Jeśli firma nie wyda zatrudnionemu świadectwa pracy, to może on żądać zobowiązania jej do tego przez sąd.
W przypadku gdy pracodawca już nie istnieje lub gdy wytoczenie powództwa byłoby niemożliwe z innych przyczyn (np. z powodu faktycznego porzucenia działalności przez przedsiębiorcę bez jej formalnego zakończenia), pracownik ma prawo żądać ustalenia uprawnienia do otrzymania świadectwa przed sądem.
Takie zmiany przewiduje najnowsza wersja prezydenckiego projektu nowelizacji kodeksu pracy. Na ostatnim posiedzeniu Sejmu poprawki do niego wprowadziła sejmowa komisja nadzwyczajna ds. zmian w kodyfikacjach (w uzgodnieniu z Kancelarią Prezydenta RP i resortami sprawiedliwości oraz rodziny, pracy i polityki społecznej).
W trakcie wcześniejszych prac nad prezydenckimi propozycjami najwięcej wątpliwości budziły zmiany dotyczące świadectw pracy. Poprzednia wersja projektu zakładała, że sądy miałyby wydawać orzeczenia zastępujące świadectwa pracy (w sytuacjach gdy pracownicy nie mogą ich uzyskać od pracodawcy). Zdaniem przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości (MS) zmiana ta wywołałaby niepożądane skutki. Wskazywali je w trakcie wcześniejszych posiedzeń podkomisji ds. nowelizacji kodeksu pracy.
– Żądanie wydania świadectwa pracy nie jest roszczeniem, więc nie podlega zasadom przedawnienia. Termin występowania z takimi żądaniami byłby więc nieograniczony. Zatem praktycznie każdy emeryt w Polsce, któremu brakuje świadectwa pracy za dany okres zatrudnienia, byłby uprawniony do żądania wydania orzeczenia zastępującego ten dokument – wskazywał sędzia Paweł Mroczkowski, dyrektor departamentu legislacyjnego prawa cywilnego w MS.
Tym samym wiele osób mogłoby w ten sposób podejmować próby podwyższania swoich świadczeń (a sądy miałyby problemy z ich rozpatrywaniem). Ostatecznie projekt przewiduje, że z żądaniem zobowiązania pracodawcy do wydania świadectwa lub ustalenia uprawnienia do otrzymania takiego dokumentu można wystąpić tylko przed upływem przedawnienia (w stosunkach pracy – co do zasady – następuje ono trzy lata od momentu, gdy roszczenie stało się wymagalne). W przypadku obu wymienionych żądań sąd będzie musiał ustalić co najmniej okres i rodzaj wykonywanych obowiązków, wymiar czasu pracy, zajmowane stanowiska oraz tryb rozwiązania albo okoliczności wygaśnięcia stosunku pracy (gdy określenie tego ostatniego będzie niemożliwe, sąd ma wskazać, że rozwiązanie umowy nastąpiło za wypowiedzeniem dokonanym przez pracodawcę). Prawomocny wyrok w sprawie zobowiązania pracodawcy do wydania świadectwa lub postanowienie ustalające uprawnienie do otrzymania świadectwa będą zastępowały ten dokument.
– Przepisy skonsultowane z resortami sprawiedliwości i pracy są moim zdaniem optymalne. Przewidują mechanizm, który zabezpieczy osoby pozostawiane bez świadectw pracy – podkreślił Andrzej Dera, sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP.
Etap legislacyjny
Projekt skierowany do II czytania
