Gmina będzie mogła objąć seniora usługami opiekuńczymi jeszcze przed wydaniem decyzji. Będą też wyższe kary za nielegalne prowadzenie prywatnego domu opieki.
Poprawa warunków zatrudnienia pracowników socjalnych, elastyczniejszy dostęp do świadczeń oraz zaostrzenie przepisów związanych z funkcjonowaniem niepublicznych placówek całodobowej opieki. Takie mają być efekty zmian przewidzianych w projekcie nowelizacji ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1507 ze zm.), który został wpisany do wykazu prac legislacyjnych rządu. Zapowiedzi dotyczące jego przygotowywania pojawiły się jeszcze w 2019 r., ale ze względu na koniec kadencji parlamentu prace nad nim zostały przerwane. Teraz Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej wraca do wcześniejszych propozycji oraz dodaje do nich nowe.
Realizacja postulatów
Duże zmiany czekają zwłaszcza pracowników socjalnych. Resort chce bowiem podnieść wysokość dodatku za pracę w terenie, który przysługuje osobom przeprowadzającym rodzinne wywiady środowiskowe oraz świadczącym pracę socjalną poza siedzibą jednostki. Od momentu wprowadzenia wynosi on 250 zł miesięcznie, a pracownicy socjalni od dawna apelowali o jego podniesienie. Okazuje się, że ich postulat zostanie wreszcie spełniony, bo dodatek ma wzrosnąć do 400 zł. Dodatkowo w przepisach znajdzie się zastrzeżenie, że jego kwota nie będzie mogła być wliczana do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.
– Informacja o podwyżce dodatku bardzo cieszy, bo z uwagi na długoletnie zamrożenie stracił on zupełnie swoje znaczenie. Dobrze też, że z przepisów będzie wprost wynikać, że nie będzie on mógł stanowić składnika najniższej pensji, bo niektóre gminy, zwłaszcza w ostatnich latach, gdy wzrost minimalnej płacy był znaczący, starały się w ten sposób oszczędzać na wydatkach na wynagrodzenia – mówi Paweł Maczyński, przewodniczący Polskiej Federacji Związkowej Pracowników Socjalnych i Pomocy Społecznej.
Nie wiadomo natomiast, czy zwiększenie dodatku spowoduje, że wzrośnie też dotacja budżetowa, jaką na jego wypłatę otrzymują gminy.
Kolejną ważną zmianą ma być skrócenie z pięciu do trzech lat okresu zatrudnienia, od którego uzależnione jest prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego, wynoszącego 10 dni. W ustawie znajdą się również przepisy ustalające ścieżkę awansu zawodowego.
– Wprowadzenie jednolitej i przejrzystej drogi awansu to drugi, równie istotny co podwyżka dodatku, postulat, który podnosiliśmy w trakcie naszego protestu. Obecnie dyrektor ośrodka ma w zasadzie całkowitą swobodę w zakresie tego, kogo wyznaczy na wyższe stanowisko, często decydują o tym prywatne sympatie – podkreśla Paweł Maczyński.
Wyższy zasiłek okresowy
W projekcie znaleźć się mają również zmiany związane z przyznawaniem świadczeń z systemu pomocy społecznej. Poszerzony będzie m.in. katalog dochodów, które będą wyłączone z kryterium dochodowego przy ubieganiu się o wsparcie. Poza dotychczasowymi wyjątkami do progu nie będą liczyć się pieniądze, które rodziny otrzymują w ramach działań służących poprawie jakości powietrza (np. z programu „Czyste powietrze”) oraz stanowiące zwrot kosztów poniesionych na transport niepełnosprawnego dziecka do szkoły. Ośrodek pomocy społecznej będzie mógł również przyznać wyższy zasiłek okresowy. Teraz jego wysokość jest sztywno określona w przepisach i nie może to być więcej niż 418 zł. Po zmianie jego maksymalna kwota będzie powiązana z tym, ile wynosi kryterium dochodowe na osobę w rodzinie – aktualnie jest to 528 zł.
Kolejne planowane novum to możliwość zapewniania osobom starszym i niepełnosprawnym usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania w trybie pilnym, co oznacza, że w praktyce będą one świadczone, zanim zostanie wydana decyzja administracyjna w tej sprawie.
– Czasami zdarza się, że usługi są potrzebne od zaraz, a trwają formalności związane z przeprowadzeniem wywiadu czy ustaleniem sytuacji dochodowej. W takich sytuacjach staramy się, aby opiekunka trafiła do takiej osoby jak najszybciej, ale dobrze, że taki sposób postępowania będzie miał potwierdzenie w przepisach – podkreśla Norbert Paprota, dyrektor Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Bochni.
Ponadto MRPiPS zamierza podnieść wysokość kar finansowych, jakie wojewodowie nakładają na prywatne placówki zapewniające opiekę osobom starszym i niepełnosprawnym, które funkcjonują bez wymaganego zezwolenia. I tak zamiast sankcji wynoszącej 10 tys. zł albo 20 tys. zł, będą trzy kwoty kar: 10 tys. zł (placówka do 10 osób), 20 tys. zł (11–30 osób) lub 30 tys. zł (powyżej 30 osób). Wyższa sankcja będzie też czekała właściciela, który pomimo pierwszej kary nie zaprzestał prowadzenia placówki lub utworzył inną, również działającą nielegalnie. Jej wysokość ma wzrosnąć z 40 tys. zł do 60 tys. zł. Wreszcie, bardziej kosztowny będzie brak realizacji zaleceń pokontrolnych. Teraz kara za ich niewykonanie to 200–6 tys. zł, a po zmianie przepisów będzie to od 500 zł do 12 tys. zł.
Etap legislacyjny
Projekt w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów
