogą ich modyfikować ani wnosić nowych. Gdyby tak zrobili, cała ustawa byłaby niezgodna z konstytucją. Takie działanie naruszyłoby bowiem zasadę trzech czytań i wykroczyło poza kompetencje izby niższej parlamentu – tłumaczy dr Tomasz Zalasiński z Zespołu Ekspertów Prawnych Fundacji Batorego.
Według niego jedynym wyjściem z tej sytuacji jest natychmiastowa nowelizacja przepisów, które wprowadziłyby nowy termin na złożenie wniosku.
Doktor Lasocki przyznaje, że nowelizacja jest w tym wypadku niezbędna. I dodaje, że po wejściu w życiu wadliwych przepisów ZUS będzie miał mocno ograniczone możliwości. – Może np. przymknąć oko i przyjmować papierowe wnioski do końca poniedziałku, 30 listopada, bez podstawy prawnej i rozpoznawać je już po wejściu w życie ustawy – mówi.
Rekomenduje jednak wprowadzenie nowelizacją nowego terminu i uspokojenie niedoszłych beneficjentów przez zapowiedź takiej zmiany.

Ostatni dzwonek

Przypomnijmy, że dzisiaj ostatni dzień na złożenie wniosków o zwolnienie ze składek za lipiec, sierpień, wrzesień mają przedsiębiorcy, którzy nabyli takie uprawnienie na mocy wspomnianej tarczy dla turystyki.
Chodzi o płatników prowadzących przeważającą działalność pod następującycmi kodami PKD:
  • 49.39.Z – pozostały transport lądowy pasażerski,
  • 55.10.Z – hotele i podobne obiekty zakwaterowania,
  • 77.39.Z – wynajem i dzierżawa pozostałych maszyn, urządzeń oraz dóbr materialnych,
  • 79.11.A – działalność agentów turystycznych,
  • 79.90.A – działalność pilotów wycieczek i przewodników turystycznych,
  • 82.30.Z – działalność związana z organizacją targów, wystaw i kongresów,
  • 90.01.Z – działalność związana z wystawianiem przedstawień artystycznych,
  • 90.02.Z – działalność wspomagająca wystawianie przedstawień artystycznych,
  • 93.29.A – działalność pokojów zagadek, domów strachu, miejsc do tańczenia i w zakresie innych form rozrywki lub rekreacji organizowanych w pomieszczeniach lub w innych miejscach o zamkniętej przestrzeni,
  • 93.29.B – pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna, gdzie indziej niesklasyfikowana,
  • 93.29.Z – pozostała działalność rozrywkowa i rekreacyjna.
Ważne jest też prowadzenie firmy przed 30 czerwca 2020 r. oraz przychód (z przeważającej działalności) uzyskany w pierwszym miesiącu kalendarzowym, za który jest składany wniosek. Musi być niższy co najmniej o 75 proc. od przychodu uzyskanego w tym samym miesiącu kalendarzowym w 2019 r.
Propozycje Senatu do tarczy branżowej
Senat uzupełnił krąg beneficjentów zwolnienia ze składek za lipiec, sierpień, wrzesień o przedsiębiorców, którzy przeważającą działalność prowadzą pod następującymi kodami PKD:
01.49.Z, 10.71.Z, 14.13.Z, 18.12.Z, 46.18.Z , 46.19.Z, 46.34.A, 46.35.Z, 46.38.Z, 46.90.Z, 47.11.Z, 47.19.Z, 47.24.Z, 47.26.Z, 47.29.Z, 47.42.Z, 47.43.Z, 47.51.Z, 47.59.Z, 47.61.Z, 47.64.Z, 47.71.Z, 47.72.Z, 47.74.Z, 47.75.Z, 47.76.Z, 47.77.Z, 47.78.Z, 47.79.Z, 47.81.Z, 47.82.Z, 47.89.Z, 47.99.Z, 49.31.Z, 49.32.Z, 52.29.C, 55.20.Z, 56.10.A, 56.10.B, 56.21.Z, 56.29.Z, 58.13.Z, 58.14.Z, 68.20.Z, 70.22.Z, 73.11.Z, 74.10.Z, 74.20.Z, 77.29.Z, 79.11.B, 79.90.B, 79.90.C, 82.21.Z, 84.12.Z, 85.51.Z, 85.52.Z, 85.59.A, 85.59.B, 85.53.Z, 86.90.A, 86.90.D, 86.90.E, 88.91.Z, 91.03.Z, 93.11.Z, 93.12.Z, 93.13.Z, 93.19.Z, 93.21.Z, 96.01.Z, 96.02.Z, 96.04.Z.
Senat wniósł do tarczy branżowej łącznie 451 poprawek. Dotyczącą one m.in. rozszerzenia kręgu beneficjentów zwolnienia ze składek, postojowego, dofinansowanie do wynagrodzeń pracowników oraz dotacji na pokrycie bieżących kosztów prowadzenia działalności.
Senatorowie uwzględnili ponadto w poprawkach kwestie dotyczące zwolnienia z podatku od nieruchomości oraz możliwości wstrzymywania przez organy administracji publicznej biegu terminów załatwiania spraw oraz doprecyzowujące przepisy o zwolnieniu z opłaty targowej i odraczające datę wejścia w życie zmian w prawie zamówień publicznych.