W jaki sposób zaewidencjonować kartę paliwową? Jakie zapisy przy sprzedaży węgla z podatkiem akcyzowym finalnemu nabywcy? Jak ująć towary handlowe podlegające przekwalifikowaniu na środki trwałe?
Firma wykorzystuje wydawane przez koncerny paliwowe karty paliwowe do zakupu paliwa do służbowych pojazdów na stacjach benzynowych należących do tych koncernów. Jak będzie wyglądało podatkowe rozliczenie nabycia tego paliwa oraz jak ująć tę operację gospodarczą w księgach rachunkowych?
Jak ponadto będzie wyglądało podatkowe rozliczenie, w sytuacji gdy przedsiębiorca pełni funkcję pośrednika między koncernem paliwowym, z którym zawiera umowę o wydanie i użytkowanie kart paliwowych, a swoimi kontrahentami, którym te karty udostępnia – na podstawie zawartej z nimi umowy – do używania? Jak ująć w ewidencji księgowej koncernu paliwowego ubezpieczenie udzielonego kredytu kupieckiego w związku ze sprzedażą towarów i usług objętych pakietem kart paliwowych w celu zminimalizowania ryzyka nieotrzymania zapłaty od kontrahentów uczestniczących w tego typu transakcjach?
Karty paliwowe wydawane przez koncerny paliwowe (dostawców paliw silnikowych) umożliwiają nie tylko zakup przez właściciela firmy lub jego pracownika na stacjach benzynowych należących do tych koncernów paliwa do służbowego pojazdu, lecz także np. zapłatę za przejazd płatnymi odcinkami dróg publicznych (na bramkach w punktach poboru opłat drogowych). Przy tym nabycie dokonywane jest bezgotówkowo, z odroczonym terminem płatności – na kredyt handlowy (zwany kredytem kupieckim). Koncern wydający kartę paliwową (emitent karty) wystawia na rzecz jej nabywcy (właściciela) – na podstawie informacji uzyskanych od należących do niego stacji paliw – zbiorcze faktury z tytułu zrealizowanych przez właściciela karty nabyć towarów (np. paliwa) na tych stacjach, w ustalonym okresie rozliczeniowym.
Przedsiębiorcy (właścicielowi karty) będzie przysługiwało prawo do odliczenia wykazanego w nich VAT naliczonego (art. 86 ust. 1 ustawy o VAT). Pamiętać jednak należy, że rozliczając VAT z przedmiotowych faktur, powinien on również wziąć pod uwagę ograniczenia ustawowe związane z ewentualnym wykorzystywaniem pojazdu do celów mieszanych (gdy pojazd służy zarówno do celów firmowych, jak i prywatnych przedsiębiorcy; wówczas przysługuje odliczenie VAT naliczonego od wydatków samochodowych jedynie w wysokości 50 proc. tego podatku wynikającego z otrzymanych faktur zakupowych; art. 86a ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 pkt 3 w zw. z ust. 3 pkt 1 lit. a ustawy o VAT) oraz ze spełnieniem przesłanek pozytywnych (zakupy powinny być wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych VAT) i niezaistnieniem przesłanek negatywnych, uniemożliwiających odliczenie VAT naliczonego.
Przesłanki negatywne zaistnieją, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu lub jest zwolniona od VAT, a także gdy przedsiębiorca-nabywca towarów i usług nie jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny; art. 88 ust. 3a pkt 2 i ust. 4 ustawy o VAT (por. interpretacja dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 31 stycznia 2018 r., nr 0112-KDIL1-1.4012.626.2017.1.OA).
W obrocie gospodarczym może również zdarzyć się sytuacja, gdy przedsiębiorca będzie pełnił rolę pośrednika między koncernem paliwowym, z którym zawiera umowę o wydanie i użytkowanie kart paliwowych, a swoimi kontrahentami, którym te karty udostępnia – na podstawie zawartej z nimi umowy – do używania. Wówczas koncern będzie fakturował na rzecz przedsiębiorcy-pośrednika opłaty z tytułu obsługi transakcji dokonywanych przez kontrahentów przy użyciu udostępnionych im kart, a ten z kolei obciąży kontrahentów – w drodze refakturowania – kwotami odpowiadającymi kwotom widniejącym na otrzymanych od koncernu fakturach dokumentujących nabycie towarów i usług określonych w pakietach kart paliwowych, z uwzględnieniem ewentualnych rabatów. W takiej sytuacji mamy do czynienia ze świadczeniem przez przedsiębiorcę-pośrednika na rzecz kontrahentów, w związku z udostępnianiem im kart paliwowych usługi kredytowania, zwolnionej – na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT – z opodatkowania VAT (przedsiębiorca działa w tym zakresie tak jak zwykła instytucja finansowa lub kredytowa). W konsekwencji na przedsiębiorcy (kredytodawcy, pożyczkodawcy) finansującym z góry zakup paliwa przez swoich kontrahentów nie będzie ciążył obowiązek wykazania VAT należnego z tytułu tej transakcji. Ponadto nie będzie mu przysługiwało (podobnie jak kontrahentom) prawo do odliczenia VAT zawartego w cenie paliwa nabytego przy użyciu kart paliwowych. Przedsiębiorca nie jest dostawcą paliwa, które nabywane jest przez jego kontrahentów bezpośrednio od koncernu paliwowego (stacji paliw należącej do tego koncernu) według ich wyłącznego uznania. To kontrahenci decydują o sposobach nabycia paliwa, ponieważ mogą wybrać, na jakiej stacji usługowej spośród dostawców wskazanych przez przedsiębiorcę mogą zatankować paliwo, korzystając z pełnej swobody wyboru jego ilości oraz jakości, jak również momentu zakupu i sposobu wykorzystania paliwa. W momencie zakupu paliw na stacjach to kontrahenci nabywają ekonomiczne władztwo nad zakupionym paliwem i zużywają je na własne potrzeby. Przedsiębiorca w żadnym momencie nie dysponuje towarem jak właściciel, zatem nie może przekazać tego prawa, tj. odsprzedać paliwa na rzecz nabywców-kontrahentów (wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z 15 maja 2019 r., sygn. C-235/18).
