Spełnianie kryterium dochodowego oraz posiadanie orzeczenia potwierdzającego niezdolność do samodzielnej egzystencji to dwa podstawowe warunki otrzymania nowej formy wsparcia.
Od wtorku 1 października ZUS zacznie rozpatrywać wnioski o przyznanie świadczenia uzupełniającego, nazywanego potocznie 500+ dla osób niepełnosprawnych. W odróżnieniu od 500+ dla rodzin z dziećmi przysługującego na każdego potomka niezależnie od zarobków rodziców świadczenie dla dorosłych z dysfunkcjami zdrowotnymi będzie uzależnione od spełniania kryterium dochodowego.
Próg wyniesie 1600 zł i będą do niego wliczane świadczenia pieniężne finansowane ze środków publicznych, które otrzymuje niepełnosprawny – przede wszystkim emerytury i renty. Ale w kryterium będzie też uwzględniane samo świadczenie uzupełniające. Będzie to oznaczać, że pełną wysokość nowej formy wsparcia, czyli 500 zł miesięcznie, otrzymają osoby, których emerytura lub renta wynosi 1100 zł, lub takie, które nie uzyskują żadnych pieniędzy z budżetu państwa. Dla niepełnosprawnych z trochę wyższą emeryturą lub rentą świadczenie uzupełniające będzie wypłacane w obniżonej wysokości, tak aby kwoty razem nie przekraczały 1600 zł. Emeryci i renciści z wyższym świadczeniem nie będą w ogóle mieli przyznanego 500+.
Nie każdy niepełnosprawny będzie mógł liczyć na świadczenie uzupełniające, bo oprócz kryterium dochodowego trzeba też będzie spełnić drugi warunek –być osobą niezdolną do samodzielnej egzystencji. Musi to być potwierdzone odpowiednim orzeczeniem.
Problem w tym, że nie ma wśród nich orzeczeń wydawanych przez powiatowe zespoły, które posiada wiele osób. Oznacza to konieczność złożenia w ZUS dodatkowej dokumentacji dotyczącej stanu zdrowia. Pozwoli ona ustalić, czy dana osoba może być uznana za niezdolną do samodzielnej egzystencji i w związku z tym otrzyma wsparcie.
Ponieważ szacowana liczba beneficjentów świadczenia uzupełniającego wynosi ok. 850 tys., przez dwa pierwsze miesiące obowiązywania ustawy (październik i listopad) ZUS będzie miał więcej czasu na wydanie decyzji, czyli 60 dni zamiast standardowych 30 dni. Termin ten będzie liczony od dnia wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do ustalenia prawa do 500+.
Jednak nawet jeśli decyzja zostanie wydana w grudniu lub styczniu 2020 r., to świadczenia zostaną przyznane i wypłacone z wyrównaniem (choć nie wcześniej niż od października) – pod warunkiem że niepełnosprawny już w momencie składania wniosku spełniał wymogi do uzyskania świadczenia.
Podstawa prawna
Ustawa z 31 lipca 2019 r. o świadczeniu uzupełniającym dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji (Dz.U. poz. 1622)