Świadczenie pielęgnacyjne może otrzymać zarówno opiekun osoby z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jak i opiekun osoby z orzeczeniem o innym niż znaczny stopnień niepełnosprawności, ale ze wskazaniem stałej lub długotrwałej opieki – wynika z wyroku WSA w Białymstoku.

Kobieta zwróciła się do prezydenta miasta o przyznanie jej świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu sprawowanej opieki nad niepełnosprawnym synem. Wniosek dotyczył okresu od kwietnia 2017 r., tj. od ukończenia przez syna 16 roku życia. Matka załączyła również prawomocny wyrok sądu rejonowego zmieniający orzeczenie wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o niepełnosprawności. Wynikało z niego, że zespół wcześniej zaliczył syna, do osób o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności bez wskazań o konieczności stałej opieki innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. Tymczasem, małoletni powinien zostać zaliczony do osób niepełnosprawnych w stopniu umiarkowanym na stałe. W wyroku ustalono, że wymaga on konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji i konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Mimo to działający z upoważnienia prezydenta specjalista Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie orzekł o odmowie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego. Według niego syn kobiety legitymuje się tylko orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, co powoduje, że nie spełnione są przesłanki do uzyskania prawa do świadczenia pielęgnacyjnego w rozumieniu przepisów ustawy o świadczeniach rodzinnych.

Matka odwołała się do SKO i podkreśliła, że organ I instancji całkowicie pominął wynikające z wyroku wskazania w zakresie konieczności stałej lub długotrwałej opieki nad synem. Poskarżyła się też, że specjalista niedostatecznie uzasadnił swoją decyzję.

Kolegium co prawda zgodziło się z zarzutem niepełnego uzasadnienia ale stwierdziło, że konkluzja, co do braku podstaw do przyznania świadczenia pielęgnacyjnego była prawidłowa. Zdaniem SKO w sprawie uwzględnić należy odmienny sposób orzekania o stanie niepełnosprawności przyjęty w ustawie z dnia 27 sierpnia 1997r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych: w zależności od tego, czy dotyczy to osoby poniżej 16 roku życia, czy też starszej. W stosunku do grupy osób powyżej 16 roku życia, orzeczenie potwierdzające niepełnosprawność obligatoryjnie określa stopień niepełnosprawności (znaczny, umiarkowany, lekki), a w stosunku do grupy osób poniżej 16 roku życia jedynie stwierdza zaliczenie do osób niepełnosprawnych.

Innym słowami, by możliwe było przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu opieki nad osobą powyżej 16 roku życia, taka osoba winna się legitymować orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, natomiast w przypadku osób poniżej 16 roku życia wystarczającą przesłanką jest orzeczenie o niepełnosprawności ze wskazaniami.

Nie zgodził się z tym Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku, do którego trafiła skarga. Według WSA, w orzecznictwie sądów administracyjnych wielokrotnie już na tle stosowania art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych w odniesieniu do uzyskania świadczenia pielęgnacyjnego z tytułu opieki nad osobą niepełnosprawną powyżej 16 roku życia, wypowiedziany został pogląd, że umiarkowany stopień niepełnosprawności takiej osoby ale ze wskazaniami wymienionymi w przepisie, prowadzi do nabycia przez opiekuna świadczenia pielęgnacyjnego.

Zdaniem sądu, przez orzeczenie o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami, o których stanowi art. 17 ust. 1 ustawy o świadczeniach rodzinnych, rozumieć należy zarówno orzeczenie wydawane w stosunku do osób nieprzekraczających 16 roku życia, jak też orzeczenie o zaliczeniu osoby niepełnosprawnej do innego niż znaczny stopień niepełnosprawności (np. umiarkowanego), o ile w treści takich orzeczeń zawarte zostały wskazania dotyczące konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna osoby niepełnosprawnej w procesie jej leczenia, rehabilitacji i edukacji.

Sądy administracyjne podkreślały, że odmienne rozumienie przepisów prowadzi do nieakceptowalnej sytuacji, w której opiekun niepełnosprawnego po ukończeniu przez niego 16 roku życia, traciłby prawo do świadczenia pielęgnacyjnego z tego tylko względu, że ustalony w orzeczeniu stopień niepełnosprawności nie jest znaczny, choć skutki wywołane dysfunkcją nie uległy zmianie.

Wyrok WSA w Białymstoku sygn. II SA/Bk 547/18