Jestem emerytką. Komornik dokonał zajęcia z rachunku bankowego na którym znajdowały się środki z zasiłku pielęgnacyjnego oraz zapomogi losowej na kwotę 370 zł.

PYTANIE

Czy bank powinien zostawić na koncie jakąś kwotę, a jeśli tak to jaka to kwota?
Czy bank mógł zrobić zajęcie na koncie, na które wpływają ww. świadczenia?
Czy w czasie pandemii są jakieś przepisy które zabraniają takich egzekucji czy nie ma?

ODPOWIEDŹ

Czy bank powinien zostawić na koncie jakąś kwotę, a jeśli tak to jaka to kwota?

Podstawą prawną ustanawiającą limity zajęcia emerytur i rent jest przepis art. 141 Ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Emerytury i renty podlegają zajęciu w wysokości 25 %, ale wolne są od egzekucji i potrąceń w wysokości 50 % najniższej emerytury lub renty – zależnie od rodzaju pobieranego przez emeryta (rencistę) świadczenia.

Zgodnie z aktualnymi przepisami ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych podwyższono wysokość kwoty wolnej od zajęcia komorniczego dla rent i emerytur do 75% emerytury: w myśl przepisu art. 139 ust. 1 pkt. 5 w zw. z art. 140 ust. 1 pkt. 3 Ustawy komornik może zająć kwotę do 25% "wysokości świadczenia".

Powyższy próg obowiązuje przy zwykłym zajęciu komorniczym, tj. nie dotyczącym świadczeń alimentacyjnych albo należności za pobyt w domach pomocy społecznej lub zakładach opiekuńczo-leczniczych. Wolna całkowicie od potrąceń jest kwota stanowiąca równowartość 75% najniższej emerytury.

Tym samym, zgodnie z Komunikatem Prezesa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z dnia 19 lutego 2020 r., w przypadku świadczenia z tytułu emerytury wg. stawek obowiązujących od 20.03.2020 r. kwoty emerytur i rent wolnych od egzekucji i potrąceń wynoszą 878,81 zł – przy potrącaniu sum egzekwowanych na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne wraz z kosztami i opłatami egzekucyjnymi.

Podsumowując, zgodnie z przywołaną podstawą prawną, komornik (bank) powinien pozostawić dłużnikowi kwotę 878,81 złotych.

Kwoty wolne od potrąceń podlegają corocznej waloryzacji na zasadach określonych dla emerytur i rent. W 2020 r. wskaźnik waloryzacji emerytur i rent wynosi 103,56% (Mon. Pol. z 2020 r. poz. 177).

Czy bank mógł zrobić zajęcie na koncie, na które wpływają ww. świadczenia?

Zgodnie z przepisami komornik na wniosek wierzyciela ma obowiązek zająć rachunek bankowy. Jeśli komornik sądowy otrzyma wniosek o wszczęcie egzekucji, musi to zrobić niezależnie od trwającego stanu zagrożenia epidemicznego. Kancelarie komornicze wciąż pracują pomimo stanu epidemii czy stanu zagrożenia epidemicznego, choć oczywiście z pewnymi zmianami, np. przejściem na pracę zdalną.
W tym celu komornik informuje o zajęciu bank. Zanim jakiekolwiek środki zostaną przekazane komornikowi na poczet długu, to bank musi sprawdzić pochodzenie pieniędzy znajdujących się na koncie dłużnika. Komornik nie ma dostępu on-line do historii rachunków bankowych dłużników, a zatem nie wie skąd pochodzą środki zgromadzone na rachunkach bankowych. Stąd, to na banku spoczywa odpowiedzialność i czuwanie nad tym, jakie kwoty zostają zablokowane na rachunku bankowym dłużnika.

Wolne od potrąceń z rachunku bankowego są, zgodnie z Ustawą prawo bankowe, środki pieniężne znajdujące się na rachunkach pochodzące ze świadczeń, dodatków i zasiłków itp. Bank dokonując potrąceń należności z zajętych rachunków bankowych do komornika ma obowiązek kwoty chronione ustawowo (kwoty nie podlegające zajęciu) zwalniać i wypłacać posiadaczom rachunków.‬

Zgodnie z art. 54 a prawa bankowego środki pieniężne znajdujące się na rachunkach oszczędnościowych, rachunkach oszczędnościowo-rozliczeniowych oraz na rachunkach terminowych lokat oszczędnościowych pochodzące ze:

1. świadczeń, dodatków i zasiłków, o których mowa w art. 833 § 6 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. - Kodeks postępowania cywilnego, oraz
2. świadczeń, dodatków i innych kwot, o których mowa w art. 31 ust. 1, art. 80 ust. 1 i 1a, art. 81, art. 83 ust. 1 i 4, art. 84 pkt 2 i 3 i art. 140 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2019 r. poz. 1111, 924 i 1818), oraz
3. środków finansowych na utrzymanie lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego, o których mowa w art. 83 ust. 2 i art. 84 pkt 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, w części przysługującej na umieszczone w rodzinie zastępczej lub rodzinnym domu dziecka dzieci i osoby, które osiągnęły pełnoletność, przebywając w pieczy zastępczej, oraz
4. świadczenia uzupełniającego, o którym mowa w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz. U. poz. 1622 i 2473 oraz z 2020 r. poz. 252), oraz
5. dodatkowego rocznego świadczenia pieniężnego, o którym mowa w art. 1 ustawy z dnia 9 stycznia 2020 r. o dodatkowym rocznym świadczeniu pieniężnym dla emerytów i rencistów (Dz. U. poz. 321),
są wolne od zajęcia na podstawie sądowego lub administracyjnego tytułu wykonawczego.




