Ustawodawca przewidział wiele zachęt mających na celu skłonienie do uczestnictwa w PPK. Należą do nich m.in. wpłata powitalna czy dopłata roczna. Czym one są? Ile wynoszą? Jakie warunki trzeba spełnić, aby je otrzymać? Odpowiedź na te pytania znajdziesz w poniższym tekście.

W przepisach ustawy, oprócz wpłat podstawowych i dodatkowych odprowadzanych do PPK zarówno przez uczestnika PPK, jak i przez podmiot zatrudniający przewidziano dwie formy zasileń przysługujących uczestnikowi PPK z trzeciego źródła. Są to: mająca charakter jednorazowy wpłata powitalna oraz dopłata roczna, o której mowa od art. 32 do art. 34 ustawy (obie uregulowane w przepisach rozdziału 5 ustawy). Ta ostatnia ma z kolei charakter powtarzalny i bezterminowy. Oba te zasilenia cechują pewne podobieństwa, w tym tożsame zasady podatkowe oraz źródło finansowania. Różnią się one jednak przesłankami nabycia oraz zasadami otrzymania samych kwot zasileń przez uczestników PPK.

Wpłata powitalna

Dyspozycja art. 31 ustawy reguluje nową, nieznaną do tej pory w dodatkowym zabezpieczeniu emerytalnym w Polsce instytucję wpłaty powitalnej. Jest to finansowana ze środków publicznych swoista nagroda czy też zachęta dla uczestników do pozostania w PPK, a właściwie do nierezygnowania z zasilania PPK wpłatami po automatycznym zapisaniu do niego danego uczestnika lub – w przypadku osób w wieku 55–69 lat – po zapisaniu się do PPK. Wpłata powitalna została określona przez ustawodawcę jako stała kwota wyrażona w złotych, w wysokości 250 zł. Jest ona równa dla wszystkich. Ustawodawca nie przewidział żadnego mechanizmu automatycznej waloryzacji przedmiotowej kwoty ani przeliczenia jej na inną walutę, np. w przypadku wejścia Polski do strefy euro.

W związku z powyższym należy przyjąć, że kwota ta będzie miała charakter niezmienny tak długo, jak nie zostanie zmodyfikowana odpowiednim przepisem rangi ustawowej. Wpłata powitalna ma charakter jednorazowy i przysługuje uczestnikowi PPK tylko raz, bez względu na liczbę posiadanych przez danego uczestnika rachunków w ramach PPK, prowadzonych przez różne podmioty zatrudniające. Uczestnik nie nabędzie uprawnienia do jej otrzymania od wpłat podstawowych wpłacanych od drugiej lub kolejnej umowy o prowadzenie PPK, jeśli już w przeszłości, na jakimkolwiek jego rachunku w ramach PPK, zaewidencjonowano wpłatę powitalną. Uczestnik może spełnić warunki uzyskania wpłaty powitalnej w każdym momencie, jeżeli będzie mógł się legitymować co najmniej trzema pełnymi miesiącami uczestnictwa w PPK, w których dokonano wpłat podstawowych przez niego finansowanych. Nie ma wymogu, by warunki te spełnić w określonym czasie.

Finansowanie wpłaty

Z punktu widzenia ekonomicznego wpłata powitalna finansowana jest ze środków Funduszu Pracy, który jest państwowym funduszem celowym. Kwota wpłaty powitalnej, finansowana ze środków FP, jest – za pośrednictwem PFR oraz instytucji finansowej zarządzającej danym PPK – ewidencjonowana bezpośrednio na rachunku uczestnika PPK prowadzonym przez daną instytucję finansową bez jakiegokolwiek udziału podmiotu zatrudniającego. Kwota ta nie jest przychodem uczestnika PPK ze stosunku pracy czy innego stosunku łączącego go z podmiotem zatrudniającym. Podobnie ustawodawca traktuje kwestię dopłaty rocznej.

Dopłata roczna

Pojęcie dopłaty rocznej nie zostało uregulowane w słowniczku zamieszczonym w art. 2 ust. 1 ustawy, natomiast jej definicję ustawodawca zawarł w art. 32 ust. 1 ustawy. Zgodnie z nią dopłatą roczną jest dopłata, jaką uczestnik PPK otrzymuje z tytułu oszczędzania w danym roku kalendarzowym. Z art. 32 ust. 1 ustawy nie wynika, od jakiego podmiotu uczestnik PPK otrzymuje przedmiotową dopłatę roczną. Dopiero art. 34 ust. 1 ustawy wskazuje, że jest ona finansowana z Funduszu Pracy.

Dopłata roczna ma charakter powtarzalny oraz bezterminowy. Przysługuje ona uczestnikowi PPK za każdy rok kalendarzowy uczestnictwa w PPK, a ustawodawca nie przewidział, aby jej istnienie było ograniczone do zdarzenia jednorazowego, jak ma to miejsce w przypadku wpłaty powitalnej. Jest to istotna różnica między dopłatą roczną a wpłatą powitalną. Ustawodawca ustalił wysokość dopłaty rocznej na 240 zł. Jest to kwota równa dla wszystkich uczestników PPK, którzy spełnią warunki do jej otrzymania. Dla możliwości uzyskania takiej dopłaty bez znaczenia pozostaje w szczególności to, na podstawie jakiego tytułu prawnego zatrudniona pozostaje dana osoba, przez jaką instytucję finansową (wyznaczoną czy wybraną) prowadzone jest PPK, w którym dany uczestnik gromadzi środki, czy też przez jaki okres w ciągu danego roku kalendarzowego uczestnik pozostawał osobą zatrudnioną w podmiocie zatrudniającym prowadzącym PPK.