Operacje gospodarcze związane z kartami paliwowymi wymagają od ich nabywcy (właściciela) ujęcia w ewidencji księgowej:
1. Opłata z tytułu wydania przez koncern paliwowy karty paliwowej:
  • Wn konto 40 „Koszty według rodzajów” lub odpowiednie konto zespołu 5;
  • Ma konto 13 „Rachunki bankowe”.
2. Koszty obsługi karty paliwowej:
  • Wn konto 40 „Koszty według rodzajów” lub odpowiednie konto zespołu 5;
  • Ma konto 13 „Rachunki bankowe”.
3. Otrzymanie zbiorczej faktury z tytułu zrealizowanych transakcji za pośrednictwem karty paliwowej:
  • Wn konto 30 „Rozliczenie zakupu”;
  • Wn konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” (VAT);
  • Ma konto 21 „Rozrachunki z dostawcami”;
oraz
  • Wn różne konta (np. 31 „Materiały”, 40 „Koszty według rodzajów” [zużycie materiałów, podatki i opłaty] lub odpowiednie konto zespołu 5);
  • Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu”.
4. Zapłata za otrzymaną zbiorczą fakturę:
  • Wn konto 21 „Rozrachunki z dostawcami”;
  • Ma konto 13 „Rachunki bankowe”.
Zauważenia również wymaga, że sprzedaż przez koncerny paliwowe towarów i usług, objętych pakietem kart paliwowych z odroczonym terminem płatności, chociaż wiąże się ze wzrostem zysków, może również pociągać za sobą ryzyko kredytowe nieotrzymania zapłaty od kontrahentów uczestniczących w tego typu transakcjach. Zatem w celu ograniczenia tego zagrożenia stosowane są różnego rodzaju zabezpieczenia wierzytelności handlowych. Jednym z nich – często stosowanym w praktyce – jest ubezpieczenie udzielonego kredytu kupieckiego. Operacja taka wymaga ujęcia w księgach rachunkowych koncernu paliwowego:
1. Polisa ubezpieczenia kredytu kupieckiego za cały okres ochrony ubezpieczeniowej:
  • Wn konto 40 „Koszty według rodzajów”;
  • Ma konto 24 „Pozostałe rozrachunki”.
2. Uregulowanie kwoty z polisy ubezpieczeniowej:
  • Wn konto 24 „Pozostałe rozrachunki”;
  • Ma konto 13 „Rachunki bankowe”.
3. Przeniesienie kosztów ubezpieczenia do rozliczenia w czasie (na podstawie art. 39 ust. 1 ustawy o rachunkowości):
  • Wn konto 64 „Rozliczenie międzyokresowe kosztów”;
  • Ma konto 49 „Rozliczenie kosztów”.
4. Odpis składki ubezpieczeniowej przypadającej na bieżący okres rozliczeniowy:
  • Wn konto 49 „Rozliczenie kosztów” lub konto 55 „Koszty zarządu”;
  • Ma konto 64 „Rozliczenie międzyokresowe kosztów”.
Podstawa prawna
• art. 39 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 351; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568)
• art. 43 ust. 1 pkt 38, art. 86 ust. 1, art. 86a ust. 1 pkt 1 oraz ust. 2 pkt 3 w zw. z ust. 3 pkt 1 lit. a, art. 88 ust. 3a pkt 2 i ust. 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1106)
Firma zajmuje się sprzedażą węgla finalnemu nabywcy. Sprzedaż taka podlega opodatkowaniu akcyzą. W jaki sposób zaksięgować sprzedaż węgla z podatkiem akcyzowym ostatecznemu odbiorcy?
