Prawa do rekompensaty nie nabywa ubezpieczony, który spełnił warunki do emerytury pomostowej. I nie ma znaczenia, czy z tego uprawnienia skorzystał.
Orzekł tak Sąd Apelacyjny w Rzeszowie. Sprawa dotyczyła mężczyzny, który w styczniu 2018 r. ukończył 65. rok życia, a na 1 stycznia 1999 r. wykazał ponad 25 lat okresów składkowych i nieskładkowych oraz 15 lat pracy w warunkach szczególnych. Złożył wniosek o emeryturę z tytułu osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego. Domagał się też rekompensaty z tytułu pracy w warunkach szczególnych. ZUS mu jej jednak odmówił.
Decyzję organu rentowego zmienił sąd okręgowy. Uznał, że mężczyzna spełnił wszystkie konieczne przesłanki nabycia prawa do rekompensaty przewidziane w art. 21 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 1924 ze zm.).
Sąd apelacyjny uznał jednak, że sąd niższej instancji pominął normę wynikającą z art. 2 pkt 5 ustawy o emeryturach pomostowych. Zawiera on legalną definicję pojęcia rekompensaty, ale należy go interpretować łącznie z art. 21. Rekompensata faktycznie przysługuje ubezpieczonemu, który ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat, ale tylko pod warunkiem, że nie nabył prawa do emerytury w obniżonym wieku. Stanowi ona bowiem odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.
Sąd apelacyjny przypomniał, że celem ustawodawcy, gdy wprowadzał możliwość uzyskania rekompensaty, było dążenie do wyrównania szkody poniesionej przez osoby legitymujące się 15-letnim stażem pracy w warunkach szczególnych, ale niespełniające innych warunków do przyznania im emerytury w obniżonym wieku i emerytury pomostowej. Chodziło o stopniowe wygaszanie emerytur z tytułu pracy w warunkach szczególnych przez zastąpienie ich emeryturami pomostowymi o surowszych kryteriach.
Natomiast potencjalna szkoda ubezpieczonych nie może powstać z powodu zaniechania przez ubezpieczonych realizacji uprawnień do świadczeń. Prawa do rekompensaty nie nabędzie więc ubezpieczony, który pomimo legitymowania się 15 latami pracy w warunkach szczególnych spełnił warunki do przyznania mu z tego tytułu emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.
W tej konkretnej sprawie mężczyzna spełnił wszystkie przesłanki nabycia prawa do emerytury w obniżonym wieku z tytułu pracy w warunkach szczególnych przewidziane w art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 53 ze zm.). Prawo do rekompensaty więc mu nie przysługuje.
ORZECZNICTWO
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z 19 grudnia 2019 r., sygn. akt III AUa 546/18.www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia