Nie możesz iść do pracy, bo opiekujesz się chorym dzieckiem? Pamiętaj, że przysługuje ci zasiłek opiekuńczy. Jaka jest jego wysokość? Komu przysługuje? Kto go wypłaca? Odpowiedzi na wszystkie te pytania znajdziesz w poniższym tekście.

Czym jest zasiłek opiekuńczy?

Zasiłek opiekuńczy to specjalny rodzaj świadczenia określonego w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, które jest wypłacane przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jeżeli ubezpieczona osoba nie może podjąć się wykonywania swoich pracowniczych obowiązków, ponieważ musi sprawować opiekę nad:

  • zdrowym dzieckiem do ukończenia lat 8 - w określonych sytuacjach,
  • chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat,
  • chorym dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności,
  • innym chorym członkiem rodziny.
Ważne: Prawo do zasiłku opiekuńczego, w odróżnieniu od zasiłku chorobowego, przysługuje ubezpieczonym bez okresu wyczekiwania.

Istotnym jest, że zasiłek opiekuńczy przysługuje tylko w razie sprawowania osobistej opieki. Nie można zatem tego obowiązku scedować na inną osobę, w tym innego członka rodziny.

Opieka nad dzieckiem do 8 lat

Sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem do lat 8 wymaga spełnienia dodatkowych przesłanek opisanych w ustawie. Wystąpią one w jednym z poniższych przypadków:

  • nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą, o której mowa w art. 50 ustawy z 4.02.2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, lub dziennego opiekuna, sprawujących opiekę nad dzieckiem,
  • porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,
  • pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne.

Ponadto za dzieci, nad którymi sprawowana jest opieka, uważa się:

  • dziecko ubezpieczonego,
  • dziecko małżonka ubezpieczonego,
  • dziecko przysposobione,
  • dziecko obce przyjęte na wychowanie i utrzymanie.

Opieka nad dzieckiem chorym do 14 lat

Drugą sytuacją uprawniającą do skorzystania z zasiłku opiekuńczego jest sprawowanie opieki nad dzieckiem chorym w wieku do 14 lat. Konieczny jest do spełnienia tylko jeden warunek – by dziecko było chore.

Opieka nad dzieckiem chorym legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności

Ponadto orzeczenie to powinno zawierać wskazania:

  • konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji;
  • konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia 18 lat.

Opieka nad innym chorym członkiem rodziny

Kolejną sytuacją uprawniającą do skorzystania z zasiłku opiekuńczego jest sprawowanie opieki nad chorym członkiem rodziny. Do kręgu tego zalicza się:

  • małżonka,
  • rodziców,
  • rodzica dziecka,
  • ojczyma,
  • macochę,
  • teściów,
  • dziadków,
  • wnuki,
  • rodzeństwo,
  • dzieci w wieku ponad 14 lat.

Zasiłek opiekuńczy przysługuje w takiej sytuacji pod warunkiem, że osoby te pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki.

Wysokość zasiłku

Zasiłek opiekuńczy wypłacany jest wysokości 80% podstawy wymiaru zasiłku. Podstawa wymiaru zasiłku to przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika wypłacone za okres dwunastu miesięcy poprzedzających powstanie niezdolności do pracy.

Okres zasiłkowy

  • Okres przysługiwania zasiłku opiekuńczego został uzależniony od tego, nad kim ubezpieczony sprawuje opiekę. Zasiłek ten przysługuje maksymalnie: za 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka jest sprawowana nad zdrowym dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat lub chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat,
  • za 30 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka sprawowana jest nad chorym, niepełnosprawnym dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności,
  • za 14 dni w roku kalendarzowym, jeżeli opieka jest sprawowana nad innym chorym członkiem rodziny.

Kto go wypłaca?

Zasiłek opiekuńczy jest jednym ze świadczeń wypłacanych z ubezpieczenia chorobowego. W całości zasiłek opiekuńczy finansowany jest z funduszu ubezpieczeń społecznych, nawet gdy wypłaca go pracodawca.