Ministerstwo Rodziny rezygnuje z propozycji wprowadzania nowego typu placówek dla autystów. Przekonuje, że mogą oni uzyskać pomoc w domach o innych profilach.
Tak wynika z nowej wersji projektu nowelizacji rozporządzenia z 9 grudnia 2010 r. w sprawie środowiskowych domów samopomocy (Dz.U. poz. 1586 ze zm.), który trafił do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. ŚDS są placówkami dla osób z zaburzeniami psychicznymi, które potrzebują wsparcia służącego zwiększaniu ich zaradności, samodzielności oraz integracji społecznej. Są prowadzone przez samorządy oraz organizacje pozarządowe, ale finansowane z dotacji pochodzącej z budżetu państwa. Obecnie przepisy rozporządzenia przewidują trzy typy domów: A – dla osób przewlekle psychicznie chorych, B – dla upośledzonych umysłowo oraz C – wykazujących inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych. Przekazany do konsultacji w lipcu br. projekt zakładał dodanie jeszcze jednego typu placówki, D – dla osób ze spektrum autyzmu. Okazuje się jednak, że Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS) usunęło tę zmianę z nowelizacji.
– To bardzo przykra i szokująca wręcz informacja. Rodzice od dawna walczyli o wprowadzenie ŚDS typu D, bo skoro są specjalistyczne szkoły dla dzieci z autyzmem, to dlaczego nie mogą powstawać domy, w których będą miały zapewnione wsparcie w dorosłym życiu. I kiedy wydawało się, że jesteśmy już tak blisko, to dowiadujemy się, że nasze wysiłki były daremne – mówi Monika Cycling z Fundacji Toto Animo.
Decyzja resortu jest o tyle zaskakująca, że powstawanie środowiskowych domów typu D jest jednym z elementów rządowego programu „Za życiem”. Co więcej, w pierwotnej wersji projektu ministerstwo samo uzasadniało tę propozycję tym, że osoby z autyzmem ze względu na specyfikę swojej dysfunkcji często nie znajdują miejsca w dotychczasowych ŚDS. Jest to związane m.in. z tym, że do pracy terapeutycznej i poprawy funkcjonowania potrzebują placówek o małej liczbie uczestników, z odpowiednią organizacją przestrzeni (wydzielone strefy aktywności i wyciszenia, odpowiednie kolory i oświetlenie).
I chociaż w trakcie konsultacji zgłaszane były uwagi co do zapotrzebowania na powstanie ŚDS nie tylko typu D, ale również E, gdy obok niepełnosprawności intelektualnej występuje ruchowa, to ostatecznie nie będzie żadnego z nich. MRPiPS wyjaśnia tę rezygnację tym, że obowiązujące i planowane przepisy nie stoją na przeszkodzie do tego, aby w ramach ŚDS typu B lub C utworzyć specjalistyczny dom dla osób ze sprzężonymi niepełnosprawnościami. Mniejsza grupa osób o wzmożonych potrzebach opiekuńczych może bowiem uczestniczyć w zajęciach w istniejących już domach, w wydzielonej części obiektu, lub odrębnym budynku będącym filią ŚDS. Podobna sytuacja dotyczy osób ze spektrum autyzmu, które mogą korzystać z zajęć w ŚDS typu A, B lub C.
Ponadto wiele uwag, które trafiły do MRPiPS podczas konsultacji, dotyczyło nowego brzmienia par. 18 pkt 5 lit. e rozporządzenia. Zgodnie z jego obecnym brzmieniem jadalnia w ŚDS może jednocześnie pełnić funkcję sali aktywizacji i terapii zajęciowej oraz pomieszczenia do terapii ruchowej. Jednak po zaproponowanej przez ministerstwo zmianie treści tego przepisu nie byłoby to już możliwe.
– Część domów wykorzystuje w taki sposób jadalnię, bo mają mało miejsca. Dlatego trudno byłoby im w obliczu tej zmiany wygospodarować dodatkowy pokój na zajęcia – tłumaczy Dorota Kośmider, prezes Stowarzyszenia Pracowników i Sympatyków ŚDS.
Resort postanowił więc uwzględnić te zastrzeżenia i zachował wspomniany przepis bez zmian. Nie wycofał się natomiast z modyfikacji w zakresie par. 11 pkt 1 rozporządzenia, który wprowadzał wymóg posiadania przez pracowników domów trzymiesięcznego doświadczenia zawodowego w pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi. ŚDS argumentowały, że poza kierownikiem ŚDS nie powinien on w ogóle obowiązywać, bo domy – zwłaszcza w małych gminach – borykają się z problemami kadrowymi, m.in. z uwagi na niskie płace. Jednak w opinii MRPiPS niedopuszczalne jest, aby zatrudnienie w ŚDS podejmowały osoby bez jakiejkolwiek praktyki w pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi.
Etap legislacyjny
Projekt nowelizacji rozporządzenia po konsultacjach
