Podobnie jak w ostatnich latach podwyżka będzie procentowo-kwotowa. W tym roku jednak otrzymujący minimalne świadczenia nie mogą się spodziewać, że dostaną dużo więcej niż inni
Jak co roku w marcu świadczenia emerytów i rencistów są waloryzowane. Waloryzacja polega na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez specjalny wskaźnik, który jest uzależniony od aktualnej sytuacji gospodarczej w kraju, a dokładniej inflacji oraz przeciętnego wynagrodzenia. Niezależnie od wysokości wskaźnika ustawa o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych gwarantuje, że kwota świadczenia nie może ulec obniżeniu. Operacja obejmuje emerytury i renty przyznane przed terminem waloryzacji, pod uwagę brana jest kwota świadczenia przysługująca ostatniego dnia lutego danego roku.
Zmiana wysokości emerytur i rent w ramach waloryzacji następuje z urzędu, a jeżeli wypłata świadczenia była wstrzymana ‒ po jej wznowieniu, z uwzględnieniem wszystkich kolejnych waloryzacji i waloryzacji dodatkowych przypadających w okresie wstrzymania wypłaty. Oznacza to, że nie trzeba składać wniosku o podwyższenie świadczenia, ZUS wyda decyzję bez tego. Trzeba jednak pamiętać, że decyzje dotyczące waloryzacji emerytur i rent są specyficzne. Z uwagi na konieczność wydania kilku ich milionów jednocześnie sporządzane są z wykorzystaniem systemu teleinformatycznego i w przeciwieństwie do innych orzeczeń zamiast podpisu zawierają nadruk imienia i nazwiska wraz ze stanowiskiem służbowym osoby upoważnionej do ich wydania.
W 2019 r. waloryzacja polega na podwyższeniu kwoty świadczenia wskaźnikiem waloryzacji wynoszącym 102,86 proc., nie mniej jednak niż o 70 zł. Waloryzacja podstawy wymiaru świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych polega na pomnożeniu tej podstawy przez wskaźnik stanowiący iloraz zwaloryzowanej kwoty świadczenia z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych i kwoty tego świadczenia ustalonej na dzień poprzedzający termin waloryzacji. [przykłady 1 i 2]
Podobnie jak w ubiegłym roku, odmienne zasady będą obowiązywały przy świadczeniach najniższych, a więc otrzymywanych w wysokości gwarantowanej ustawą o emeryturach i rentach z FUS. Na mocy ustawy waloryzacyjnej od marca 2019 r. ulegają one zwiększeniu do określonych kwot. W przypadku emerytury, renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy i renty rodzinnej świadczenia te zostają podwyższone z 1029,80 zł do 1100 zł. Z kolei minimalna renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy będzie zwiększona z 772,35 zł do 825 zł. Jak widać, minimalne świadczenia nie wzrosły więcej niż o 70 zł – gwarantowaną kwotę w przypadku innych świadczeń. W poprzednich latach zdarzało się, że minimalne świadczenia były zwiększane o wyższe kwoty niż te gwarantowane dla pobierających pozostałe świadczenia. W tym roku jednak ustawodawca nie zdecydował się na taki krok.
Istnieje także grupa świadczeniobiorców, którzy pobierają świadczenia w wysokości niższej niż minimalne. Będzie tak, gdy kwota zgromadzonych składek i kapitału początkowego była bardzo niska, a jednocześnie staż ubezpieczeniowy był niższy niż 20 lat (kobiety) i 25 lat (mężczyźni). W takim przypadku świadczenie jest wypłacane w wysokości faktycznej. Takie świadczenie nie jest objęte coroczną podwyżką przewidzianą dla minimalnych gwarantowanych świadczeń. [przykład 3]
Z kolei w przypadku renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy i renty inwalidzkiej III grupy kwota minimalnej waloryzacji wynosi nie 70 zł, a 52,50 zł. Z kolei emerytura częściowa zostanie podwyższona o nie mniej niż 35 zł. [przykład 4]

przykład 1

Gwarantowany wzrost
Pani Teresa pobiera emeryturę w wysokości 1500 zł. Gdyby wziąć pod uwagę jedynie wskaźnik waloryzacji, wysokość emerytury pani Teresy wzrosłaby do 1542,90 zł. Ustawa waloryzacyjna gwarantuje jednak podwyżkę wynoszącą co najmniej 70 zł. Wysokość świadczenia pani Teresy wzrośnie więc do kwoty 1570 zł.

przykład 2

Korzystniej procentowo
Pan Janusz pobiera emeryturę w wysokości 2600 zł. Po pomnożeniu tej kwoty przez wskaźnik waloryzacyjny otrzymujemy kwotę 2674,36 zł. Podwyżka jest więc wyższa niż gwarantowane ustawą 70 zł.

przykład 3

Tylko przez wskaźnik
Pani Irena pobiera emeryturę w wysokości 750 zł. Udowodniła jedynie 17 lat stażu ubezpieczeniowego, dlatego jej świadczenie nie zostało podwyższone do kwoty minimalnej.
Aby obliczyć wysokość emerytury pani Ireny po waloryzacji, należy pomnożyć 750 zł przez wskaźnik waloryzacji, co daje kwotę 772,45 zł.

przykład 4

Na innych zasadach
Pan Tomasz otrzymuje rentę z tytułu częściowej niezdolności do pracy w wysokości 900 zł. Po zastosowaniu wskaźnika waloryzacyjnego wysokość renty wynosiłaby 925,74 zł. Jednak podwyżka musi wynosić co najmniej 52,50 zł. Renta pana Tomasza wzrośnie więc do 952,50 zł.
©℗
Ciekawa sytuacja występuje, gdy świadczeniobiorca wraz z emeryturą z FUS pobiera także emeryturę kapitałową. Przypomnijmy, że to drugie świadczenie może przysługiwać kobietom urodzonym po 1948 r., które spełniły kilka warunków – w tym przede wszystkim należały do OFE. Emerytura ta jest wypłacana wraz z emeryturą z ZUS. W takim przypadku oba rodzaje świadczeń podwyższa się proporcjonalnie, ale gwarantowaną kwotę 70 zł ustala się proporcjonalnie do wysokości tych świadczeń.
Trzeba pamiętać, że ulegają także zmianie kwoty maksymalnych zmniejszeń emerytur i rent oraz kwoty emerytur i rent wolne od egzekucji i potrąceń. Podlegają one od 1 marca 2019 r. podwyższeniu przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji. [tabela]
Tabela. Kwota minimalnego świadczenia ©℗
2018 r. 2019 r. Świadczenie
1029,80 zł 1100 zł emerytura
renta z tytułu całkowitej niezdolności do pracy
renta rodzinna
772,35 zł 825 zł renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy
102,86 proc. tyle wynosi w 2019 r. wskaźnik waloryzacji rent i emerytur
Kto dostanie więcej
Waloryzacja obejmie:
• świadczenia z ubezpieczenia emerytalno-rentowego z ubezpieczenia rolników,
• świadczenia z ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin,
• świadczenia oraz miesięczne kwoty wynikające z ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin,
• świadczenia z ubezpieczenia emerytalno-rentowego z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
• renty wypadkowe,
• świadczenia przedemerytalne i zasiłki przedemerytalne,
• okresowe emerytury kapitałowe,
• emerytury pomostowe,
• nauczycielskie świadczenia kompensacyjne,
• okresowe emerytury rolnicze. ©℗
©℗
Podstawa prawna
Ustawa z 14 grudnia 2018 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2019 r. poz. 39).