Warunkowość dopłaty

Artykuł 32 ust. 2 ustawy wprowadza zasadę warunkowości dopłaty rocznej, tzn. że przysługuje ona uczestnikowi PPK jedynie pod warunkiem spełnienia przez niego przesłanek jej uzyskania za dany rok kalendarzowy. Ustawodawca uzależnił możliwość otrzymania przez uczestnika kwoty dopłaty rocznej od zgromadzenia przez niego w danym roku kalendarzowym określonej wartości (kwoty) wpłat na rachunku PPK. Literalnie ustawodawca uzależnia powstanie uprawnienia po stronie uczestnika PPK od tego, czy w danym roku kalendarzowym na rachunek tego uczestnika PPK zostaną wpłacone wpłaty co najmniej w wysokości równej kwocie wpłat podstawowych, należnych od kwoty stanowiącej sześciokrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w danym roku. Należy podkreślić, że ustawodawca wyraźnie postanowił o sumie wszystkich wpłat, nie zaś wyłącznie wpłat podstawowych, finansowanych czy to przez uczestnika, czy to przez podmiot zatrudniający. Powyższa zasada oznacza, że np. w realiach 2019 r., w którym obowiązujące minimalne wynagrodzenie za pracę ustalono na 2250 zł, kwotą zgromadzonych wpłat do PPK uprawniającą uczestnika PPK do otrzymania dopłaty rocznej byłaby kwota 472,50 zł. Powyższe wynika z następującego iloczynu: minimalne miesięczne wynagrodzenie za pracę x okres 6 miesięcy x 3,5 proc.

Ustalenie przez ustawodawcę kwotowego mechanizmu określania wysokości dopłaty rocznej jest niewątpliwie jasną wskazówką, że w ten sposób próbuje on zachęcić do uczestnictwa w PPK osoby o stosunkowo niższych wynagrodzeniach. W celu ustalenia, czy dany uczestnik PPK spełnia wymóg zgromadzenia kwot wpłat uprawniających do otrzymania kwoty dopłaty rocznej, należy sumować kwoty wszystkich wpłaconych do PPK wpłat, tj. zarówno wpłat podstawowych finansowanych i przez podmiot zatrudniający, i przez uczestnika PPK, jak też wpłat dodatkowych finansowanych zarówno przez podmiot zatrudniający, jak i przez samego uczestnika PPK. Natomiast dla ustalenia uprawnienia uczestnika PPK do otrzymania kwoty dopłaty rocznej za dany rok kalendarzowy nie jest brana pod uwagę kwota otrzymanej wpłaty powitalnej oraz dopłaty rocznej za poprzedni rok (jeśli zostały zaewidencjonowane na rachunku uczestnika PPK).
Przy ustalaniu uprawnienia uczestnika PPK do otrzymania dopłaty rocznej powinno uwzględniać się kwoty wpłat zaewidencjonowanych w danym roku kalendarzowym na wszystkich rachunkach prowadzonych dla uczestnika w różnych PPK, a więc prowadzonych przez różne podmioty zatrudniające.

Zasada jednej dopłaty

Artykuł 33 ust. 1 ustawy wprowadza zasadę, zgodnie z którą istnieje możliwość nabycia przez uczestnika PPK prawa do otrzymania tylko jednej dopłaty rocznej za dany rok kalendarzowy. Bez znaczenia pozostaje przy tym, jaką liczbę rachunków PPK dana osoba posiadała w roku kalendarzowym. Ewentualna kwota dopłaty rocznej, dla konkretnego uczestnika PPK w danym roku kalendarzowym, może wynieść wyłącznie 240 zł (kwotę tę wskazuje art. 32 ust. 1 ustawy). Jeżeli uczestnik posiada kilka rachunków PPK, to cała kwota dopłaty rocznej, w wysokości 240 zł, zostanie przekazana na jeden rachunek.

Termin dopłaty rocznej

Kwotę dopłaty rocznej minister właściwy do spraw pracy przekazuje uczestnikowi PPK za pośrednictwem PFR, w terminie do 31 marca każdego roku. Literalnie oznacza to, że na dzień 31 marca danego roku kalendarzowego kwota dopłaty rocznej dla każdego z uczestników PPK powinna znaleźć się już nie na rachunku bankowym PFR, ale na rachunku PPK danego uczestnika, bez względu na to, czy rachunek ten prowadzi wyznaczona czy wybrana instytucja finansowa. Z punktu widzenia uczestnika PPK terminem wymagalności kwoty dopłaty rocznej jest 31 marca roku następującego po roku, za który przysługuje przedmiotowa dopłata. Oznacza to, że w razie braku uznania rachunku uczestnika PPK w powyżej wskazanym terminie, już od 1 kwietnia uczestnikowi przysługiwać będą odsetki ustawowe od kwoty 240 zł. W takim przypadku podmiotem zobowiązanym, który w razie braku terminowego przekazania kwoty dopłaty rocznej mógłby zostać pozwany, będzie minister właściwy do spraw pracy, reprezentujący Skarb Państwa.

Więcej o PPK przeczytasz w książce „Pracownicze Plany Kapitałowe. Praktyczny komentarz do ustawy” >>>>