W ciągu ostatnich trzech lat Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) tylko w przypadku 45 spośród 617 zwróconych pracodawcom nadpłat oddał im pieniądze wraz z oprocentowaniem.
Tak wynika z danych otrzymanych przez Fundację WatchDogPFRON. Są one związane z opisywanym na łamach DGP problemem dotyczącym sytuacji, gdy w rozliczeniach firmy z funduszem powstaje nadpłata („Niełatwa walka o odsetki od nadpłaty w PFRON” nr 230/19).
Najczęściej dochodzi do tego, gdy PFRON nałożył na pracodawcę sankcję finansową wynikającą z nieprawidłowego gospodarowania środkami zakładowego funduszu rehabilitacji lub nakazał zwrot dopłat do pensji niepełnosprawnych pracowników, po czym w efekcie wygranego przez niego sporu w tej sprawie okazuje się, że nie doszło do naruszenia przepisów. Skutkuje to więc powstaniem nadpłaty, którą PFRON powinien zwrócić. O ile jednak fundusz zwykle zwraca kwotę główną, o tyle o wiele trudniej jest wywalczyć odsetki od niej, a postępowania o ich uzyskanie trwają nawet kilka lat.
Potwierdzają to dane samego funduszu. W 2017 r. fundusz dokonał zwrotu 212 nadpłat, w 2018 r. było ich 201, natomiast w ubiegłym roku 204 (uwzględnione zostały kwoty przekraczające 10 tys. zł). Z kolei należności, które zostały oddane łącznie z odsetkami, było we wspomnianych latach odpowiednio 6, 12 oraz 27.
Jednocześnie w 2017 r. PFRON wydał 15 decyzji odmawiających wypłaty oprocentowania, rok później było ich 19, a w 2019 r. pięć.
– Te statystyki wyraźnie pokazują, że PFRON nie przejawia inicjatywy, aby z urzędu oddawać pracodawcom nadpłaty z oprocentowaniem. Ci zaś często albo nie są świadomi, że takie odsetki im się należą, albo odzyskanie kwoty głównej na tyle ich cieszy, że już nie podejmują działań służących ich wegzekwowania od funduszu – mówi Tomasz Jaroszewicz, radca prawny z Kancelarii Kutnik, Kalinowski i Partnerzy.
Dodaje, że teoretycznie może mieć miejsce taka sytuacja, że w danej sprawie odsetki się firmie nie należą, ale w praktyce mała liczba ich wypłat jest spowodowana właśnie biernością z jednej strony PFRON, a z drugiej samych pracodawców. Nie bez znaczenia jest to, że do spraw dotyczących odsetek mają zastosowanie przepisy ordynacji podatkowej, które są dość skomplikowane i wymagają odpowiedniego przełożenia na przepisy ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji społecznej i zawodowej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 1172 ze zm.).
Co więcej poza tym, że fundusz rzadko zwraca nadpłaty z odsetkami, dodatkowo praktycznie nie dokonuje ich proporcjonalnego rozliczenia. Zwykle bowiem ogranicza się do obliczenia oprocentowania na dzień, w którym oddał kwotę główną nadpłaty. Tymczasem zastosowanie ma tu zasada wynikająca z ordynacji podatkowej, że jeśli pierwotny zwrot nadpłaty obejmował jedynie kwotę główną bez odsetek, to nie wyczerpał całości nadpłaty. W konsekwencji jej część nadal pozostaje bez spłaty i powinno być od niej dalej naliczane oprocentowanie.
PFRON wspomnianej zasady nie zastosował ani razu w 2017 i 2018 r., a w ubiegłym roku tylko w odniesieniu do trzech zwrotów nadpłat.
