Nasza spółka ma duże zaległości składkowe. Najpierw spłaciliśmy część długu (50 tys. zł), a następnie złożyliśmy wniosek o układ ratalny z ZUS co do pozostałej kwoty. Jednak ZUS mimo wszystko wszczął egzekucję, co spowodowało zajęcie rachunków bankowych spółki. Czy w tej sytuacji powinniśmy złożyć skargę na czynność egzekucyjną?
Zgodnie z art. 1a pkt 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (dalej: u.p.e.a.) przez czynność egzekucyjną rozumie się wszelkie podejmowane przez organ egzekucyjny działania zmierzające do zastosowania lub zrealizowania środka egzekucyjnego, np. zajęcia rachunku bankowego. Skargę na czynności egzekucyjną uregulowano zaś w art. 54 u.p.e.a. Postanowiono w nim, że zobowiązanemu przysługuje skarga na czynność egzekucyjną. Podstawą skargi jest:
- dokonanie czynności egzekucyjnej z naruszeniem ustawy,
- zastosowanie zbyt uciążliwego środka egzekucyjnego.
Skarga musi określać kwestionowaną czynność egzekucyjną, zakres żądania i jego uzasadnienie. W ramach trybu skargowego można kwestionować tylko kwestie formalnoprawne odnoszące się do prawidłowości postępowania organu egzekucyjnego lub egzekutora. Nie można za jego pomocą kwestionować zarzutów, które są podstawą wniesienia innego środka zaskarżenia.
W orzecznictwie sądowym wskazuje się jednolicie, że skargi nie można traktować jako uniwersalnego środka zaskarżenia, za pomocą którego możliwe jest skuteczne kwestionowanie wszystkich aktów i działań podejmowanych przez organ egzekucyjny w toku całego postępowania (por. np. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z 9 lipca 2020 r., sygn. akt I SA/Rz 341/20). Może ona służyć tylko kwestionowaniu kwestii formalnoprawnych, a dotyczących prawidłowości postępowania organu egzekucyjnego.
Skarga nie może dotyczyć m.in. okoliczności, które mogą być przedmiotem zarzutów na podstawie art. 33 u.p.e.a. Z tej regulacji wynika zaś m.in., że podstawą zarzutu w sprawie prowadzenia egzekucji administracyjnej może być np. nieistnienie obowiązku lub brak wymagalności obowiązku w przypadku odroczenia terminu wykonania obowiązku, rozłożenia na raty spłaty należności pieniężnej lub wystąpienia innej przyczyny. Konsekwentnie skarga nie może też dotyczyć okoliczności, które mogą być przedmiotem wniosku o umorzenie postępowania egzekucyjnego na podstawie art. 59 par. 1 u.p.e.a., gdzie mowa m.in. o niedopuszczalności egzekucji administracyjnej.
Systemowa analiza wymienionych przepisów daje podstawy do wniosku, że skarga w trybie art. 54 u.p.e.a. nie jest dopuszczalna, gdy dłużnik chce zakwestionować zasadność wszczęcia i prowadzenia egzekucji, wysokość egzekwowanego długu oraz niedopuszczalność egzekucji administracyjnej. Okoliczności te mogą bowiem stanowić podstawę do wniesienia zarzutów w postępowaniu egzekucyjnym (art. 33 u.p.e.a.) oraz wnioskowania o umorzenie postępowania egzekucyjnego. Można więc stwierdzić, że okoliczności podane w opisywanej sytuacji mogą być kwestionowane w trybie zarzutów, o których mowa w art. 33 u.p.e.a., a nie skargi na czynności egzekucyjne.
Podstawa prawna
•art. 1a pkt 2, art. 33, art. 54, art. 59 ustawy
z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1427)
