Zniesienie obowiązku opłacania przez doktorantów pobierających stypendia składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy zakłada projekt nowelizacji ustaw o CIT, VAT i niektórych innych ustaw.
Od roku akademickiego 2019/2020 doktoranci, którzy rozpoczęli kształcenie w szkołach doktorskich i pobierają stypendium, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu. Mogą też dobrowolnie przystąpić do ubezpieczenia chorobowego. Składki na ubezpieczenia społeczne są współfinansowane przez doktoranta (ubezpieczony) i podmiot prowadzący szkołę doktorską, np. uczelnię (płatnik).
Zmianę tę wprowadziła ustawa – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2018 r. poz. 1669 ze zm.), która znowelizowała m.in. ustawę o systemie ubezpieczeń społecznych. Dzięki temu doktoranci nie będą mieć przerwy w gromadzeniu kapitału emerytalnego.
Doktoranta pobierającego stypendium zgłasza do ubezpieczeń w ZUS płatnik, a podstawę wymiaru składek stanowi kwota otrzymywanego stypendium. Płatnik opłaca też za doktoranta składki na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy (wcześniej Fundusz Pracy i Solidarnościowy Fundusz Wsparcia Osób Niepełnosprawnych). Wynika to z art. 104 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1065), który określa krąg podmiotów zobowiązanych do odprowadzania obowiązkowych składek na FP. Przepisy te są rozciągnięte także na obowiązkowe składki na Fundusz Solidarnościowy. Z kolei w pkt 3 przywołanego przepisu ustawodawca zamieścił katalog osób wyłączonych spod tego obowiązku. Nie ma w nim jednak mowy o doktorantach.
W przygotowanej przez resort finansów nowelizacji ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw ten katalog ma zostać rozszerzony o tę grupę. Ministerstwo Finansów uważa bowiem, że pobieranie składek na Fundusz Pracy (i Fundusz Solidarnościowy) od otrzymywanego przez doktorantów stypendium jest nieuzasadnione. W związku z kształceniem w szkole doktorskiej pomiędzy uczelnią a doktorantem nie powstaje bowiem stosunek pracy. Doktorant nie jest zatem pracownikiem w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 300).
Składki na Fundusz Pracy i na Fundusz Solidarnościowy naliczone od stypendiów doktoranckich w okresie od 1 października do 31 marca 2020 r. będą wymagały skorygowania w deklaracjach rozliczeniowych składanych do ZUS. Powstałe z tego tytułu nadpłaty składek będą rozliczane na zasadach ogólnych określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych poprzez zaliczenie ich na poczet bieżących lub przyszłych składek; będzie również możliwy ich zwrot na wniosek płatnika.
Etap legislacyjny
Projekt skierowany do Komisji Prawniczej