Pracownica będąca w ciąży przebywała na nieprzerwanym zwolnieniu lekarskim od połowy lutego do 10 września br. 11 września urodziła dziecko i ma prawo do zasiłku macierzyńskiego. Podczas jej nieobecności od 1 maja pracodawca obniżył wymiar czasu pracy wszystkim pracownikom do 4/5 etatu. Jak obliczyć podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego? Czy powinna być taka sama jak zasiłku chorobowego, czy może powinna być przeliczona odpowiednio do nowego etatu?
Niedawno na ten temat pojawiła się odpowiedź sekretarza stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej na interpelację nr 8927 z 6 sierpnia 2020 r. w sprawie zasiłku macierzyńskiego.
Zauważono w niej, że zgodnie z obowiązującymi przepisami podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia, podstawę wymiaru zasiłku stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za pełne miesiące kalendarzowe ubezpieczenia.
Podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków –zarówno tego samego rodzaju, jak i innego – nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż trzy miesiące kalendarzowe (art. 43 ustawy zasiłkowej).
Natomiast w razie zmiany umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy, polegającej na modyfikacji wymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru zasiłku stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy, jeżeli zmiana ta nastąpiła w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy lub w miesiącach, przyjmowanych do ustalenia podstawy wymiaru świadczenia chorobowego (art. 40 ustawy zasiłkowej).
W przypadku gdy pracownica, której zmieniono wymiar czasu pracy, zachorowała jeszcze przed zmianą wymiaru czasu pracy i ma ustaloną podstawę wymiaru zasiłku chorobowego z zarobków uzyskanych przed zmianą etatu, to tak ustalona podstawa wymiaru w przypadku nieprzerwanego zwolnienia lekarskiego obowiązuje również po zmianie wymiaru czasu pracy. Dotyczy to również ubezpieczonych, których niezdolność do pracy z powodu choroby przypada w okresie ciąży.
Natomiast w przypadku gdyby pracownica, której zmieniono wymiar czasu pracy z całego etatu na 4/5, zachorowała lub urodziła dziecko w miesiącu, w którym nastąpiła zmiana wymiaru czasu pracy lub w miesiącach kolejnych, do ustalenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego lub macierzyńskiego przyjmuje się jej wynagrodzenie ustalone dla 4/5 etatu. Poprzedniego wynagrodzenia – wypłaconego za okres zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy – nie uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego lub macierzyńskiego. Taką tezę przedstawił również SN w jednym ze swych wyroków. Stwierdził, że jeżeli nie ma żadnej przerwy między kolejnymi świadczeniami o charakterze zasiłkowym, to nawet zmiana wymiaru czasu pracy w tym czasie nie ma wpływu na podstawę (wyrok SN z 20 stycznia 2016 r., sygn. akt II UK 206/15).
W opisanym przypadku pracownica zachorowała w lutym 2020 r. i była niezdolna do pracy nieprzerwanie aż do dnia porodu. Przechodzi więc z zasiłku chorobowego na zasiłek macierzyński. W trakcie jej absencji w firmie doszło do obniżenia etatów. Powołując się więc na art. 40 ustawy zasiłkowej, należy stwierdzić, że zmiana ta nie powinna powodować ponownego ustalenia podstawy z nowego etatu, bo nie wystąpiła ani w miesiącu zachorowania, ani w miesiącach poprzedzających.
Podstawa prawna
• art. 36, art. 40, art. 43 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 870)