W listopadzie zeszłego roku do oddziału ZUS w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy o wydanie indywidualnej interpretacji dotyczącej obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne za pracowników oraz zleceniodawców będących obywatelami Ukrainy.
Firma zatrudniała (i planowała przyjąć kolejne osoby) do wykonywania uboju, rozbioru i pakowania mięsa, na podstawie umów o pracę oraz zlecenia. W ocenie pytającego takie osoby nie muszą płacić składek do ZUS, nie posiadają bowiem zezwolenia na pobyt stały, a jedynie wizy na czas określony bądź karty tymczasowego pobytu. Tym samym powinny skorzystać ze zwolnienia wynikającego z art. 5 ust. 2 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U z 2017 r. poz. 1778 ze zm.). Zgodnie z tym przepisem nie ma obowiązku opłacania daniny na rzecz ZUS za obywateli państw obcych, których pobyt na terenie Polski nie ma charakteru stałego i którzy są zatrudnieni w obcych przedstawicielstwach dyplomatycznych, urzędach konsularnych, misjach, misjach specjalnych lub instytucjach międzynarodowych. Przedsiębiorca powołał się na wyrok Sądu Najwyższego z 16 czerwca 2011 r. (sygn. akt III UK 215/10). Sędziowie uznali, że takie przepisy mają zastosowanie do wszystkich osób, których pobyt na terenie naszego kraju nie ma charakteru stałego.
ZUS jednak zakwestionował taki sposób interpretacji przepisów. Podkreślił, że zgodnie z art. 6 ustawy systemowej obowiązkowym ubezpieczeniom podlegają osoby wykonujące pracę na terenie Polski. Co więcej, przepisy tejże ustawy nie uzależniają objęcia ubezpieczeniami od posiadanego obywatelstwa, miejsca zamieszkania czy pobytu. Nie ma także znaczenia, przez jaki czas praca będzie wykonywana. Istotne jest zawarcie umowy o pracę lub umowy-zlecenia z polskim przedsiębiorcą. Jednocześnie ZUS wskazał, że 1 stycznia 2014 r. weszła w życie umowa między Polską a Ukrainą z 18 maja 2012 r. o zabezpieczeniu społecznym. Zapewnia ona unikanie podwójnego opłacania składek lub braku ubezpieczenia. ZUS podkreślił, że zgodnie z nią pracownik lub zleceniobiorca podlega ubezpieczeniu w miejscu wykonywania pracy i w żadnym zapisie nie uzasadnia i nie przewiduje możliwości niepodlegania w nim ubezpieczeniom.
Podstawa prawna
Decyzja nr WPI /200000/43/1267/2018 oddziału ZUS w Lublinie z 12 grudnia 2018 r.