Dostałem właśnie przesyłkę z sądu informującą o wpisie hipoteki na wniosek ZUS. O niczym nie wiedziałem, bo przesyłki z ZUS były kierowane na adres, pod którym nie mieszkam od kilku lat. Ktoś jednak je odbierał i odbiór kwitował. Nie wiem jednak, kto to mógł być i dlaczego to robił. Jak mógłbym to udowodnić? Czy da się podważyć wpis?
Przede wszystkim trzeba zaznaczyć, że sąd dokonujący wpisu hipoteki ma ograniczone możliwości weryfikacji dokumentacji, bo zasadniczo sprawdza i weryfikuje tylko niektóre dokumenty. Zgodnie bowiem z art. 6268 par. 2 kodeksu postępowania cywilnego rozpoznając wniosek o wpis, sąd bada jedynie treść i formę wniosku, dołączonych do wniosku dokumentów oraz treść księgi wieczystej.
Sąd Najwyższy w wyroku z 11 marca 2015 r., sygn. akt II CSK 273/14, podkreślił, że w postępowaniu wieczystoksięgowym zasadą jest dokonywanie wpisu jedynie na wniosek i w jego granicach. Zakres kognicji sądu rozpoznającego wniosek o wpis obejmuje badanie jedynie wniosku, dołączonych do niego dokumentów oraz treści księgi wieczystej.
Z kolei z art. 26 ust. 2 i 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wynika, że wystawione przez ZUS dokumenty stwierdzające istnienie należności z tytułu składek oraz jej wysokość są podstawą wpisu hipoteki do księgi wieczystej nieruchomości stanowiącej własność zobowiązanego. Podstawą ustanowienia hipoteki przymusowej jest doręczona decyzja o określeniu wysokości należności z tytułu składek, o odpowiedzialności osoby trzeciej lub o odpowiedzialności następcy prawnego. W sytuacji gdy doręczenie następuje do osoby obcej, pod nieprawidłowym adresem, to z pewnością nie można twierdzić, że hipoteka została skutecznie ustanowiona.
Problematykę zbliżoną do podanej w zapytaniu analizował Sąd Okręgowy w Świdnicy w sprawie zakończonej postanowieniem z 3 grudnia 2014 r., sygn. akt II Ca 993/14. W stanie faktycznym tej sprawy ZUS doręczał decyzję o wysokości należności z tytułu składek na nieprawidłowy adres przedsiębiorcy. Sąd uznał, że w takim przypadku dowód doręczenia przesyłki (z decyzją ZUS) nie może stanowić podstawy do wpisu hipotecznego.
Warto także wspomnieć o stanowisku zawartym w postanowieniu Sądu Najwyższego z 13 marca 2014 r., sygn. akt I CSK 289/13, z którego m.in. wynika, że dowód doręczenia decyzji ZUS może być podstawą ustanowienia i wpisu hipoteki przymusowej tylko wtedy, gdy w sposób niewątpliwy wskazuje, że doręczenie zostało dokonane prawidłowo.
W opisywanej sytuacji warto więc złożyć środek odwoławczy od wpisanej hipoteki. Należy wykazać nieprawidłowości w doręczeniu ZUS, dołączając np. dowody poświadczające miejsce zamieszkania pod innym adresem niż ten, na który wysłano decyzję ZUS.
Podstawa prawna
• art. 26 ust. 2 i 3 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 266; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2070)
• art. 6268 par. 2 ustawy z 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1460; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2070)
