Przyznawanie świadczeń pomocy społecznej – w szczególności tym osobom i rodzinom, które zostały poddane kwarantannie – nie będzie wymagać przeprowadzenia wywiadu środowiskowego. Wystarczy telefoniczne ustalić ich sytuację rodzinną i dochodową.
Takie rozwiązanie znalazło się w przygotowanym przez rząd projekcie tarczy antykryzysowej, która ma przeciwdziałać skutkom epidemii koronawirusa. Przewidziana w nim zmiana wiąże się z wcześniejszym apelem pracowników socjalnych, którzy wskazywali, że w obecnej sytuacji nie jest możliwe przeprowadzanie rodzinnego wywiadu środowiskowego. Zgodnie z przepisami jest on wymagany przed wydaniem decyzji o przyznaniu większości form wsparcia z systemu pomocy społecznej (a także w trakcie ich pobierania) i jest sporządzany w miejscu zamieszkania lub pobytu beneficjentów. Pracownicy socjalni apelowali do Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o umożliwienie przeprowadzania wywiadu telefonicznie.
Ich postulat w pewnym stopniu został zrealizowany we wspomnianym projekcie. Zakłada on bowiem, że z przyczyn związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 przyznanie świadczeń, o których mowa w ustawie z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1507 ze zm.), w szczególności osobom lub rodzinom, które zostały poddane kwarantannie, nie wymaga przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego. Natomiast ustalanie sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej może nastąpić na podstawie rozmowy telefonicznej z pracownikiem socjalnym, przekazanych dokumentów i oświadczeń – również w formie elektronicznej kopii oraz informacji udostępnionych przez podmioty wymienione w art. 105 ustawy, m.in. policję, ZUS, sąd czy szkołę.
– Cieszy nas, że ministerstwo dostrzegło problem i zaproponowało przepisy, które pozwolą go w jakiś sposób rozwiązać. Choć z treści projektu wynika, że w zasadzie będzie można w ogóle odstąpić od wywiadu, to wydaje się, że wiele ośrodków będzie go po prostu przeprowadzać telefonicznie – mówi Paweł Maczyński, przewodniczący Polskiej Federacji Pracowników Socjalnych i Pomocy Społecznej.
Zwraca jednak uwagę, że nie wiadomo, czy nowe przepisy będą miały zastosowanie do wywiadów, które są przeprowadzane na potrzeby inne niż przyznanie świadczeń z pomocy społecznej (w projekcie jest odniesienie tylko do nich). Chodzi m.in. o te, które są sporządzane u osób wnioskujących o świadczenie pielęgnacyjne i specjalny zasiłek opiekuńczy, a ich celem jest ustalenie, czy faktycznie sprawują opiekę nad niepełnosprawnym członkiem rodziny. Wywiad może też być potrzebny u osób ubiegających się o 500+, np. w sytuacji, gdy wniosek złożyli i matka, i ojciec – wówczas trzeba rozstrzygnąć, które z nich faktycznie wychowuje dziecko.