Osoby pobierające emerytury matczyne muszą zawiadomić organ rentowy o dodatkowych przychodach. Inaczej nie tylko będą musiały zwrócić świadczenie, ale także zapłacić odsetki.
Emerytury matczyne nadal budzą wiele wątpliwości. Wiceminister pracy Marcin Zieleniecki w odpowiedzi na interpelację (znak: K8INT31139) posłanki Anny Elżbiety Sobeckiej (PiS) wskazał, że emerytury matczyne są przyznane na podstawie ustawy o rodzicielskim świadczeniu uzupełniającym (Dz.U. z 2019 r. poz. 303). Ich celem jest zapewnienie minimalnego dochodu osobom, które by wychowywać dzieci w rodzinach wielodzietnych, nie podjęły zatrudnienia (często z przyczyn niezależnych od siebie) lub z niego zrezygnowały, i z tego powodu nie nabyły prawa do emerytury.
Jest to świadczenie nieskładkowe (pozaubezpieczeniowe) o specjalnym charakterze, finansowane z budżetu państwa. Jego celem jest zabezpieczenie sytuacji dochodowej osób, które poświęciły się wychowaniu co najmniej czworga dzieci i z tego powodu nie mają własnych źródeł dochodu.
Świadczenie to ma charakter pomocy społecznej i nie jest emeryturą. Jego przyznanie jest uzależnione od braku niezbędnych środków utrzymania. Stąd też zawsze wnikliwie badana jest sytuacja dochodowa osoby ubiegającej się o przyznanie tego świadczenia, choć nie jest ona jedynym kryterium przesądzającym o jego przyznaniu. Uznaje się, że wnioskodawca może się utrzymać, gdy ma środki w wysokości co najmniej najniższej emerytury.
Kwoty tej nie należy jednak traktować jak bezwzględnego wskaźnika, od którego zależy przyznanie rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego. W każdym rozpatrywanym przypadku decyzja jest podejmowana indywidualnie. Każdy uzyskiwany dochód i świadczenie pieniężne otrzymywane przez osobę ubiegającą się o rodzicielskie świadczenie uzupełniające mają znaczenie dla oceny, czy ma ona niezbędne środki utrzymania. Ocena spełnienia ustawowych przesłanek oraz przyznanie świadczenia dokonywane jest przez prezesa ZUS lub prezesa KRUS.
Wiceminister Zieleniecki podkreśla, że rodzicielskie świadczenie uzupełniające przyznawane jest na czas nieokreślony. Jeśli ustaną okoliczności będące podstawą jego przyznania, prawo do niego również ustaje i organ rentowy wstrzymuje jego wypłatę.
Osoba, której przyznano prawo do emerytury matczynej, jest zobowiązana do informowania organu wypłacającego świadczenie o wszelkich zmianach mających wpływ na prawo do niego lub jego wysokość, w tym również o fakcie uzyskania dochodu.
Wśród dochodów mających wpływ na prawo do emerytury matczynej są m.in. dochody z pracy i prowadzonej działalności gospodarczej, renty wypłacone osobom represjonowanym i członkom ich rodzin, emerytury i renty zagraniczne i należności pieniężne z tytułu wynajmu pokoi gościnnych na wsi.
Osoba, która nienależnie pobrała świadczenie, będzie zobligowana do jego zwrotu. Od pobranych kwot będą naliczane odsetki ustawowe za opóźnienie.
Na prawo do matczynej emerytury mają wpływ m.in. dochody z pracy, najmu i renty