Chodzi o sytuację, gdy płatnik przez pomyłkę zgłosił zleceniobiorcę do ubezpieczenia chorobowego z nieprawidłową datą, co mogło spowodować pozbawienie go prawa do zasiłku. Taką osobę trzeba wtedy wyrejestrować, a następnie ponownie zarejestrować.
Błąd zleceniodawcy – płatnika może czasami zaważyć na uprawnieniach zleceniobiorcy – ubezpieczonego. Jeżeli płatnik nie zarejestrował go prawidłowo do ubezpieczeń, to w pewnych przypadkach będzie oznaczało, że nie otrzyma zasiłku chorobowego. Czy taki błąd można naprawić? W niektórych przypadkach, jak twierdzi ZUS w jednej ze spraw prowadzonych przez naszą kancelarię, będzie to możliwe.
W 2020 r. przedsiębiorcy zapłacą o 10 proc. wyższe składki na ZUS
W 2020 r. przedsiębiorcy zapłacą o 10 proc. wyższe składki na ZUS

Zobacz również

Przerwanie studiów to nie zakończenie

Spółka współpracowała na podstawie umów-zleceń ze studentem. W związku z przerwaniem studiów zleceniobiorca poinformował spółkę, że nie będzie miał już statusu studenta. W obecnym stanie prawnym obliguje to zleceniodawcę do zgłoszenia takiej osoby do ubezpieczeń społecznych z tytułu zawartej umowy-zlecenia i odprowadzanie od niej składek na ubezpieczenia społeczne. Dzieje się tak w sytuacji, gdy zleceniobiorca nie ma innego tytułu ubezpieczenia (jak w przypadku rzeczonego studenta), jest bezrobotnym lub np. osobą zatrudnioną w innej firmie na podstawie umowy o pracę lub umowy-zlecenia z wynagrodzeniem niższym niż minimalne wynagrodzenie za pracę wynoszące w 2019 r. 2250 zł brutto.
Po trzech miesiącach od dnia poinformowania spółki o wygaśnięciu statusu studenta zleceniobiorca zachorował i otrzymał zwolnienie lekarskie. ZUS przesłał mu jednak decyzję o odmowie prawa do zasiłku chorobowego ze względu na brak okresu wyczekiwania, który trwa w wypadku dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego 90 dni. Zleceniobiorca został pouczony o możliwości odwołania się od decyzji ZUS. W trakcie ustaleń przyczyn odmowy wypłaty zasiłku okazało się, że księgowa zatrudniona w spółce nie zgłosiła zleceniobiorcy do systemu ubezpieczeń społecznych w terminie 7 dni od daty, gdy poinformował zleceniodawcę o ustaniu statusu studenta, a ponad miesiąc później. Były student zaś nie ukończył studiów i nie obronił dyplomu, nie ma więc prawa do zasiłku chorobowego przysługującego od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego. Uprawnienie to dotyczy wyłącznie absolwentów szkół lub szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych. ZUS miał więc rację, odmawiając byłemu studentowi prawa do zasiłku chorobowego, ponieważ 90-dniowy okres wyczekiwania, który w tym wypadku będzie miał zastosowanie, jest liczony od dnia zgłoszenia zleceniobiorcy do ubezpieczeń społecznych. Nie miało znaczenia z perspektywy ZUS, kiedy zleceniobiorca poinformował zleceniodawcę o wygaśnięciu statusu studenta. Skoro zleceniodawca dokonał zgłoszenia miesiąc po otrzymaniu wiadomości od zleceniobiorcy, to od tego czasu liczony był 90-dniowy termin. W konsekwencji za okres pierwszego miesiąca choroby zleceniobiorca zamiast zasiłku otrzymał od ZUS decyzję odmawiającą jego wypłaty.

