Nadzór prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych nie dotyczy orzecznictwa lekarskiego wykonywanego w ramach zadań zleconych na podstawie innych przepisów niż ustawa systemowa – uważa RPO.
Do rzecznika praw obywatelskich wpłynęła skarga śledczego dotycząca zasad ustalania wynagrodzenia w przypadku choroby powstałej w związku ze szczególnymi właściwościami lub warunkami pracy prokuratora. Zgodnie z art. 115 par. 2 ustawy Prawo o prokuraturze (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 740 ze zm.) w tym czasie zachowuje on prawo do 100 proc. wynagrodzenia (nie dłużej jednak niż przez rok). Orzeka o tym lekarz orzecznik ZUS. Od tego orzeczenia prokuratorowi przysługuje sprzeciw do komisji lekarskiej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w ciągu 14 dni.
W zgłoszonej rzecznikowi sprawie lekarz orzecznik uznał, że choroba skarżącego stwierdzona w zaświadczeniu lekarskim powstała w związku ze szczególnymi warunkami pracy. Jednak w trybie nadzoru, jaki prezes ZUS sprawuje nad wykonywaniem orzecznictwa lekarskiego, orzeczenie to zostało zakwestionowane.
W związku z tym sprawa trafiła do rozpatrzenia przez komisję lekarską, która z kolei rozstrzygnęła sprawę na niekorzyść śledczego. Od tego orzeczenia nie przysługuje już jednak odwołanie.
Jednak zdaniem RPO prawo o prokuraturze nie poddaje nadzorowi prezesa ZUS takich rozstrzygnięć. Natomiast orzeczenie komisji w takim przypadku może zapaść jedynie wtedy, gdy śledczy zgłosi sprzeciw. Prawo o prokuraturze nie przyznaje też takich kompetencji przełożonemu – zauważa rzecznik.
W związku z tym RPO ma wątpliwości, czy wynikający z art. 73 ust. 3 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 266 ze zm.) zwierzchni nadzór prezesa ZUS nad orzecznictwem lekarskim uprawnia do kwestionowania orzeczeń w ramach zadań powierzonych organowi rentowemu na podstawie innych ustaw, w tym w szczególności na podstawie prawa o prokuraturze.
Rzecznik argumentuje, że z przywołanego artykułu ustawy systemowej jasno wynika, że nadzór dotyczy orzecznictwa lekarskiego dla celów ubezpieczeń społecznych. Nie dotyczy zatem tego wykonywanego przez ZUS w ramach zadań zleconych na mocy innych przepisów.