Za okres choroby trwającej od 21 stycznia przysługuje zasiłek chorobowy, przy czym w wysokości 70 proc. tylko za dwa ostatnie dni zwolnienia – tj. od 9 do 10 lutego.
Za czas nieświadczenia pracy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia tylko wówczas, gdy przepisy prawa pracy tak stanowią. Kodeks pracy w art. 92 par. 1 pkt 1 przewiduje dla pracownika prawo do wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną. Wynagrodzenie chorobowe przysługuje za czas tej niezdolności trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego, a w przypadku pracownika, który ukończył 50. rok życia – trwającej łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego. Pracownikowi, który ukończył 50. rok życia, prawo do krótszego, bo tylko 14-dniowego okresu wypłaty wynagrodzenia, przysługuje począwszy od następnego roku kalendarzowego po roku, w którym ukończył 50. rok życia.
Okres 33 dni lub odpowiednio 14 dni niezdolności do pracy ustala się, sumując poszczególne okresy niezdolności do pracy w roku kalendarzowym, nawet jeśli między nimi występują przerwy i jeśli pracownik w danym roku kalendarzowym był zatrudniony u więcej niż jednego pracodawcy. Oznacza to, że jeżeli w ciągu roku kalendarzowego pracownik podejmie dodatkowe zatrudnienie, do okresu 33 dni (14 dni) płatnej niezdolności do pracy wliczone zostają również okresy wypłaty tego wynagrodzenia przed podjęciem dodatkowego zatrudnienia.
Do wskazanych limitowanych okresów (33 lub 14 dni) wlicza się okresy niezdolności do pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie, oraz te, za które pracownik nie ma prawa do wynagrodzenia z przyczyn określonych w art. 14–17 ustawy zasiłkowej (m.in. z powodu podjęcia pracy zarobkowej w okresie trwania niezdolności, gdy niezdolność powstała w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia).
Gdy łącznie w roku kalendarzowym pracownik choruje dłużej, a więc okres 33 lub 14 dni zostaje przekroczony, ubezpieczony nabywa prawo do zasiłku chorobowego finansowanego ze środków Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – tj. począwszy od 34. dnia lub 15. dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym.
Są trzy stawki miesięcznego zasiłku – w zależności od tego, czym niezdolność została spowodowana lub na jakie okresy przypada. [tabela]
Jakie stawki zasiłku ©℗
| Wysokość zasiłku | Przyczyna niezdolności | |||
| 70 proc. | za okres pobytu w szpitalu | |||
| 100 proc. | niezdolność do pracy: • przypada na okres ciąży • powstała wskutek wypadku w drodze do pracy lub z pracy • powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek tkanek i narządów lub poddania się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów | |||
| 80 proc. | w pozostałych przypadkach | |||
Warto zaznaczyć, że wysokość wynagrodzenia chorobowego przedstawia się analogicznie, z tym wyjątkiem, że za okres pobytu w szpitalu wynosi 80 proc., chyba że chodzi o niezdolność, za którą przysługuje 100-proc. stawka.
Niżej płatny, ale z wyjątkiem
Miesięczny zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu wynosi co do zasady 70 proc. podstawy wymiaru. Wyjątek dotyczy pracowników w wieku 50+. Od 15. do 33. dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym w przypadku pracownika, który ukończył 50. rok życia, miesięczny zasiłek chorobowy wynosi bowiem 80 proc. podstawy wymiaru (art. 11 ust. 1b ustawy zasiłkowej). Okres, za który pracownikowi przysługuje wyższa wysokość zasiłku chorobowego w związku z pobytem w szpitalu, jest liczony począwszy od pierwszego dnia niezdolności do pracy przypadającej po okresie 14 dni wypłaty przez pracodawcę wynagrodzenia za czas choroby. Wyższa wysokość zasiłku chorobowego ma zastosowanie do niezdolności do pracy z powodu choroby przypadającej po roku kalendarzowym, w którym pracownik ukończył 50 lat. [przykłady 1, 2]
przykład 1
70 procent
Pracownik przebywał w szpitalu w okresie od 16 stycznia do 28 lutego. Ze względu na to, że 50 lat skończył 10 stycznia tego roku, obowiązuje go 33-dniowy okres płatny wynagrodzeniem chorobowym. Przysługuje ono do 17 lutego, a za okres od 18 do 28 lutego zasiłek chorobowy w wysokości 70 proc. podstawy wymiaru zasiłku.
przykład 2
Różne podstawy
52-letnia pracownica okazała zaświadczenia lekarskie ZUS ZLA, które obejmuje następujące okresy:
- od 30 stycznia do 28 lutego, w tym w okresie od 30 stycznia do 20 lutego pobyt w szpitalu,
- od 1 do 10 marca – okres pobytu w szpitalu .
Za okres od 30 stycznia do 12 lutego (14 dni) pracownica ma prawo do wynagrodzenia za czas choroby. Za dalszy okres niezdolności do pracy ma zaś prawo do zasiłku chorobowego:
- za okres pobytu w szpitalu od 13 do 20 lutego – w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru,
- za okres od 21 do 28 lutego – zasiłek 80 proc.,
- za okres pobytu w szpitalu od 1 do 3 marca – w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru,
- za okres od 4 do 10 marca – zasiłek 70 proc.