Korekta nie wchodzi w grę

Co może zrobić w tej sytuacji zleceniobiorca? Wszystko zależy od zleceniodawcy (płatnika). W pierwszej kolejności powinien on wyrejestrować ubezpieczonego z systemu ubezpieczeń społecznych od dnia objęcia ubezpieczeniem z nieprawidłowymi danymi. Można tego dokonać poprzez użycie formularza ZUS ZWUA. Następnie powinien ponownie zarejestrować ubezpieczonego do systemu z podaniem właściwej daty powstania obowiązku ubezpieczeniowego. Prawidłowe zgłoszenie nastąpi, gdy zleceniodawca złoży nowy formularz ZUS ZUA. Istotne jest to, że zmiany daty powstania obowiązku ubezpieczenia przy zmianie schematu podlegania ubezpieczeniom, tj. zgłoszenia do ubezpieczenia emerytalnego, rentowego, chorobowego, wypadkowego i zdrowotnego, podanych w dokumencie ZUS ZUA, dokonuje się poprzez wyrejestrowanie i ponowne zarejestrowanie osoby ubezpieczonej. Jest to więc inny sposób postępowania niż w przypadku pozostałych zmian dotyczących zgłoszeń do systemu, kiedy właściwe będzie dokonanie korekty wcześniejszych danych.
Po wprowadzeniu przez zleceniodawcę zmiany daty powstania obowiązku ubezpieczenia zleceniobiorca zostaje zarejestrowany do ubezpieczenia chorobowego za okres, w którym przebywał na zwolnieniu lekarskim. Przepisy ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa ani też ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawy systemowej) nie wskazują wprost, czy w związku z tym zleceniobiorcy przysługuje za ten czas zanegowane wcześniej prawo do zasiłku chorobowego. Mimo to zleceniobiorca może się jednak ubiegać o niewypłacony zasiłek.

Zmiana decyzji

W opisanej sytuacji art. 83a ustawy systemowej umożliwia na wniosek osoby zainteresowanej lub z urzędu ponowne ustalenie prawa lub zobowiązania stwierdzonego decyzją ostateczną ZUS (np. gdy zleceniobiorca nie odwołuje się od decyzji o odmowie prawa do zasiłku chorobowego, przez co staje się ona prawomocna), jeżeli po uprawomocnieniu się decyzji zostaną przedłożone nowe dowody lub ujawnione okoliczności istniejące przed wydaniem decyzji, które mają wpływ na to prawo lub zobowiązanie. Decyzje ostateczne ZUS, od których nie zostało wniesione odwołanie do właściwego sądu, mogą być przez ZUS z urzędu uchylone, zmienione lub unieważnione na zasadach określonych w przepisach kodeksu postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.).
Ujawnienie istotnych dla sprawy okoliczności ‒ jak podleganie ubezpieczeniom społecznym w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim ‒ które istniały w dniu wydania decyzji i nie były znane organowi wydającemu decyzję, stanowi według art. 145 k.p.a. jedną z podstaw wznowienia postępowania. ZUS przeprowadzi wówczas postępowanie co do przyczyn wznowienia oraz co do istoty sprawy i na podstawie art. 151 par. 1 k.p.a. wyda nową decyzję. Jeśli stwierdzi istnienie podstaw do uchylenia pierwotnej decyzji, to uchyli ją i w nowej decyzji rozstrzygającej o istocie sprawy przyzna zleceniobiorcy prawo do zasiłku chorobowego.
Postępowanie przeprowadza się ponownie, aby stwierdzić, czy ujawnione fakty są na tyle znaczące, że spowodują zmianę dotychczas poczynionych przez ZUS ustaleń i rozstrzygną o uprawnieniu ubezpieczonego według stanu faktycznego z chwili, gdy wydawana była decyzja podlegająca weryfikacji. Istotne jest, aby zleceniobiorca dokładnie opisał cały przebieg powstałej sytuacji prawnej i wskazał, że okoliczność podlegania przez niego ubezpieczeniu istniała już w czasie wydawania decyzji, ale z uwagi na błąd zgłoszenia do systemu leżący po stronie zleceniodawcy nie była objęta materiałem sprawy.
WAŻNE Absolwent studiów nabywa prawa do zasiłku chorobowego od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego, jeśli został zarejestrowany do ubezpieczeń w ciągu 90 dni od zakończenia studiów.
Podstawa prawna
Art. 145 i art. 151 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2096 ze zm.).
Art. 83a ustawy z 13 października 1999 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 300 ze zm.).