Biuro pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych (BON) wyjaśnia, że pracodawca może sfinansować z pieniędzy zakładowego funduszu rehabilitacji osób niepełnosprawnych (ZFRON) zakup leków w kwocie brutto obejmującej VAT. Firmy mają jednak wątpliwości, bo ich zdaniem co innego wynika z przepisów.
Wspomniany problem pojawił się po wejściu w życie 31 marca br. zmian w art. 33 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 426 ze zm.). Ich celem było dostosowanie tego artykułu do przepisów o mechanizmie podzielonej płatności (tzw. split payment).
Do art. 33 dodany został wtedy ust. 32. Zgodnie z nim środki ZFRON przeznacza się na wydatki, o których mowa w ust. 4 i 10 ustawy, a więc na finansowanie rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej, w kwotach nieobejmujących podatku od towarów i usług. W praktyce oznaczałoby to, że jeśli pracodawca udziela wsparcia pracownikowi w ramach indywidualnego programu rehabilitacji (IPR) lub pomocy indywidualnej, np. na zakup leków, sprzętu rehabilitacyjnego lub na udział w turnusie rehabilitacyjnym, może pokryć te koszty w kwocie netto, a VAT podwładny musi zapłacić sam.
– Docierają do nas sygnały od firm członkowskich, że niepełnosprawni pracownicy rezygnują ze wsparcia i wycofują wnioski ze względu na konieczność wyłożenia własnych pieniędzy na zapłatę VAT – mówi Krzysztof Kosiński, wiceprezes Polskiej Organizacji Pracodawców Osób Niepełnosprawnych.
Dodaje, że takie brzmienie przepisów budzi kontrowersje, ponieważ wspomniane wydatki nie stanowią przysporzenia po stronie pracodawcy, a ograniczają pracownikom z dysfunkcjami dostęp do indywidualnych form wsparcia.
Okazuje się jednak, że firmy mogą w takich przypadkach finansować VAT ze środków funduszu. Wskazują na to objaśnienia przedstawione przez BON do wniosku Wn-C-ZF, na którym pracodawcy mogą ubiegać się o zgodę na wydatkowanie 20 proc. pieniędzy ZFRON na ochronę zagrożonych przez epidemię koronawirusa miejsc pracy. Jedna z poruszonych w nich kwestii dotyczy tego, czy przedsiębiorstwo może uzyskać zgodę na pokrycie VAT z ZFRON. Biuro odpowiada, że może to zrobić, jeśli wypłaca pracownikowi środki, a ten opłaca z nich także VAT, np. gdy wystąpił o pomoc na zakup leków. Jest to też możliwe przy refundowaniu, kiedy podwładny najpierw opłacił fakturę za leki, a potem zwrócił się do pracodawcy o zwrot wydatkowanej kwoty.
– Z tych wyjaśnień wynika, że pracodawcy mogą wypłacać lub refundować pracownikom pomoc indywidualną w kwocie brutto, tak jak robili to do 30 marca. Jest to oczywiście dobra informacja, tyle że treść art. 33 ust. 32 tego nie potwierdza – mówi Edyta Sieradzka, wiceprezes Ogólnopolskiej Bazy Pracodawców Osób Niepełnosprawnych.
Dodaje, że firmy mają obawy, że w przypadku ewentualnej kontroli takie wydatkowanie pieniędzy ZFRON zostanie zakwestionowane. Dlatego organizacja apeluje o zmianę przepisów, tak aby jednoznacznie przesądzały o prawie do finansowania wydatku obejmującego VAT.
Również POPON uważa, że konieczna jest nowelizacja i przygotował nawet poprawkę do ustawy o rehabilitacji, którą przekazał resortom rodziny i rozwoju, aby można ją było dodać do ustawy o tarczy antykryzysowej 4.0 (pracuje nad nią teraz Sejm). Propozycja organizacji zakłada dodanie przepisu przewidującego, że art. 33 ust. 32 nie będzie miał zastosowania do wydatków niebędących pomocą publiczną, wymienionych w art. 33 ust. 3 pkt 4 i 5, czyli do pomocy indywidualnej oraz IPR.