Zgodnie z pierwszą wersją Tarczy Antykryzysowej, z trzymiesięcznych wakacji składkowych na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (za okres marzec – maj) mogli skorzystać tylko przedsiębiorcy, którzy na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosili do ZUS mniej niż 10 ubezpieczonych. W efekcie tylko mikroprzedsiębiorcy mogli skorzystać z tej formy pomocy państwa przy redukcji kosztów utrzymania miejsc pracy w czasie epidemii COVID-19.

Istotne zmiany zostały wprowadzone przez ustawę nowelizującą [„Tarcza 2.0”]. Nowe brzmienie art. 31zo Ustawy COVID-19 umożliwia obecnie również małym przedsiębiorcom – czyli zatrudniającym od 10 do 49 osób - skorzystanie ze zwolnienia z tytułu płatności składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Warunki udzielenia zwolnienia są następujące:

- płatnik złoży stosowny wniosek do ZUS,
- był zgłoszony jak płatnik składek:
- na dzień przed dniem 1 lutego 2020 r. i na dzień 29 lutego 2020 r. zgłosił do ubezpieczeń od 10 do 49 ubezpieczonych,
- w okresie od 1 lutego do 29 lutego 2020 r. i na dzień 31 marca 2020 r. zgłosił do ubezpieczeń od 10 do 49 ubezpieczonych,
- w okresie od 1 marca do 31 marca 2020 r. i na dzień 30 kwietnia 2020 r. zgłosił do ubezpieczeń od 10 do 49 ubezpieczonych
- zgłosił do ubezpieczeń społecznych od 10 do 49 ubezpieczonych,
- zwolnienie będzie dotyczyło obowiązku opłacenia nieopłaconych należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne i ubezpieczenie zdrowotne,
- należnych za okres od 1 marca do 31 maja 2020 r.,
- w wysokości 50% łącznej kwoty nieopłaconych należności z tytułu składek wskazanych w deklaracji rozliczeniowej złożonej za dany miesiąc.







Zasadnicza różnica pomiędzy zwolnieniem skierowanym do mikroprzedsiębiorców i małych przedsiębiorców dotyczy jego wysokości. Mikroprzedsiębiorcy są zwolnieni w całości z należności z tytuł składek za 3 miesiące, mali przedsiębiorcy - tylko w 50%.

Tarcza 2.0 doprecyzowała również, że przy obliczaniu ilości ubezpieczonych na potrzeby zwolnienia, płatnicy nie powinni uwzględniać ubezpieczonych będących pracownikami młodocianymi.

Zauważyć należy, że rozszerzenie kręgu podmiotów, które mogą skorzystać ze zwolnienia z tytułu wpłaty składek do ZUS, weszło w życie już po terminie płatności składek za marzec. Na takim rozwiązaniu tracą przedsiębiorcy:

- którzy nie mogli skorzystać ze zwolnienia w ramach pierwszej tarczy i już wpłacili terminowo składki, ale mogliby skorzystać ze zwolnienia w ramach Tarczy 2.0.
- objęci zwolnieniem, którzy nie zdążyli na czas zapoznać się z przepisami z Tarczy.

Zgodnie z literalnym brzmieniem art. 31zo, zwolnieniu podlegają bowiem tylko należności z tytułu składek nieopłaconych.

Obecnie na mocy dodanego ustawą nowelizującą art. 108a przedsiębiorcy, którzy za miesiąc marzec opłacili składki do ZUS – a kwalifikują się do zwolnienia – również będą mogli z niego skorzystać. Składki przez nich zapłacone będą podlegały zwrotowi (odpowiednio w całości lub w wysokości 50%) na zasadach przewidzianych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych.

Zauważyć też należy, że do tej pory nie było jasne, czy w związku z osiągnięciem przez płatników korzyści z tytułu umorzenia ich zobowiązania wobec ZUS, po ich stronie powstanie przychód. O ile pierwotna wersja Tarczy antykryzysowej rozstrzygała te kwestie w podatku dochodowym od osób fizycznych, stanowiąc że przychodu nie będzie, o tyle zabrakło w niej analogicznego odniesienia do podatku dochodowego od osób prawnych. Znowelizowany art. 31zx Ustawy COVID-19 nie pozostawia już w tym zakresie wątpliwości wskazując, że do rozpoznania przychodu nie będą zobowiązani zarówno podatnicy PIT, jak i CIT.

Katarzyna Lisowska starszy prawnik, radca prawny Kancelaria Gessel