Osoby potwierdzające status kombatanta lub osoby represjonowanej mogą – choćby z powodu wieku – być nieporadne w toku postępowania. Z tego względu Urząd do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych powinien wspomóc je w dokładnym zbadaniu okoliczności sprawy – wynika z wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu.
Sprawa dotyczyła starszego mężczyzny, który złożył do szefa wspomnianego urzędu wniosek o potwierdzenie statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych. Wskazał, że z powodu odmowy wstąpienia do PZPR kilka razy został zwolniony z pracy i zmuszony do zmiany szkoły na wieczorową dla pracujących. Był również dwukrotnie aresztowany za kolportaż ulotek. Do wniosku załączył decyzję prezesa Instytutu Pamięci Narodowej poświadczającą, że nie współpracował ze służbami PRL. W toku postępowania mężczyzna załączył dokumentację pracowniczą i akta postępowania sądowego prowadzonego przeciwko byłemu pracodawcy. Wskazał też z imienia i nazwiska funkcjonariusza, który przesłuchiwał go po aresztowaniu za kolportaż ulotek, oraz dane kolegi, który był przy aresztowaniu obecny.
Organ zwrócił się do IPN o dostarczenie dokumentów potwierdzających działalność opozycyjną wnioskodawcy. Uzyskał odpowiedź, że mimo przeprowadzenia szczegółowej kwerendy nie zostały one odnalezione. W konsekwencji organ I instancji odmówił potwierdzenia statusu działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych, a organ II instancji utrzymał to rozstrzygnięcie w mocy.
Pełnomocnik wnioskodawcy zaskarżył decyzję do WSA. Wskazał m.in., że osoby, które były represjonowane ze względów politycznych, powinny być przez organy państwowe traktowane wyjątkowo. Tymczasem z pism organu kierowanych do skarżącego wynika, że uzyskanie statusu jest obwarowane niemożliwymi do spełnienia przesłankami.
Sąd uchylił oba rozstrzygnięcia, przekazując sprawę do ponownego rozpoznania. W uzasadnieniu podkreślił, że organ, choć uznał, że ze zgromadzonych dowodów nie wynikają okoliczności konieczne do potwierdzenia statusu, sam nie podjął kroków w celu uzupełnienia materiału dowodowego, co powinien zrobić.
WSA podniósł, że potwierdzeniem działalności mogą być nie tylko dokumenty, lecz także inne dowody. Wnioskodawca wskazał z imienia i nazwiska potencjalnych świadków, których można było przesłuchać. Wskazywał też, że ma dużo materiałów z tamtego okresu, ale nie potrafi ocenić, czy są one istotne dla sprawy. Za przyjętym przez WSA rozwiązaniem przemawia też przedłożone poświadczenie IPN, że wnioskodawca nie współpracował ze służbami PRL. Status opozycjonisty może być więc potwierdzony.
ORZECZNICTWO
Wyrok WSA w Opolu z 30 czerwca 2020 r., sygn. akt II SA/Op 440/19.