Sprawa dotyczy firmy, która zamierza udostępnić swojemu pracownikowi mieszkanie. Pracodawca będzie opłacał czynsz najmu, natomiast czynsz administracyjny oraz rachunki ma pokrywać on. W związku z udostępnieniem mu lokalu otrzyma zatem od swojego pracodawcy nieodpłatne świadczenie, które, jak zaznacza firma, będzie stanowiło przychód ze stosunku pracy.
Spółka miała jednak wątpliwości, co w takiej sytuacji należy wliczyć do podstawy wymiaru składek – pełną wysokość czynszu najmu opłacanego przez firmę czy wysokość czynszu obowiązującego dla tego lokalu w danej spółdzielni mieszkaniowej.
Chciała też wiedzieć, czy w przepisach wewnątrzzakładowych (zarządzenie prezesa) może po prostu ustalić wysokość ekwiwalentu pieniężnego za udostępnienie pracownikowi wynajętego mieszkania. W swoim stanowisku stwierdziła, że jeżeli w przepisach o wynagrodzeniu wnioskodawca nie ustali wysokości ekwiwalentu pieniężnego z tego tytułu (mowa o udostępnieniu mieszkania), podstawę wymiaru składek będzie stanowił koszt czynszu administracyjnego w danej spółdzielni. Z kolei w przypadku sporządzenia przez firmę wewnątrzzakładowych przepisów (zarządzenia prezesa) w tym zakresie, należy w podstawie wymiaru składek uwzględnić ustaloną tak wysokość ekwiwalentu.
ZUS uznał stanowisko za nieprawidłowe. Przypomniał, że sposób postępowania w takich sytuacjach został określony w par. 3 rozporządzenia w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1949). Zgodnie z tym przepisem wartość pieniężną świadczeń w naturze ustala się w wysokości ekwiwalentu pieniężnego określonego w przepisach o wynagradzaniu. Jeżeli ich nie ma, to w sytuacji, gdy chodzi o udostępnienie lokalu mieszkalnego przepis ten wymienia wiele opcji. I tak dla lokali własnościowych (z wyłączeniem spółdzielczych) jest to wysokość czynszu określonego według zasad i stawek dla mieszkań komunalnych na danym terenie, a w miastach – w danej dzielnicy.
ZUS uznał, że w związku z udostępnieniem pracownikowi lokalu własnościowego wartość świadczenia niepieniężnego należy ustalić zgodnie z przywołanym przepisem. Kwota ta nie będzie jednak tożsama z czynszem administracyjnym, który pracodawca chciał przyjąć jako podstawę wymiaru. Zaznaczył także, że zarządzenia prezesa firmy ustalającego wysokości ekwiwalentu za wynajem pracownikowi mieszkania nie można uznać za przepis o wynagradzaniu w rozumieniu wskazanego rozporządzenia.
Decyzja ZUS z 17 października 2019 r. (sygn. WPI/200000/43/866/2019)