Świadczenia opiekuńcze to zasiłek pielęgnacyjny, specjalny zasiłek opiekuńczy i świadczenie pielęgnacyjne. Pieniądze ze świadczeń opiekuńczych płacone przez ZUS powinny być zwolnione spod egzekucji zgodnie z art. 833 § 6 k.p.c. Zgodnie z tym przepisem nie podlegają egzekucji m.in. świadczenia rodzinne, dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe, zasiłki dla opiekunów, świadczenia z pomocy społecznej i świadczenia wychowawcze.

Warto jednak pamiętać, że jeśli na rachunku bankowym jest pewna kwota pieniężna, to komornik nie posiada wiedzy na jakiej podstawie została ona wpłacona na ten rachunek. W przypadku zajęcia rachunku bankowego to na banku ciąży obowiązek ustalenia jaką minimalną kwotę zgodnie z przepisami może na nim zostawić. W przypadku zajęcia rachunku warto więc poinformować komornika o tym, że np. na rachunku są wyłącznie środki z zasiłku, które nie podlegają zajęciu.

W trakcie egzekucji komorniczej zasiłku pielęgnacyjnego obowiązują przepisy zawarte w kodeksie postępowania cywilnego. Artykuł 833 § 6 k.p.c. wskazuje, iż nie podlegają egzekucji świadczenia alimentacyjne, świadczenia pieniężne wypłacane w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów, świadczenia rodzinne, dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe, dla sierot zupełnych, zasiłki dla opiekunów, świadczenia z pomocy społecznej, świadczenia integracyjne, świadczenie wychowawcze oraz jednorazowe świadczenie, o którym mowa w art. 10 ustawy z dnia 4 listopada 2016 r. o wsparciu kobiet w ciąży i rodzin "Za życiem" (Dz. U. z 2019 r. poz. 473).

Wyraźnie wskazać należy, iż zasiłek pielęgnacyjny nie podlega zajęciu, natomiast podlegają środki zgromadzone na rachunku bankowym, co z kolei powoduje, że z chwilą kiedy te świadczenia zostaną uznane na rachunku bankowym, podlegają egzekucji jako środki pieniężne. Na komorniku sądowym nie ciąży obowiązek badania, z jakiego tytułu znalazły się one na rachunku bankowym, gdyż - jak już wspomniano - ten obowiązek spoczywa na banku. Zasadne jest zatem skierowanie do komornika wniosku o zwolnienie środków wpływających z tytułu ww. świadczeń z egzekucji a na wypadek już zajętych środków niezwłoczne złożenie reklamacji w banku wraz z w/w wnioskiem do organu prowadzącego postępowanie egzekucyjne.

Zapomoga losowa nie mieści się w zakresie objętym powyższymi przepisami, a zatem oznacza to możliwość dokonywania potrąceń z zapomogi losowej nawet do pełnej wysokości.

Czy w czasie pandemii są jakieś przepisy, które zabraniają takich egzekucji czy nie ma?

Stan epidemii czy stan zagrożenia epidemicznego nie są w świetle prawa uzasadnieniem do zwolnienia rachunku bankowego spod egzekucji przez organ egzekucyjny. Jeśli sytuacja finansowa osoby zadłużonej uległa pogorszeniu, powinna ona złożyć do organu egzekucyjnego wniosek o zwolnienie spod egzekucji konta bankowego. Organ egzekucyjny wówczas poinformuje o wniosku wierzyciela, który to zdecyduje, czy wyraża na to zgodę.

Ponadto, w tak zwanej Antykryzysowej 2.0. lub 1.1., tj. ustawy o szczególnych instrumentach wsparcia w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2 rząd nie wydał żadnego odgórnego nakazu wstrzymania egzekucji należności.

Wychodząc natomiast naprzeciw aktualnego stanu epidemii w kraju, Krajowa Rada Komornicza przygotowała kampanię informacyjną kierowaną do osób wobec, których prowadzona jest egzekucja sądowa.
Krajowa Rada Komornicza zachęca, aby w razie zmiany okoliczności dłużnicy kontaktowali się z komornikiem w celu ustalenia nowych zasad płatności. Więcej informacji w linku poniżej:

https://www.komornik.pl/?p=11837

Wyjątek stanowi niewykonywanie eksmisji zgodnie z art. 15zzr i nast. Ustawy zgodnie, z którym w okresie zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii nie wykonuje się tytułów wykonawczych nakazujących opróżnienie lokalu mieszkalnego.

Co prawda, w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii nie rozpoczyna się lub ulega zawieszeniu bieg terminów procesowych i sądowych, jednakże nie dotyczy on orzeczeń już prawomocnych na podstawie, których można kierować egzekucję należności wobec dłużnika.

W związku z powyższym, nie ma przeciwskazań do dokonania zajęć rachunków bankowych z uwagi na stan zagrożenia epidemicznego czy na stan epidemii.

aplikant adwokacki Alicja Kasprzak
adwokat Paweł Halabowski