Zgodnie z art. 9a ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy o podatku akcyzowym opodatkowaniem akcyzą podlega sprzedaż węgla na terytorium Polski finalnemu nabywcy węglowemu. Przy czym za sprzedaż węgla uznaje się nie tylko jego zbycie, lecz także zamianę, wydanie w zamian za wierzytelności, wydanie zamiast świadczenia pieniężnego, darowiznę, wydanie w zamian za dokonanie określonej czynności, przekazanie lub wykorzystanie na potrzeby reprezentacji (reklamy), przekazanie na cele osobiste podatnika (wspólników, akcjonariuszy, członków organów stanowiących osób prawnych, pracowników), a także użycie na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej.
Operacje gospodarcze związane ze sprzedażą węgla z podatkiem akcyzowym wymagają następującego ujęcia w księgach rachunkowych:
1. Wystawienie faktury z tytułu sprzedaży węgla z akcyzą finalnemu nabywcy węglowemu:
  • Wn konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”;
  • Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” (VAT);
  • Ma konto 73-0 „Sprzedaż towarów”.
2. Akcyza od sprzedaży węgla finalnemu nabywcy węglowemu:
  • Wn konto 40 „Koszty według rodzajów” (podatki i opłaty) lub odpowiednie konto zespołu 5 (np. konto 52 „Koszty sprzedaży”);
  • Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” (akcyza).
Podstawa prawna
• art. 9a ust. 1 pkt 1 i ust. 2 ustawy z 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 722)
Firma podjęła decyzję dotyczącą przekwalifikowania towarów handlowych do kategorii środków trwałych. Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby powyższa operacja gospodarcza była możliwa oraz jak ująć ją w księgach rachunkowych?
Towary handlowe należące – zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 19 w zw. z pkt 18 lit. a ustawy o rachunkowości – do rzeczowych aktywów obrotowych nabytych w celu odprzedaży w stanie nieprzetworzonym w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego mogą zostać przekwalifikowane na środki trwałe (należące do rzeczowych aktywów trwałych; art. 3 ust. 1 pkt 15 ustawy o rachunkowości). Warunkiem jest spełnianie przez nie określonych wymagań, obejmujących: przewidywany okres ekonomicznej użyteczności dłuższy niż rok, kompletność, zdatność do użytku oraz przeznaczenie na potrzeby przedsiębiorstwa (tj. do celów prowadzonej przez niego działalności gospodarczej).
Wartością początkową przekwalifikowanego z towaru handlowego środka trwałego, wprowadzonego do ewidencji środków trwałych (Wn konto 01 „Środki trwałe”, Ma konto 33 „Towary” oraz ew. odchylenia od cen ewidencyjnych towarów, przypadające na towar przekwalifikowany: Wn/Ma konto 34 „Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów”) jest cena jego nabycia. Od wartości początkowej przekwalifikowanego towaru wprowadzonego do środków trwałych dokonuje się – po przyjęciu go do użytkowania – odpisów amortyzacyjnych zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy o rachunkowości (Wn konto 40 „Koszty według rodzajów-amortyzacja” lub odpowiednie konto zespołu 5, Ma konto 07 „Odpisy umorzeniowe środków trwałych”).
Podstawa prawna
• art. 3 ust. 1 pkt 15, art. 3 ust. 1 pkt 19 w zw. z pkt 18 lit. a, art. 32 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 351; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568)
Nasza jednostka zatwierdziła już sprawozdanie finansowe. Wiem, że pozmieniały się terminy przesyłania sprawozdań, ale nie wiem, do kiedy jest czas na przesłanie sprawozdania do PFRON.
Tak, termin ten uległ zmianie. W związku z przeciwdziałaniem skutkom COVID-19 wydłużony został także termin na złożenie elektronicznego sprawozdania finansowego za 2019 r. lub „oświadczenia o braku obowiązku sporządzania sprawozdania finansowego za 2019 r.” do oddziałów PFRON. Przedsiębiorcy i samozatrudnieni korzystający z SODiR mają czas do 15 października 2020 r. na wywiązanie się z tego obowiązku. Elektroniczne sprawozdanie finansowe lub skan oświadczenia za 2019 r. podpisane kwalifikowanym certyfikatem CK lub profilem zaufanym PZ należy przesłać bezpośrednio na skrzynki e-mail właściwych terytorialnie oddziałów PFRON. Jeśli jednak państwa jednostka złożyła elektroniczne sprawozdanie finansowe do KRS, to nie ma obowiązku składania ich do PFRON.
Podstawa prawna
• rozporządzenie ministra finansów z 31 marca 2020 r. w sprawie określenia innych terminów wypełniania obowiązków w zakresie ewidencji oraz w zakresie sporządzenia, zatwierdzenia, udostępnienia i przekazania do właściwego rejestru, jednostki lub organu sprawozdań lub informacji (Dz.U. 2020 poz. 570; ost.zm. Dz.U. poz. 1667)