Przy ustalaniu okresu od 15. do 33. dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym, za który przysługuje wyższa, 80-proc. wysokość zasiłku chorobowego w związku z pobytem w szpitalu, powinny być:
1) uwzględniane okresy orzeczonej niezdolności do pracy, za które pracownik otrzymał wynagrodzenie za czas choroby, zgodnie z art. 92 kodeksu pracy, oraz zasiłek chorobowy, a także okresy, za które pracownik nie ma prawa do obu tych rodzajów świadczeń z przyczyn określonych w art. 14–17 ustawy zasiłkowej,
2) nieuwzględniane okresy niezdol ności do pracy z powodu choroby spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową, za który zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego przysługuje w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru. [przykłady 3, 4]
PRZYKŁAD 3
30-dniowy okres wyczekiwania
Pracownica w wieku 52 lat została zatrudniona 1 lutego. Ostatnio pracowała na umowę zlecenia, która wygasła 31 grudnia, i z tej umowy nie podlegała ubezpieczeniu chorobowemu. Wcześniej prowadziła przez wiele lat działalność gospodarczą i ma za sobą okresy dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, a staż ubezpieczenia obowiązkowego, m.in. ze względu na urlopy wychowawcze, jest krótszy niż 10 lat. Obowiązuje ją więc 30-dniowy okres wyczekiwania z tytułu umowy o pracę. Zachorowała 15 lutego i przebywa w szpitalu do końca marca. Za okres od 15 lutego do 2 marca pracownica nie ma prawa do wynagrodzenia za czas choroby i okresu tego pracodawca nie wlicza do 14 dni, po upływie których pracownica nabędzie prawo do zasiłku chorobowego. Za okres od 3 do 16 marca (14 dni) kobiecie przysługuje wynagrodzenie za czas choroby. Natomiast za okres od 17 do 31 marca ma ona prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru. Gdyby dalej chorowała i pobyt w szpitalu uległby przedłużeniu, zasiłek w wysokości 70 proc. podstawy wymiaru przysługiwałby jej od 34. dnia.
przykład 4
Po wypadku
Pracownik w wieku 55 lat miał wypadek przy pracy, na skutek którego był niezdolny do pracy przez 35 dni, tj. od 25 stycznia do 28 lutego. Urazy wymagały leczenia szpitalnego. Za cały ten okres przysługuje mu zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru. Ponownie pracownik trafił do szpitala na okres od 20 marca do 26 kwietnia (38 dni), ale niezdolność ta nie była następstwem wcześniejszego wypadku przy pracy. Od 20 marca, czyli od pierwszego dnia niezdolności niezwiązanej z wypadkiem przy pracy, liczony jest tu okres 14 dni, przez który pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas choroby. Wynagrodzenie będzie pobierane do 2 kwietnia, a od 3 kwietnia do 21 kwietnia (19 dni) – zasiłek chorobowy w wysokości 80 proc. podstawy wymiaru. Natomiast za okres od 22 do 26 kwietnia pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 70 proc. podstawy wymiaru.
Jeżeli zachodzą okoliczności uprawniające do zasiłku chorobowego w wysokości 100 proc. (np. niezdolność przypadająca w czasie ciąży) podstawy wymiaru, zasiłek w tej wysokości przysługuje także za okres pobytu w szpitalu.
Ile do wypłaty
Pracownik, o którym mowa w pytaniu, chorował od 3 do 16 stycznia, tj. łącznie 14 dni, za które przysługuje mu wynagrodzenie chorobowe w wysokości 80 proc. Kolejna niezdolność wystąpiła od 21 stycznia i potrwa do 10 lutego. Za cały ten okres przysługuje zasiłek chorobowy, z tym że za okres od 21 stycznia do 8 lutego w wysokości 80 proc., gdyż okres ten przypada między 15. a 33. dniem niezdolności i pobytu w szpitalu. Za ostatnie dwa dni będzie przysługiwał już niższy zasiłek, tj. 70 proc. podstawy wymiaru.
Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego ubezpieczonemu będącemu pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jednak w przypadku omawianego pracownika od 1 stycznia 2019 r. miała miejsce zmiana wymiaru czasu pracy z połowy etatu na 3/4. W takim razie zastosowanie będzie miał art. 40 ustawy zasiłkowej. Gdy dochodzi do zmiany umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy polegający na zmianie wymiaru czasu pracy, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy, jeżeli zmiana ta nastąpiła w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy lub w miesiącach poprzedzających (którymś z tych 12). Oznacza to, że podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego, a potem zasiłku będzie stanowiła kwota wynagrodzenia dla nowego wymiaru, tj. uzupełnione do pełnej stawki 1800 zł wynagrodzenie za styczeń, po odliczeniu części składkowej 13,71 proc., czyli 1553,22 zł.
Wynagrodzenie chorobowe za 14 dni stycznia:
1553,22 zł : 30 = 51,77 zł x 80 proc. = 41,42 zł x 14 dni = 579,88 zł
Zasiłek chorobowy 80 proc. za 19 dni, tj. od 21 stycznia do 8 lutego:
41,42 zł x 19 dni = 786,98 zł
Zasiłek chorobowy 70 proc. za ostatnie dwa dni zwolnienia w lutym:
51,77 zł x 70 proc. = 36,24 zł x 2 dni = 72,48 zł.
Podstawa prawna
Art. 4, art. 11, art. 36, art. 40 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1368 ze zm.).
problem
Zatrudniony (w wieku 52 lat) na 3/4 etatu dostarczył zwolnienie lekarskie na okres od 3 do 16 stycznia. Kolejne od 21 stycznia do 10 lutego. Od 21 stycznia przebywa w szpitalu. Jaką wysokość świadczeń chorobowych naliczyć, szczególnie za okres w szpitalu? Wynagrodzenie pracownika wynosi od 1 stycznia 2019 r. 1800 zł. Do końca 2018 r. był zatrudniony na 1/2 etatu z wynagrodzeniem 1000 zł oraz premią zmienną miesięczną od 10 do 20 proc. zasadniczego.
