Przepis stanowiący, że należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne, które są zabezpieczone hipoteką lub zastawem, nie przedawniają się, budzi wątpliwości rzecznika małych i średnich przedsiębiorców.
Przypomnijmy, że co do zasady należności z tytułu składek przedawniają się po upływie pięciu lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne. Jednak zgodnie z art. 24 ust. 5 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 300 ze zm.) nie ulegają przedawnieniu należności z tytułu składek zabezpieczone hipoteką lub zastawem. Po upływie terminu przedawnienia mogą być one egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu do wysokości zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia przedawnienia.
Przed Trybunałem Konstytucyjnym toczy się obecnie postępowanie (sygn. akt P 2/18) w związku z pytaniem prawnym Sądu Okręgowego w Gliwicach, czy art. 24 ust. 5 ustawy systemowej jest zgodny z konstytucją.
Do Biura Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców również wpływają sygnały od przedsiębiorców wskazujących na nieproporcjonalny i naruszający zasadę równego traktowania charakter wspomnianej regulacji. Ponieważ rzecznik nie ma delegacji ustawowej do przystępowania do spraw w TK, przedstawił on swoje stanowisko ministrowi rodziny, pracy i polityki społecznej, wskazując na dostrzeżone bariery i utrudnienia w zakresie wykonywania działalności gospodarczej związane z jej funkcjonowaniem.
W ocenie rzecznika powinna zostać podjęta inicjatywa legislacyjna, która wyeliminowałaby z obrotu prawnego art. 24 ust. 5 ustawy systemowej.
Rzecznik wskazuje, że kwestionowana regulacja odpowiada analogicznemu przepisowi w ordynacji podatkowej, który został zakwestionowany jako niezgodny z konstytucją w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 8 października 2013 r. (sygn. akt SK 40/12). Co istotne, ustawodawca w projekcie nowej ordynacji podatkowej przewiduje likwidację regulacji zakładającej brak przedawnienia zobowiązań zabezpieczonych hipoteką lub zastawem.
Rzecznik MSP popiera ten kierunek zarówno na gruncie procedury podatkowej, jak i ubezpieczeniowej.