W ciągu roku ze środków Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych (SFWON) sfinansowano kilka programów skierowanych do niepełnosprawnych i ich rodzin
Jakie działania zostały podjęte w ramach SFWON w 2019 r.?
Przede wszystkim zostały uruchomione nowe programy na rzecz wsparcia niepełnosprawnych i ich rodzin. Do nich należy zaliczyć „Usługi opiekuńcze dla osób niepełnosprawnych”, polegający na zapewnieniu im (do 75. r.ż. oraz dzieciom do 16. r.ż. z orzeczeniem o niepełnosprawności ze szczególnymi wskazaniami) pomocy w formie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych usług opiekuńczych oraz zwiększenie dostępności do tych usług. W edycji na 2019 r. 320 gmin otrzymało na ten cel dofinansowanie w wysokości blisko 31,5 mln zł.
Kolejny program finansowany ze środków SFWON to „Opieka wytchnieniowa”. Jest on adresowany do członków rodzin lub opiekunów sprawujących bezpośrednią opiekę nad niepełnosprawnymi, w tym dziećmi. Jego celem jest odciążenie opiekunów w wykonywaniu codziennych obowiązków poprzez świadczenie usług opieki wytchnieniowej w ramach pobytu dziennego i całodobowego oraz w formie specjalistycznego poradnictwa, nauki pielęgnacji, rehabilitacji i dietetyki. W ramach tegorocznego programu dofinansowanie na łączną kwotę ponad 23,6 mln zł otrzymało 329 gmin i powiatów.
Z kolei w ramach programu „Centra opiekuńczo-mieszkalne” jednostki samorządu terytorialnego otrzymują możliwość utworzenia i utrzymania na terenach swoich gmin i powiatów dziennych i/lub całodobowych placówek pobytu osób niepełnosprawnych. Na realizację programu przeznaczono 50 mln zł.
Jako ostatni uruchomiony został program „Asystent osobisty osoby niepełnosprawnej”. Dzięki wprowadzeniu tej usługi jako formy ogólnodostępnego wsparcia dla niepełnosprawnych, osoby te będą mogły skorzystać z pomocy asystenta m.in. przy wykonywaniu codziennych czynności czy podejmowaniu aktywności społecznej. Na realizację programu przeznaczono w tym roku ok. 775 tys. zł, a w przyszłym – 80 mln zł. Pierwsza edycja programu realizowana jest od 1 października tego roku do 31 grudnia 2020 r.
W ogłoszonym 29 listopada br. planie działania na rzecz osób niepełnosprawnych na 2020 rok finansowanym ze środków Funduszu Solidarnościowego znalazły się wszystkie wymienione programy.
O ile wzrosły świadczenia dla osób niepełnosprawnych w tym roku?
Renta socjalna od marca br. wraz z waloryzacją wynosi 1,1 tys. zł brutto – to o 360 zł więcej niż w 2015 r., kiedy wynosiła 739,58 zł. W listopadzie tego roku podwyższony został także zasiłek pielęgnacyjny – z 184,42 zł do 215,84 zł.
Od listopada zeszłego roku o 20 proc. wzrosły natomiast specjalny zasiłek opiekuńczy oraz zasiłek dla opiekuna. Ze wzrostem minimalnego wynagrodzenia powiązana jest wysokość świadczenia pielęgnacyjnego, który podlega corocznej waloryzacji. W br. świadczenie pielęgnacyjnie wynosi 1583 zł netto, co daje wzrost o 106 zł.
W październiku weszły w życie nowe przepisy dotyczące świadczenia uzupełniającego dla niepełnosprawnych niezdolnych do samodzielnej egzystencji w kwocie do 500 zł miesięcznie. Z nowych przepisów skorzysta ponad 800 tys. osób. Na wsparcie przeznaczone zostanie ok. 4,5 mld zł rocznie.
Od lipca tego roku świadczenie „Rodzina 500 plus”, przysługujące także na dzieci niepełnosprawne, jest powszechne i nie podlega kryterium dochodowemu.
Jak rząd wspiera powstanie placówek, które świadczą pomoc niepełnosprawnym?
W ciągu ostatnich czterech lat dofinansowanie pobytu w środowiskowym domu samopomocy (ŚDS) wzrosło o ok. 500 zł (z 1268 zł do 1752,5 zł). Na koniec 2018 r. działało 809 placówek z 30 tys. miejsc pobytu. Dla porównania w 2015 r. było ich 760 (27,8 tys. miejsc).
Od 2015 r. systematycznie wzrasta również kwota dofinansowania kosztów rocznego pobytu jednego uczestnika warsztatów terapii zajęciowej, gdzie osoby niepełnosprawne mają możliwość rehabilitacji społecznej i zawodowej – z 14 796 zł w 2015 r. do 18 096 zł w roku bieżącym, natomiast od roku 2020 będzie to 20 496 zł, w 2021 r. – 21 696 zł, a w roku 2022 i w latach następnych – 22 896 zł. W 2018 r. funkcjonowało 718 WTZ, z których skorzystało 27,5 tys. osób z dysfunkcjami zdrowotnymi.
W tym roku po raz pierwszy od dekady zwiększyliśmy dofinansowanie rocznego pobytu w zakładzie aktywności zawodowej, gdzie osoby niepełnosprawne nie tylko uczą się wykonywania powierzonych im obowiązków, lecz także radzenia sobie w życiu codziennym. Kwotę tę podniesiono najpierw z 18,5 tys. zł do 22 tys. zł, a od października 2019 r. wzrosła o dodatkowe 750 zł. Już 6663 niepełnosprawnych pracuje w 116 zakładach aktywności zawodowej. W roku 2020 dofinansowanie dla ZAZ wyniesie 25 tys. zł.
Oprócz tego warto wspomnieć, że z tegorocznego budżetu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, który wyniósł niemal 5,5 mld zł, na aktywizację zawodową osób niepełnosprawnych przeznaczono ok. 3,4 mld zł, z czego część (35,3 mln zł) przeznaczono na uruchomienie akcji informacyjnej „Aktywni plus”. Jej celem jest zwiększenie zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami.
Ponadto pracodawcy mogą liczyć m.in. na dofinansowanie do wynagrodzeń dla pracowników niepełnosprawnych. Ze środków PFRON w ubiegłym roku przeznaczono na ten cel ponad 3 mld zł.