Jesteśmy małym przedsiębiorcą. Wszyscy nasi pracownicy zamierzają złożyć deklarację o nieoszczędzaniu w pracowniczych planach kapitałowych. Czy w takim przypadku jako pracodawca nadal jesteśmy zobowiązani założyć i prowadzić PPK? Czy musimy zawrzeć umowę o zarządzanie PPK? Zastanawiamy się też, jak wyglądałaby sytuacja, gdyby udało nam się spełnić warunki dla uznania nas za mikroprzedsiębiorcę?
Mali pracodawcy są zobowiązani założyć i prowadzić PPK nawet w przypadku, gdy wszyscy ich pracownicy złożą deklarację o nieoszczędzaniu. W praktyce oznacza to, że muszą zawrzeć z wybraną instytucją finansową umowę o zarządzanie PPK. Wyłączenie takiego obowiązku dotyczy jedynie mikroprzedsiębiorców. Natomiast dopóki wszyscy pracownicy składają deklaracje o nieoszczędzaniu, dopóty nie trzeba zawierać umowy o prowadzenie PPK.
Zauważmy, że reforma wprowadzająca PPK zakładała powszechność tej formy oszczędzania na starość. Ostatecznie jednak ustawodawca wprowadził rozwiązania umożliwiające rezygnację z wprowadzenia PPK w przypadku najmniejszych podmiotów zatrudniających. Zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy o pracowniczych planach kapitałowych regulacji tej nie stosuje się do mikroprzedsiębiorców w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców.
Powyższe wyłączenie obejmuje zatem przedsiębiorców, którzy w co najmniej jednym roku z dwóch ostatnich lat obrotowych spełniali łącznie następujące warunki:
a) zatrudniali średniorocznie mniej niż 10 pracowników oraz
b) osiągnęli roczny obrót netto ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług oraz z operacji finansowych nieprzekraczający równowartości w złotych 2 mln euro, lub sumy aktywów jego bilansu sporządzonego na koniec jednego z tych lat nie przekroczyły równowartości w złotych 2 mln euro.
Warunkiem powyższego wyłączenia jest złożenie przez wszystkie osoby zatrudnione przez taki podmiot deklaracji o nieoszczędzaniu. W takim przypadku przedsiębiorca nie będzie zobowiązany zawierać umowy o zarządzaniu PPK i tym samym prowadzić programu. Co istotne, nawet gdyby chciał taki program założyć, to nie ma takiej możliwości, gdyż ustawa o PPK nie zawiera w takim przypadku opcji uruchomienia programu.
Złożenie deklaracji o nieoszczędzaniu powinno nastąpić przed datą objęcia tego podmiotu obowiązkiem tworzenia PPK, tj. przed 23 kwietnia 2021 r. Jeżeli do tego momentu nie wszystkie osoby zatrudnione złożą deklarację o nieoszczędzaniu, mikroprzedsiębiorca będzie musiał stworzyć PPK na ogólnych zasadach, w tym m.in. wybrać we współpracy z przedstawicielami osób zatrudnionych instytucję finansową oraz zawrzeć umowę o zarządzanie i prowadzenie PPK. W przypadku zatrudniania nowych osób po tym terminie one też muszą złożyć deklarację o nieoszczędzaniu w celu utrzymania wyłączenia tworzenia PPK (oczywiście przedsiębiorca nadal musi mieć status mikroprzedsiębiorcy).
Warto pamiętać, że PPK obejmuje osoby zatrudnione. Są to nie tylko pracownicy, lecz również osoby fizyczne, które ukończyły 18. rok życia, wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia (zgodnie z art. 750 kodeksu cywilnego), o ile podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tego tytułu w Polsce. W przypadku zatrudniania takich osób deklaracje o nieoszczędzaniu są zatem wymagane również od nich.
Pracodawca nie może przy tym nakłaniać osób zatrudnionych do składania deklaracji o nieoszczędzaniu. Stanowi to bowiem wykroczenie i jest zagrożone karą grzywny do 1,5 proc. funduszu płac za rok poprzedni. Nic nie stoi natomiast na przeszkodzie, aby poinformować osoby zatrudnione o wszelkich aspektach funkcjonowania PPK, w tym także w zakresie obciążeń po stronie samych pracowników. Prawo do przekazywania takich informacji wynika zresztą z art. 14 ust. 4 ustawy o PPK.
Podstawa prawna
• art. 13 ust. 1 pkt. 1 ustawy z 4 października 2018 r. o pracowniczych planach kapitałowych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1342)
• ustawa z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1292, ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 424)
• art. 750 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny, t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1145; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1495)