Rozdzielność majątkowa nie uchroni wdowy przed odpowiedzialnością za długi składkowe zmarłego męża, gdyż po przyjęciu spadku obejmuje swoją część majątku wraz z zobowiązaniami wobec ZUS – orzekł Sąd Najwyższy.
Pan D. prowadził działalność gospodarczą, z tytułu której był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych w ZUS jeszcze w 1998 r. Dwa lata później został zatrudniony w spółce T. na podstawie umowy o pracę. Od grudnia 2002 r. został wyłączony z ubezpieczeń jako pracownik. Pięć lat później ZUS stwierdził w decyzji, że w tej sytuacji powinien być ubezpieczony z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej (której nie przerwał ani nie zawiesił). Decyzja się uprawomocniła i w efekcie powstał dług składkowy, który corocznie narastał. W 2015 r. pan D. nagle zmarł.
Rok później spadek po nim nabyli żona i dwójka dorosłych dzieci. Wraz z nim odziedziczyli także dług wobec ZUS. Zakład wydał w stosunku do wszystkich spadkobierców decyzje ustalające ich zobowiązania. Wdowa odwołała się od decyzji organu, wskazując, że między nią a mężem istniała rozdzielność majątkowa. W związku z tym nie powinna ponosić odpowiedzialności osobistej za długi składkowe zmarłego.
Opinii tej nie podzieliły jednak sądy (nie wyłączając Sądu Najwyższego). SN wskazał, że odpowiedzialność wdowy nie odnosiła się do tej części majątku, która w następstwie zniesienia wspólności majątkowej stała się jej majątkiem odrębnym, lecz do majątku spadkowego. Przejście zobowiązania na nią wynikło wyłącznie z dziedziczenia potwierdzonego postanowieniem sądu. Odpowiedzialność za długi składkowe – niezależnie od ich źródła – obciąża bowiem majątek spadkowy.
SN podkreślił, że skutkiem zniesienia wspólności majątkowej będzie brak majątku wspólnego. Tyle że odpowiedzialność za zobowiązania publicznoprawne będzie odnosić się do ogółu praw majątkowych małżonka. W tej sytuacji obciążające zmarłego należności z tytułu niezapłaconych składek będą przechodzić jako obowiązek majątkowy na jego spadkobierców.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Najwyższego z 16 stycznia 2020 r., sygn. akt II UK 190/18. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia