Prowadzący firmy, którym ZUS przyznał prawo do zasiłku chorobowego, mogą skorzystać z obniżenia składek emerytalno-rentowych w czasie przebywania na zwolnieniu – orzekł wczoraj Trybunał Konstytucyjny.
TK uznał, że art. 18 ust. 10 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tj. Dz.U. z 2019 r. poz. 300) jest zgodny z ustawą zasadniczą w zakresie, w którym przewiduje, że uprawnienie do zmniejszenia najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe w przypadku niezdolności ubezpieczonego do pracy stosuje się tylko wtedy, gdy ubezpieczony z tytułu niezdolności do pracy spełnia nie tylko faktyczne, ale i normatywne warunki do przyznania zasiłku.
Powodem zajęcia się sprawą była skarga konstytucyjna przedsiębiorcy, który spóźnił się z opłaceniem dobrowolnej składki na ubezpieczenie chorobowe. Stracił tym samym prawo do zasiłku. Pech chciał, że właśnie w tym okresie (w grudniu 2013 r.) uległ wypadkowi. W efekcie od grudnia do stycznia 2014 r. był niezdolny do pracy, ale nie zawiesił działalności gospodarczej.
Mimo zaległości w płaceniu składek na dobrowolne ubezpieczenie chorobowe przedsiębiorca wystąpił o wypłatę zasiłku chorobowego. ZUS odmówił, a zainteresowany złożył wniosek o wypłatę zasiłku z tytułu wypadku w czasie wykonywania działalności gospodarczej. W kwietniu 2014 r. ZUS po raz drugi odmówił skarżącemu prawa do zasiłku chorobowego, ponieważ nie uznał go za wypadek przy prowadzeniu pozarolniczej działalności gospodarczej. Skarżący nie odwołał się od żadnej z tych decyzji.
Spór z ZUS zaczął się dopiero, kiedy zainteresowany chciał skorzystać z możliwości opłacenia obniżonych składek na ZUS za grudzień 2013 r. i styczeń 2014 r. Skarżący wywodził, że prawo do skorzystania z niższej daniny wynika z art. 18 ust. 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. ZUS uznał jednak, że w jego przypadku nie ma podstaw prawnych do zastosowania przepisów zmniejszających podstawę wymiaru składek. Taka możliwość jest tylko wówczas, gdy ubezpieczonemu przysługuje prawo o zasiłku chorobowego. A że skarżącemu odmówiono wypłaty takiego świadczenia, musi on zapłacić całą daninę i nie może skorzystać ze zmniejszenia.
Zainteresowany odwołał się do sądu, ale przegrał w obu instancjach. Także Sąd Najwyższy oddalił zażalenie na wyrok sądu apelacyjnego. Przedsiębiorca nie dał za wygraną i skierował do TK skargę kasacyjną. Uznał bowiem, że przepis będący podstawą do odmowy skorzystania przez niego z możliwości obniżenia składek w okresie, kiedy nie zarabiał, bo chorował, narusza jego konstytucyjne prawo do zabezpieczenia społecznego i zasadę równości.
TK uznał jednak, że ustawodawca miał prawo powiązać obniżenie składek emerytalnych i rentowych z prawem do zasiłku chorobowego.
– Uczestnicy postępowania, czyli marszałek sejmu i prokurator generalny, wyrazili stanowisko, że kwestionowany przepis nie narusza konstytucji. A rzecznik praw obywatelskich powiadomiony o skardze nie zgłosił swojego udziału w tej sprawie – podkreśliła Małgorzata Pyziak-Szafnicka, sędzia sprawozdawca TK.
14,2 mln osób opłaca składki chorobowe
1,27 mln osób prowadzących działalność gospodarczą opłaca dobrowolne składki chorobowe

orzecznictwo

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 3 lipca 2019 r. (sygn. akt SK 20/18).www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia