Tak stwierdził ZUS w interpretacji wydanej na żądanie organizacji, która przeprowadza egzaminy dopuszczające do wykonywania pewnych czynności w zakresie energetyki.
ZUS po raz kolejny zwraca uwagę, że obowiązek ubezpieczeń społecznych powstaje tylko wtedy, gdy występuje jeden z tytułów wymienionych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Gdy taki tytuł nie występuje, to nawet gdy danej osobie wypłacane jest wynagrodzenie, nie ma podstaw, aby objąć ją ubezpieczeniem i odprowadzić składki. Potwierdził to znów w decyzji nr 583/2020 z 5 sierpnia 2020 r.

Wyraźne wyłączenia

W opisywanej sprawie jedna organizacji zwróciła się do ZUS z pytaniem, czy wynagrodzenie członków komisji powoływanych przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki będzie podlegało oskładkowaniu. Przy czym jednocześnie zwróciła ona uwagę, że osoby te stają się członkami komisji na podstawie art. 54 ust. 3 pkt 1 prawa energetycznego.
Regulacja ta stanowi, że komisje do przeprowadzania egzaminów kwalifikacyjnych dla osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci są powoływane na okres pięciu lat przez prezesa URE. Natomiast zgodnie z ust. 1 tego artykułu osoby zajmujące się eksploatacją określonych sieci oraz urządzeń i instalacji obowiązane są posiadać kwalifikacje potwierdzone świadectwem wydanym przez komisje kwalifikacyjne (szczegółowe zasady stwierdzania posiadania kwalifikacji przez daną osobę określa w drodze porozumienia minister właściwy do spraw energii w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw transportu oraz ministrem obrony narodowej).
Zamierzająca przeprowadzać takie egzaminy organizacja, która wystąpiła do ZUS z pytaniem o konieczność zgłoszenia do ZUS członków komisji, przedstawiła własne stanowisko w tej sprawie. Jej zdaniem takich osób nie należy zgłaszać do ubezpieczeń i nie trzeba odprowadzać składek od wypłacanych im wynagrodzeń. Stowarzyszenie zwróciło też uwagę, że obowiązkowo ubezpieczeniom społecznych podlegają osoby określone w art. 6 oraz 6a–6b ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Są to m.in. pracownicy z wyłączeniem prokuratorów, osoby wykonujące pracę nakładczą, osoby wykonujące pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz osoby z nimi współpracujące, jak również prowadzący pozarolniczą działalność i ich współpracownicy. Ustawa obejmuje także obowiązkiem ubezpieczenia m.in. osoby sprawujące osobistą opiekę nad dzieckiem, które prowadziły pozarolniczą działalność gospodarczą przez okres co najmniej 6 miesięcy i zaprzestały jej prowadzenia albo zawiesiły wykonywanie działalności gospodarczej. Jak podkreśliła organizacja we wniosku o wydanie interpretacji, katalog ten ma charakter zamknięty, a wyłączeń w nim ustawodawca dokonuje albo w sposób wyraźny – tak jak w przypadku prokuratorów lub rolników, albo poprzez niewymienienie danej grupy osób w tym katalogu. Jako przykład osób nieobjętych ubezpieczeniami społecznymi, które nie zostały wymienione w przepisach ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wskazała wykonujących m.in. umowę o dzieło oraz członków zarządu spółek handlowych pozostających w stosunku organizacyjnym, a niebędących wspólnikami tych spółek. Powołując się na wcześniejsze, podobne interpretacje, wnioskodawca stwierdził, że taka sama sytuacja ma miejsce w przypadku opisywanym we wniosku o wydanie interpretacji. Stowarzyszenie podkreśliło przy tym, że potrzeba powołania komisji nie wynika z potrzeby podmiotu przeprowadzającego egzamin, lecz jest wynikiem takiego a nie innego brzmienia przepisów.

Poza katalogiem

ZUS potwierdził prawidłowość prezentowanego stanowiska. Przyznał, że ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych nie wymienia jako tytułu ubezpieczeniowego posiadania statusu członka komisji egzaminacyjnej powołanego przez prezesa URE do przeprowadzania egzaminów kwalifikacyjnych we wskazanym zakresie. Dlatego też wypłacane im wynagrodzenie nie będzie podlegało oskładkowaniu, a członków komisji nie zgłasza się do ubezpieczeń społecznych.
wAŻNE Ubezpieczeniom społecznym podlegają tylko osoby wymienione w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych. Samo wypłacanie wynagrodzenia za dokonanie pewnych czynności nie oznacza zawsze, że podlega ono oskładkowaniu.
Podstawa prawna
• art. 6 i art. 6a–6b ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 266; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2070)
• art. 54 ustawy z 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 833; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1086)