Przy ustalaniu prawa do świadczeń rodzinnych na okres, który zacznie się 1 listopada br., gminy będą samodzielnie ustalać wysokość dochodów osób prowadzących działalność gospodarczą.
Takie rozwiązanie przewiduje projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw związanych ze świadczeniami na rzecz rodziny. Oprócz nowych przepisów wprowadzających waloryzację kryterium dochodowego w Funduszu Alimentacyjnym (FA) oraz zakładających przyspieszenie rozpatrywania spraw o świadczenia podlegających wojewodom, zawiera on też szereg istotnych modyfikacji związanych z przyznawaniem pomocy finansowej na dzieci.
Wśród nich jest rozszerzenie katalogu informacji o dochodzie członków rodziny, które gmina będzie ustalać samodzielnie. Obecnie jest tak, że gminne jednostki uzyskują je z baz danych Ministerstwa Finansów w przypadku rodziców odprowadzających podatek dochodowy od osób fizycznych, a więc m.in. zatrudnionych na umowach o pracę oraz świadczących usługi na umowach cywilnoprawnych. Natomiast gdy osiągają oni dochody z działalności opodatkowanej na podstawie przepisów o zryczałtowanym podatku, muszą dołączyć do wniosku zaświadczenie wydane przez naczelnika urzędu skarbowego.
Taki dokument nie będzie już potrzebny, gdy rodzic będzie wnioskował o zasiłek na dziecko na nowy okres jego wypłaty, który zaczyna się 1 listopada br., bo zgodnie z projektem ustawy gmina będzie sama pozyskiwała informacje o dochodzie osób rozliczających się ryczałtowo. Tak samo będzie w przypadku osób występujących o wsparcie z FA na nowy okres świadczeniowy, który ruszy 1 października tego roku. To jednak nie koniec, bo drogą elektroniczną samorządy będą też ustalać wysokość dochodu osób poniżej 26. roku życia, które od sierpnia 2019 r. są ustawowo zwolnione z płacenia podatku. Przy czym nie wiadomo jeszcze, kiedy otrzymają taką możliwość, bo przepisy przejściowe projektu wskazują, że nastąpi to po wdrożeniu odpowiednich rozwiązań technicznych. Kiedy będą już gotowe, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) umieści komunikat w tej sprawie na swojej stronie internetowej. Podobnie wygląda sytuacja z nowymi przepisami, które mają pozwolić gminom na weryfikację, czy osoba wnioskująca lub pobierająca zasiłek pielęgnacyjny nie jest uprawniona do dodatku pielęgnacyjnego z ZUS lub innego organu emerytalno-rentowego (tych świadczeń nie można łączyć). Termin ich wejścia w życie również będzie ogłoszony na stronie resortu pracy.
– Wszystkie te propozycje będą korzystne dla osób wnioskujących o świadczenia, ale z punktu widzenia instytucji przyznających wsparcie będą oznaczać przerzucenie na ich barki ciężaru prowadzenia postępowania dowodowego i dodanie kolejnych obowiązków. Powinno za tym iść zwiększenie dotacji przeznaczonej na pokrycie kosztów obsługi, ale w projekcie niestety nie ma takiej zmiany – mówi Piotr Spiżewski, kierownik działu świadczeń rodzinnych Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej w Puławach.
Kolejna istotna zmiana, która znalazła się w projekcie, dotyczy ujednolicenia procedury stosowanej w momencie, gdy dochodzi do zmiany miejsca zamieszkania osoby wnioskującej lub otrzymującej świadczenia rodzinne lub z FA. Teraz przepisy nie regulują tej kwestii, co powoduje, że gminy w różny sposób postępują w takich przypadkach. Ministerstwo zaproponowało więc, że gdy zmiana miejsca zamieszkania nastąpi po złożeniu wniosku, ale jeszcze na etapie jego rozpatrywania (przed wydaniem decyzji), to gmina przekaże go wraz z dokumentami do tego drugiego samorządu. W efekcie rodzic nie będzie musiał składać wniosku drugi raz w nowym miejscu. Z kolei, jeśli rodzina przeprowadzi się w trakcie otrzymywania świadczeń na dzieci, to gmina ich dotychczasowego miejsca zamieszkania przekaże dokumenty oraz swoją decyzję do drugiego samorządu, a ten będzie ją realizował tak, jakby sam ją wydał. W efekcie będzie mógł ją zmienić, uchylić czy domagać się zwrotu świadczeń nienależnie pobranych, gdy okaże się, że rodzina przestała spełniać kryteria do otrzymywania pomocy finansowej. Dzięki temu rodzina uniknie przerwania ciągłości pobierania świadczeń.
Etap legislacyjny
Konsultacje projektu ustawy